Ο Βιολογικός ρόλος της CK είναι να καταλύει την μετατροπή της κρεατίνης [με τα να καταναλώνει ATP (αδενοσι-τριφωσφορικό οξύ)] σε φωσφορο-κρεατίνη και σε ADP.
Η αντίδραση αυτή είναι αμφίδρομη (βλ. σχήμα)
Η CK εμφανίζει τρία ισοένζυμα :
-
Το CK-MB
-
Το CK-MM
-
Το CK-BB
Οι μύς σκελετού περιέχουν :
Παράλληλα με τις 3 μορφές CK υπάρχουν 2 άλλες μορφές στα μιτοχόνδρια (ισοένζυμα) :
-
Βρίσκεται σε όλα τα μιτοχόνδρια (1η μορφή).
-
Βρίσκεται το ισοένζυμο αυτό της CK στο σαρκομερίδιο (βασική δομική μονάδα των μυών - κύτταρα και μυϊκέ ίνες) και αποτελεί την βασική μονάδα των γραμμωτών μυών (2η μορφή).
Η λειτουργική ύπαρξη των 2 τελευταίων μιτοχονδριακών ισόμερων CK αποτελείται από οκταμερή μόρια με 4 δίμερη στοιχεία έκαστο.
-
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
ΓΟΝΙΔΙΟ
ΠΡΩΤΕΪΝΗ
CKB
Κρεατινο-κινάση (εγκέφαλος) BB-CK
CKBE
Κρεατινο-κινάση (έκτοπη παραγωγή)
CKM
Κρεατινο-κινάση (μύες) MM-CK
CKMT1A, CKMT1B
Κρεατινο-κινάση (μιτοχόνδρια 1) βρίσκεται παντού mtCK ή umtCK
CKMT2
Κρεατινο-κινάση μιτοχονδρίων 2 : βρίσκεται στο σαρκομερίδιο που αποτελεί τη βασική μονάδα γραμμωτών μυών
Η CK των μιτοχονδρίων βρίσκεται στα μιτοχονδριακά διαστήματα της μεμβράνης, όπου παράγει φωσφοκρεατίνη (PG) από την ενεργοποίηση του ΑΤΡ των μιτοχονδρίων και κρεατίνη από υγρά φάση κυττοπλάσματος.
Αύξηση CK δείχνει καταστροφή μυών (ραβδομυόλυση - εμφρακτό μυοκαρδίου - μυοκαρδίτιδα - μυοσίτιδα).
Χρήση ΣΤΑΤΙΤΩΝ φαρμακευτικά σκευάσματα για την αντιμετώπιση της υπερχοληστεριναιμίας συνοδεύονται από αύξηση τιμών CPK, ποσοστό εμφάνισης 1%.
-
ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ
ΤΙΜΩΝ Τ3 ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΚΑΙ ΤΙΜΩΝ CK
ΣΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ ΑΔΕΝΑ.
ΕΤΣΙ ΣΤΟΥΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΟΥΣ ΑΡΡΩΣΤΟΥΣ
(χαμηλή Τ3) ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗ
ΑΥΞΗΣΗ CK
-
Η ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΗΠΑΤΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ
ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΣΥΝΟΔΕΥΟΥΝΤΑΙ
ΑΠΟ ΕΛΑΤΤΩΣΗ CK
ΚΡΕΑΤΙΝΟΦΩΣΦΟΚΙΝΑΣΗ
CREATINE KINASE - CK - CPK
Φυσιολογικές τιμές 1-130U/L
ΑΥΞΗΣΗ CPK
-
Μετά από έντονη σωματική άσκηση.
-
Μετά από εκτέλεση ενδομυϊκού ενέσεων.
-
Στο έμφραγμα μυοκαρδίου.
-
Στη Μυοκαρδίτιδα.
-
Στη Ραβδομυόλυση.
-
Στις διάφορες φλεγμονές μυών (μυοσίτις).
-
Μετά από τραυματισμούς - στο σύνδρομο συνθλίψεως (Crush Syndrome).
-
Στη Πολυμυοσίτιδα, Δερματομυοσίτιδα.
-
Στη Μυϊκή δυστροφία.
-
Στο Μυξοίδημα.
-
Σε σπασμούς.
-
Κακοήθες σύνδρομο υπερθερμίας.
-
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
-
Πνευμονική εμβολή - εμφρακτό.
-
Διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής.
ΜΕΙΩΣΗ CPK ΟΡΟΥ
-
Μειωμένη μυϊκή μάζα σώματος.
-
Αλκοολική ηπατίτιδα.
-
Μεταδοτικά νεοπλάσματα.
ΙΣΟΕΝΖΥΜΑ* CPK
* Τα ισοένζυμα είναι το ίδιο αρχικό ένζυμο, το οποίο δρα όμως σε διαφορετικό υπόστρωμα.
-
CK - MB
ΑΥΞΗΜΕΝΟ
-
Έμφραγμα μυοκαρδίου.
-
Μυοκαρδίτιδα.
-
Περικαρδίτιδα.
-
Μυϊκές δυστροφίες.
-
Απινιδώσεις καρδίας.
-
Καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις.
-
Εκτεταμένη ραβδομυόλυση.
-
Επώδυνη σωματική άσκηση (π.χ. μαραθωνοδρόμος).
-
Μικτή νόσος κολλαγόνου συνδετικού ιστού.
-
Μυοκαρδιοπάθεια.
-
Υποθερμία.
Σημείωση : Το CK-MB εμφανίζεται στο αίμα σε δύο μορφές. Το ΜΒ2 το οποίο απελευθερώνεται από τα κύτταρα του μυοκαρδίου και μετατρέπεται στο αίμα σε ΜΒ1.
Γρήγορη εργαστηριακή εκτίμηση CPK-MB μπορεί να προσδιορίσει και τις δύο μορφές στις πρώτες 6 ώρες που συμβαίνει το έμφραγμα του μυοκαρδίου.
-
CK-MB2 ≥ 1.0 U/L με αναλογία
CK-MB2/CK-MB1 ≥ 1,4
-
CK - MM
ΑΥΞΗΣΗ
-
Σύνδρομο σύνθλιψης (Crush syndrome).
-
Σύνδρομο κακοήθους υπερθερμίας.
-
Ραβδομυόλυση.
-
Μυοσίτιδα.
-
Πολυμυοσίτιδα.
-
Δερματομυοσίτιδα.
-
Επίμονη σωματική άσκηση.
-
Μυϊκή δυστροφία.
-
Ενδομυϊκές ενέσεις.
-
Οξύς διαχωρισμός αορτής.
-
CK - BB
ΑΥΞΗΣΗ
-
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
-
Υπαραχνοειδής αιμορραγία.
-
Νεοπλασίες (προστάτου - γαστρεντερικού σωλήνα - εγκεφάλου - ωοθηκών - πνευμόνων).
-
Σοβαρό, παρατεταμένο shock.
-
Εμφρακτό εντέρων.
-
Υποθερμία.
-
Οξεία Μηνιγγίτιδα.
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
