ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ (Zn)
O Zn, περιέχεται στα οστά, δόντια, μαλλιά, επιδερμίδα, ήπαρ, μυϊκό ιστό, λευκοκύτταρα, όρχεις.
Ο Zn, αποτελεί απαραίτητο συστατικό εκατοντάδων ενζυμικών συστημάτων που λαμβάνουν μέρος στη σύνθεση και σταθεροποιητική λειτουργία :
-
Πρωτεϊνικών συστημάτων.
-
Σχηματισμού πυρηνικών οξέων (DNA - RNA) των πυρήνων των κυττάρων.
-
Κατέχει δομικό ρόλο στο σχηματισμό ριβοσωμίων (συστατικών των κυττάρων), και των μεμβρανών των κυττάρων.
-
Ο Zn, αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την σπερματογένεση και την εξέλιξη του εμβρύου.
-
Αποτελεί, δομικό στοιχείο των ενζύμων αλκαλικής φωσφατάσης και καρβονικής ανύδρασης.
ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ Zn
Η απορρόφηση μειώνεται από την παρουσία φυτικών ινών, οξαλικών αλάτων, σιδήρου, χαλκού στις καθημερινές τροφές.
ΦΑΡΜΑΚΑ
Όπως : πενικιλλαμίνη - Sodium Valproate Ethambufol, επίσης μειώνουν την απορρόφηση του Zn.
Η ανεπάρκεια του Zn, από τροφικά αίτια, είναι σπάνια στους πληθυσμούς των ανεπτυγμένων χωρών.
Οι δευτεροπαθείς ανεπάρκειες Zn, είναι πιο συχνές και εμφανίζονται στο :
-
Σακχαρώδη Διαβήτη.
-
AIDS.
-
Αλκοολισμό.
-
Κίρρωση ήπατος (ηπατική ανεπάρκεια) όπου χάνεται η ικανότητα συγκέντρωσης Ζn.
-
Φλεγμονώδεις νόσους εντέρου.
-
Σύνδρομα δυσαπορρόφησης.
-
Δρεπανοκυτταρική αναιμία.
-
Σε θεραπεία με διουρητικά.
-
Ca πνευμόνων.
-
X.N.A. (χρόνια νεφρική ανεπάρκεια).
-
Οι καταστάσεις που συνοδεύονται ή προκαλούν
συναισθηματικές φορτίσεις - συναισθηματικές εξάρσεις,
ή βαρειά παθολογικά νοσήματα (εκτεταμένα εγκαύματα
- σηψαιμία - κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις),
προκαλούν έλλειψη Zn (αποδίδεται στην ανακατανομή του Zn,
από τον ορό του αίματος προς του ιστούς).
Επίσης, τα ιδρυματικά άτομα (γηροκομεία - φυλακές - άσυλα ανιάτων), εμφανίζουν έλλειψη Zn.
Η έλλειψη Zn, στις έγκυες γυναίκες προκαλεί ελαττωματική γένεση οργάνων στο έμβρυο, χαμηλό σωματικό βάρος κατά την γέννηση.
Η έλλειψη Zn, στα παιδιά προκαλεί αναστολή σωματικής ανάπτυξης, έλλεψη του αισθήματος της γεύσεις (υπογευσία), υπογοναδισμό, αναστολή σεξουαλικής ανάπτυξης.
Η έλλειψη Zn, προκαλεί σε παιδιά και ενήλικες :
-
Μείωση σπέρματος.
-
Αλωπεκία.
-
Μείωση ανοσολογικού status.
-
Ανορεξία.
-
Δερματίτιδα.
-
Μείωση νυκτερινής όρασης.
-
Αναιμία.
-
Λήθαργο.
-
Επιβράδυνση επούλωσης τραυμάτων.
Η διάγνωση της έλλειψης - ανεπάρκειας Zn είναι δύσκολη.
Γίνεται με το συνδυασμό της κλινικής εικόνας και του συμπτωμάτων που προκαλούνται από την έλλειψη Zn και με μετρήσεις του Zn στον όρο < 12 μmol/L ή < 70 μg/dL.
Η χορήγηση αντισυλληπτικών χαπιών όπως και η κύηση, μειώνουν το Zn στον ορό, όπως και η μείωση των λευκωμάτων ορού.
Οι οξείες καταστάσεις, συναισθηματικές, βαρέα νοσήματα, που προκαλούν stress μειώνουν το Zn στον ορό, προκαλώντας είσοδο Zn στους ιστούς.Επίσης, κατά την θεραπεία της νόσου Wilson (ηπατοφακοειδής εκφύλιση), σημειώνεται μείωση Zn στον ορό, λόγω της θεραπευτικής χορήγησης πενικιλλαμίνων.
ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ Zn
Η οξεία τοξικότητα μετά από του στόματος λήψη, προκαλεί, ναυτία - εμετούς - πυρετό. Επίσης, τοξικότητα προκαλείται στους εργάτες συγκόλλησης μετάλλων (πυρετός - ιδρώτες - πονοκέφαλοι - αναπνευστική δυσχέρεια).
Η λήψη σε χρόνια βάση, προκαλεί - υπόχρωμη αναιμία, σε συνδυασμό με ανεπάρκεια χαλκού - ελάττωση της ανοσολογικής ικανότητας του οργανισμού.
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
