Το λεμφικό σύστημα αποτελείται :
-
Από τα λεμφικά όργανα
-
Τα λεμφαγγεία
-
Τα λεμφικά τριχοειδή.
Στα λεμφικά όργανα ανήκουν ο θύμος αδένας, ο σπλήνας και οι λεμφαδένες.
Τα λεμφοζίδια είναι μικρότερες συλλογές λεμφικού ιστού και αποτελούνται κυρίως από οζώδεις αθροίσεις.
Βρίσκονται στο : α) βλεννογόνο του γαστρεντερικού συστήματος (αμυγδαλές - πλάκες του Peyer* - σκωληκοειδής απόφυση), β) του αναπνευστικού, γ) αναπαραγωγικού, ουροποιογεννητικού συστήματος και σχηματίζουν το λεμφικό ιστό που συνοδεύει βλεννογόνουος (Mucosa Associated Lymphoid Tissue, MALT).
* Peyer's πλάκες : Ομάδες λεμφοζιδίων λεπτού εντέρου.
|
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ; |
Όργανα με σφαιροειδές ή νεφροειδές σχήμα. Περιβάλλονται από κάψα, αποτελούνται από λεμφικό ιστό με ανατομική δομή, η οποία αποτελείται από :
α) Εξωτερικό φλοιό, πλούσιο σε Β κύτταρα που περιέχονται στα λεμφοζίδια.
β) Εσωτερικό φλοιό, πλούσιο σε Τ λεμφοκύτταρα.
γ) Μυελό : προέκταση του εσωτερικού φλοιού.
Τα Β κύτταρα τα οποία περιέχονται στα λεμφοζίδια των λεμφαδένων αντιδρούν με τα αντιγόνα, αυξάνονται σε μέγεθος πολλαπλασιάζονται παράγοντας ΤΑ ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΑ τα οποία παράγουν τα Πλασματοκύτταρα τα οποία συνθέτουν ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ.
Τα Β και Τ κύτταρα τα οποία συνεργάζονται αρμονικά για την παραγωγή των αντισωμάτων του ανθρώπινου οργανισμού (βλέπε σχήμα 1) είναι και τα δύο λεμφοκύτταρα (υποκατηγορία λευκών αιμοσφαιρίων).
Β
ΣΧΗΜΑ 1
ΑΝΤΙΣΩΜΑ (Ab)
Τ βοηθητικά προς παραγωγή Ab
Τ καταπιεστικά ανασταλτικά για παραγωγή Ab
Γ
Ο ρόλος των Τ κυττάρων είναι η αναγνώριση των αντιγόνων και η απελευθέρωση ειδικών ουσιών οι οποίες ενεργοποιούν τα «μακροφάγα» κύτταρα (ειδικά κύτταρα που «τρώνε» τα αντιγόνα).
Τα Β κύτταρα λαμβάνουν μέρος στην παραγωγή αντισωμάτων όταν συναντήσουν νέα αντιγόνα.
Τα πλασματοκύτταρα και τα «κύτταρα ανοσολογικής μνήμης» του οργανισμού προέρχονται από διαίρεση Β κυττάρων.
Τα «κύτταρα μνήμης» «θυμούνται» το κάθε αντιγόνο (ανοσολογική μνήμη) ενώ το πλασματοκύτταρο δημιουργεί τα αντισώματα «τους μαχητές» κάθε ξεχωριστού αντιγόνου ή κλάσεις αντιγόνων.
|
ΟΜΑΔΕΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ |
|
ΑΙΤΙΑ ΔΙΟΓΚΩΣΗΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ
Επινέμηση (μόλυνση και επέκταση ιστού, συνέχειας από διάφορα μικρόβια).
|
ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ |
: Λοιμώδης μονοπυρήνωση, ηπατίτιδες, κυτταρομαγαλοϊοί, ερυθρά, HIV |
|
ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ |
: Σταφυλόκοκκοι, στρεπτόκοκκοι, σαλμονέλλα, βρουκέλλα, Bartonella hemelae, μυκοβακτηρίδιο φυματίωσης. Χλαμύδια (τράχωμα, αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα) Άτυπα μυκοβακτηρίδια Σπειροχαίτες (σύφιλη, λεπτοσπείρωση). |
|
ΑΥΤΟΑΝΟΣΟΥ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΜΑΤΑ |
: Ρευματοειδής αρθρίτιδα - Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος - Δερματομυοσίτιδα - Σύνδρομο Sjöngren - Σαρκοείδωση - Ελονοσία - Φάρμακα (Φαινοτοΐνη, Υδροαζίνη, Αλλοπουρινόλη) |
|
ΝΕΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΔΙΗΘΗΣΗ |
: Αιματολογικά νοσήματα (Λέμφωμα, Λευχαιμίες, Ιστιοκυττάρωση) - Κακοήθες νεοπλασίες ιστών και οργάνων (Ca μαστού, Ca στομάχου). |
|
ΣΠΑΝΙΑ ΑΙΤΙΑ |
: - Υπερθυρεοειδισμός - Νόσοι σε διαταραχές λιπιδίων (Ν. Graucher, N. Niewman-Pick) - N. Castleman - Λεμφαθενίτιδα Kikushi* - N. Kimura** - Ψευδοόγκος φλεγμονής. |
Ref. : Εγκυλ. Υγείας
* Λεμφαδενίτιδα Kikushi : Συνοδεύει την Ν. Κιmura, νεκρωτική λεμφαδενίτιδα τραχηλικών λεμφαδένων.
** Ν. Kimura : Ανώδυνη λεμφαδενοπάθεια τραχήλου, λαιμού, υπερπλασία ηωσυνοφιλία.
ΣΥΝΗΘΗ ΑΙΤΙΑ ΠΥΡΕΤΟΥ ΚΑΙ ΛΕΜΦΑΔΕΝΟΠΑΘΕΙΑΣ
|
ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΗ ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ |
ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ |
|
ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ > ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ - Ιογενής λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού - Ιός Ebstein-Barr - Φυματίωση |
- Βρουκίλλωση - Λέμφωμα |
|
ΒΟΥΒΩΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ - Αφροδίσιολεμφοκοκκίωμα - Ιοί έρπητα - (Πρωτογενής) σύφιλη - Ψευδάνθραξας |
- Σαρκοείδωση - Ιογενής ηπατίτιδα - Τοξοπλάσμωση - (Δευτερογενής) σύφιλη |
|
ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΗ ΔΙΟΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ - Ερπητοϊοί - Λέμφωμα - Μεταστατικές νεοπλασίες - Στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις - Σποροτρίχωση |
- Λέμφωμα - HIV λοίμωξη |
Εργαστηριακή προσέγγιση
- Βιοψία διογκωμένων λεμφαδένων
- FNA λεμφαδένων (κατευθυνόμενη βιοψία με λεπτή βελόνα)
Διαγνωστική προσέγγιση
- Μαστογραφία (γυναίκες)
- Ακτινογραφία θώρακα (FP)
- C.T.S. θώρακα
- Υπερηχόγραμμα μασχάλης
ΑΙΤΙΑ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΗ ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ
|
ΟΠΙΣΘΟΩΤΙΑΙΑ ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ |
- Ερυθρά - Φλεγμονές, λοιμώξεις, έξω ωτός (πτερυγίου) - Τριχωτού κεφαλής λοιμώξεις |
|
ΤΡΑΧΗΛΙΚΗ ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ |
Πρόσθιοι λεμφαδένες : λοιμώξεις από ιούς (λοιμώδης μονοπυρήνωση) - Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα - Λοιμώξεις μαλακών μορίων προσώπου - Οδοντικά αποστήματα - Λοιμώξεις ανωτέρου αναπνευστικού Οπίσθιοι τραχηλικοί λεμφαδένες - Φυματίωση - Σαρκοείδωση - Λεμφώματα - Ν. Kikucki* - Ca ρινοφάρυγγα. |
|
ΥΠΕΡΚΛΕΙΔΙΟΙ |
Δεξιά : Ca πνευμόνων, οισοφάγου - Φυματίωση - Σαρκοείδωση Αριστερά : Ca πνευμόνων - Φυματίωση - Σαρκοείδωση - Ca στομάχου και άλλων ενδοκοιλιακών νεοπλασιών (χοληδόχου κύστεως, παγκρέατος, νεφρών, όρχεων, ωοθηκών, προστάτη). |
|
ΜΑΣΧΑΛΙΑΙΟΙ |
- Ca μαστού, πνευμόνων - Λοιμώξεις άνω άκρων (σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος, νόσος από νύχια γάτας) - Εμφυτεύματα σιλικόνης (χρήση σε πλαστικές, χειρουργικές επεμβάσεις στους μαστούς). |
|
ΥΠΕΡΤΡΟΧΙΛΙΟΙ |
- Λοιμώξεις άνω άκρων - Λέμφωμα - Σαρκοείδωση - Σύφιλη Η ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΔΙΟΓΚΩΜΕΝΩΝ ΥΠΕΡΤΡΟΧΙΛΙΩΝ ΑΔΕΝΩΝ ΣΥΝΙΤΑ ΠΑΝΤΟΤΕ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ |
|
ΒΟΥΒΩΝΙΚΟΙ |
- «Φυσιολογικό εύρημα» δηλαδή μικροτραυματισμοί άκρου ποδός - Λέμφωμα - Σαρκοείδωση - Σύφιλη - Έρπης - Αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα - Νεοπλασίες δέρματος κάτω άκρων - Λοιμώξεις τραχήλου, κόλπου, ωοθηκών (στις γυναίκες) - Πρωκτού - Πέους |
|
ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ (συνήθη αίτια) |
- Λοίμωξη από HIV - Μυκοβακτηρίοδιο Φυματιώσης (κεχροειδής μορφής) - Άτυπα μυκοβακτηρίδια - Λοιμώδη Μονοπυρήνωση - Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος - Φάρμακα. |
|
|
ΑΛΓΟΣ |
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ |
ΚΛΥΔΑΣΗΣ |
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΡΥΓΓΙΟΥ |
ΣΥΜΦΥΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ |
ΣΥΜΦΥΣΗ ΜΕ ΔΕΡΜΑ |
ΣΚΛΗΡΙΑ |
|
ΟΞΕΙΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ |
+ |
+ |
± |
- |
± |
- |
- |
|
ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΜΕ ΕΙΔΙΚΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ - ΜΥΚΗΤΕΣ |
± |
± |
± |
± |
± |
± |
± |
|
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ |
± |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|
ΛΕΜΦΩΜΑΤΑ |
- |
± |
- |
- |
± |
± |
± |
|
ΝΕΟΠΛΑΣΙΕΣ |
- |
- |
- |
- |
± |
± |
± |
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΔΙΟΓΚΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
-
Γενικές εξετάσεις
-
Αναζήτηση αιτίου της διόγκωσης
-
Πολλές φορές η βιοψία με λεπτή βελόνα (FNA = Fine Needle Aspiration) συντείνει σημαντικά στη διαφορική διάγνωση.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ανάλογα με τα αίτια που προκαλούν τη διόγκωση.
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
Ref. : - Εγκυλ. Υγείας
- Μerck Man 18th ed.
- Clin. Immul. 4th ed.
