ΠΛΑΣΜΑ ΑΙΜΑΤΟΣ

Το πλάσμα αίματος είναι υγρό ωχροκίτρινου χροιάς μέσα στο οποίο αιωρούνται τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Αποτελεί το 55% του συνολικού όγκου αίματος.

Οι λειτουργίες του πλάσματος είναι σημαντικές : α)περιέχει και μεταφέρει ουσίες (λευκωματίνες – Na⁺ - Ca² – Mg² – H_CO3 – C^L-) ορμόνες και C_O2, β) είναι η αποθήκη πρωτεϊνών του σώματος.

Έτσι το πλάσμα αποτελεί :

1. Το κυριότερο ομοιοστατικό μηχανισμό του ανθρώπινου οργανισμού.

2. Από τους κυριότερους παράγοντες άμυνας του οργανισμού κατά των λοιμώξεων (περιέχει : αντισώματα – λευκώματα – γ σφαιρίνες).

Πως παρασκευάζεται, πως διαχωρίζεται το πλάσμα;

Μετά από την φυγοκέντρηση νωπού αίματος επέρχεται διαχωρισμός (με τα ερυθρά αιμοσφαίρια να παραμένουν στο κάτω μέρος του δοχείου φυγοκέντρησης).

Ο ορός του αίματος είναι πλάσμα το οποίο δεν περιέχει παράγοντες πήξεως δηλαδή είναι το αίμα εκτός από τα κύτταρα (ερυθρά, λευκά αιμοσφαίρια) και τους παράγοντες πήξεως.

Τι είναι πλασμαφαίρεση;

Πλασμαφαίρεση, είναι ιατρική πράξη όπου επιτελείται αφαίρεση του πλάσματος και επαναχορήγησή του.

Ποια είναι η φυσιολογική σύνθεση του πλάσματος;

ΙΟΝΤΑ	ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ mmoL/L
Na	135 – 145
K	3.7 – 5.1
Χλωριούχα (CL)	95 – 105
(Ca) Ασβέστιο	2.1 – 3.7

Στα τοιχώματα των αγγείων του σώματος εξασκούνται 2 δυνάμεις.

Η Κολλοειδωσμωτική πίεση η οποία αποτελείται από τα λευκώματα του πλάσματος και εξασκείται στα εσωτερικά τοιχώματα των αγγείων και η Υδροστατική πίεση η οποία ασκείται στα εξωτερικά τοιχώματα του αγγείου και προέρχεται από το περιβάλλον των ιστών που περιβάλλουν το αγγείο.

Οι πιέσεις αυτές βρίσκονται σε τονογενή ισορροπία.

Στην παθολοφυσιολογία όλα αυτά αποτελούν τον νόμο του Starling*.

 

Τριχοειδή αγγεία

Α΄ : Η διαφορά υδροστατικής και κολλοειδωσμωτικής πίεσης (10mmHg) έχει σαν αποτέλεσμα διακίνηση υγρού από το αρτηριακό άκρο του τριχοειδούς αγγείου προς το διάμεσο (εξωαγγειακό) χώρο.

Β΄ : Η διαφορά πιέσεων οδηγεί στη διακίνηση υγρού από το διάμεσο χώρο προς το ενδαγγειακό χώρο.

* OErnestHenryStarling (1866-1927) υπήρξε βρετανός φυσιολόγος.

Ο νόμος του εκφράζει το ρόλο της υδροστατικής και κολλοειδωσμωτικής πίεσης (γνωστών δυνάμεων Starling) στην διακίνηση υγρών δια μέσου τριχοειδών μεμβράνων.

Εξίσωση Starling = [(Pc – Pi) – (pc – pi)] όπου :

Pc = υδροστατική πίεση στο τριχοειδή αγγείο.

Pi = υδροστατική πίεση στο διάμεσο χώρο.

pc = κολλοειδωσμωτική πίεση στο τριχοειδή αγγείο.

pi = κολλοειδωσμωτική πίεση στο διάμεσο χώρο.

Σαν παράδειγμα των παραπάνω αναφέρεται το εξής :

«Στην περίπτωση όμως που κάποιος θα παραμείνει όρθιος για αρκετό διάστημα, αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ενδαυλικής πίεσης και δια των τριχοειδών αγγείων δίοδο του ενδαγγειακού υγρού προς τον εξωαγγειακό χώρο (12% του εξωκυτταρίου χώρου εισέρχεται στον ενδαγγειακό χώρο), με αποτέλεσμα αύξηση του αιματοκρίτη, αύξηση συνολικού ποσού πρωτεϊνών αίμαοτς, αύξηση της γλοιότητας αίματος**, αύξηση παραγόντων πήξεως.»

** Η αντίσταση ενός υγρού σε οποιαδήποτε αλλαγή του σχήματος ή της σχετικής θέσης των μορίων εξαιτίας των ισχυρών έλξεων που αναπτύσσονται με αποτέλεσμα την πρόκληση ορθοστατικής υπερπηκτικότητας.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Πρώτη χρήση των παραγόντων αίματος «Ξηρά πλάσματα» έγινε κατά τον δεύτερον Παγκόσμιον Πόλεμον.

Πριν από την εφαρμογή αυτή στις ΗΠΑ υπήρχε χρήση ολικού αίματος, υγρού πλάσματος.

Το 1940 μετά από μεγαλειώδη ενημερωτική και ερευνητική καμπάνια με επικεφαλής τον Dr. CharlesDrew έγινε πραγματικότητα η μαζική παραγωγή «ξηρών παραγόντων αίματος» σε συσκευασίες φιαλών 400cc η κάθε μία φιάλη περιείχε αποσταγμένο νερό για την δημιουργία του ξηρού πλάσματος της άλλης συνοδού φιάλης.

Με τον τρόπο παρασκευής αυτό, ήταν δυνατή η χρήση, χορήγηση του πλάσματος, που για 4 ώρες μπορούσε να διατηρηθεί.

Ο Dr. Drew για τις επιτυχίες αυτές διορίσθηκε διευθυντής του Ερυθρού Σταυρού, όπου και κατήργησε την ρατσιστική και ανώριμηαπαγόρευση χορήγησης αίματος από μαύρο άτομο προς λευκό, που ίσχυε μέχρι τότε.

Στο τέλος του πολέμου ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός, μπορούσε να έχει 6.000.000 συσκευασμένα αίματα.

Στον πόλεμο της Κορέας η χορήγηση αλβουμίνης αντικατέστησε το ξηρό πλάσμα.

ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ

Μεταγγίσεις φρέσκου παγωμένου πλάσματος (FreshFrozenPlasma - FFP) γίνονται μέσα σε 24 ώρες μετά την φλεβοτομία.

Όταν χορηγείται ολικό αίμα, συμπυκνωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια ακολουθούνται οι κανόνες των μεταγγίσεων.

Με το σύστημα ΑΒΟ οι κανόνες μεταγγίσεων φαίνονται στο παρακάτω σχήμα :

Περισσότερο κοινές ομάδες αίματος είναι η (0+) και η άλφα (Α+). Λιγότερο κοινές θεωρούνται άλφα αρνητικό και άλφα-βήτα (ΑΒ-).

Οι άνθρωποι που έχουν τύπο αίματος Ο rhesus θετικό καλούνται «διεθνείς δότες ή «παναιμοδότες» διότι δίνουν μετάγγιση αίματος σε όλες τις άλλες ομάδες.

Ποσοστό 95% των ατόμων με ηλικία πάνω 75 ετών χρειάζεται τουλάχιστον μία φορά μετάγγιση αίματος.

Τα κέντρα συλλογής και παρασκευής πλάσματος προσπαθούν συλλέξουν πλάσμα από ΑΒ δότες αίματος διότι το πλάσμα από τους δότες αυτούς δεν περιέχει αντισώματα που αντιδρούν με υπολειπόμενα αντιγόνα.

Έτσι ειδικά προγράμματα έχουν προγραμματιστεί για την παρασκευή πλάσματος από δότες ανδρικού φύλου ομάδας ΑΒ και τούτο διότι οι θηλυκού γένους (γυναίκες) ομάδας ΑΒ έχουν μεγαλύτερο ποσοστό αντισωμάτων κατά των λευκοκυττάρων, τα οποία ενοχοποιούνται για εμφάνιση οξεία βλάβης των πνευμόνων.

Η προσφορά πλάσματος μπορεί να γίνει ακόμα και 3 φορές την εβδομάδα.

Η προσφορά αίματος γίνεται μετά παρέλευση 8 εβδομάδων από την αιμοληψία για ολικό αίμα.

Το πλάσμα αντικαθίσταται φυσιολογικά σε 48 ώρες.

Το φρέσκο παγωμένο πλάσμα (FFP) είναι πλάσμα 8 ωρών και μπορεί να διατηρηθεί 7 χρόνια.

Η παρασκευή συνθετικού πλάσματος είναι πραγματικότητα σήμερα (διάλυμα με ίδιες συγκεντρώσεις ιόντων και σιδήρου με το φυσιολογικό πλάσμα).

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. : Wikipedia