Απαραίτητες Οδηγίες – Επισημάνσεις Για Άτομα Με Σακχαρώδη Διαβήτη
1Μέτρηση – προσδιορισμός σακχάρου
Η πιο σωστή εκτίμηση της τιμής του σακχάρου αίματος γίνεται από τον ορό του αίματος ή από δείγμα φλεβικού αίματος και όχι από λήψη συνολικού αίματος. Οι τιμές του σακχάρου που υπολογίζονται στον ορό και στο αίμα από φλεβοκέντηση αντιπροσωπεύουν καλύτερα την συγκέντρωση του σακχάρου στο αίμα και τους ιστούς του ατόμου με Σ.Δ.2Τιμή σακχάρου στο αίμα
Αν μετά την μέτρηση σακχάρου στο αίμα και όταν το άτομο είναι νηστικό, βρεθεί τιμή 126 μg/dl τότε η μέτρηση πρέπει να ξαναγίνει 2-3 φορές ακόμη. Εάν επαναληφθεί η ίδια τιμή ή και μεγαλύτερη τότε το άτομο πάσχει από Σ.Δ. Όταν η τιμή του σακχάρου αίματος σε 2-3 λήψεις εμφανιστεί γύρω στο 115-120 πρέπει να γίνει καμπύλη σακχάρου (Λήψη 75 gr σακχάρου από το στόμα και ανά 30΄ λήψη αίματος). Η εξέταση γίνεται με το άτομο νηστικό το πρωί της εξέτασης. Επίσης το άτομο δεν πρέπει να εμφανίζει ίωση ή εμπύρετη λοίμωξη – φλεγμονή κατά την ημέρα της εξέτασης. Φάρμακα που μπορούν να επηρεάσουν την καμπύλη σακχάρου είναι:- Διουρητικά
- Aντισυλληπτικά δισκία
- Κορτιζόνη
- Φαινυτοΐνη
3ΕΚΤΙΜΗΣΗ – ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΛΥΚΟΖΙΩΜΕΝΗΣ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ (glycated hemoglobin – hemoglobin A1)
Η τιμή της A1c αιμοσφαιρίνης που προσδιορίζεται στο αίμα, εκφράζει τη σωστή ρύθμιση του Σ.Δ. κατά τους τελευταίους 3 μήνες. Καλύτερα να προσδιορίζεται η ελεύθερη Α1c που αποτελεί το 4-6% της συνολικής αιμοσφαιρίνης. Οι υπόλοιπες γλυκοαιμοσφαιρίνες αποτελούν το 2-4% και αποτελούνται από φωσφορυλιωμένη γλυκόζη ή φρουκτόζη και ονομάζονται HbA1a – HbA1b. Οι μετρήσεις και εκτιμήσεις της A1c πρέπει να γίνονται σε διάστημα 3-4 μηνών. Έτσι επιτυγχάνεται ο έλεγχος ρύθμισης και θεραπεία του Σ.Δ. Η Α1c δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δείκτης για τη διάγνωση του Σ.Δ. Η ευαισθησία του Α1c σε διαγνωσμένους Σ.Δ. είναι 85%, που σημαίνει ότι Σ.Δ. δεν μπορεί να αποκλειστεί όταν βρεθεί φυσιολογική τιμή Α1c. Βεβαίως αυξημένες τιμές Α1c δηλώνουν κατά 91% υπάρχοντα Σ.Δ. Σήμερα η Α1c προσδιορίζεται επίσης με τη χρήση ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ. Η τιμή της Α1c μπορεί να επηρεαστεί1Από παρουσία Παθολογικών αιμοσφαιρινών
(HbF – HbS - Hbc: αιμοσφαιρινή που χαρακτηρίζουν συγγενείς αιμολυτικές αναιμίες, κληρονομικές αναιμίες που από τη γέννηση του ατόμου εμφανίζουν αναιμία και αιμόλυση).2Όταν υπάρχει Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (Χ.Ν.Α.) και ουραιμία (αύξηση ουρίας που είναι δείκτης νεφρικής ανεπάρκειας.
3Όταν συνυπάρχει στο διαβητικό άρρωστο «αιμολυτικό σύνδρομο», δηλ. ο οργανισμός του «σπάει», «καταστρέφει» τα ερυθρά αιμοσφαίριά του και έτσι μειώνεται ο χρόνος φυσιολογικής ζωής των ερυθρών αιμοσφαιρίων της Hb και της HbA1c επομένως που αποτελεί φυσιολογικό κομμάτι – μέρος της μεμβράνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Υπενθυμίζεται ότι ο χρόνος επιβίωσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι 120 ημέρες. Έτσι όταν το ερυθρό καταστραφεί γρηγορότερα, αιμολυθεί γρηγορότερα η τιμή της HbA1c θα είναι λανθασμένη και πλαστή λόγω της αιμόλυσης που συμβάλει.
4ΜΗΧΑΝΑΚΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΑΚΧΑΡΟΥ
Αρκετά αξιόπιστα, χρησιμοποιούνται σήμερα εύκολα από τους διαβητικούς. Πειραματικά έχουν εφαρμοστεί επίσης συσκευές που καταγράφουν το σάκχαρο στον διάμεσο χώρο. Τα μηχανάκια καταγραφής σακχάρου αίματος χρησιμοποιούνται από όλους τους ασθενείς με Σ.Δ. αλλά απολύτως απαραίτητα θεωρούνται για τους ασθενείς με Σ.Δ. τύπου Ι (ινσουλινοεξαρτούμενοι) που εμφανίζουν πολύ συχνά υπογλυκαιμία.5ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΩΝ ΣΤΟ Σ.Δ.
Στο Σ.Δ. Ι παρατηρείται αύξηση LDL (Low Density Lipoprotein) και των τριγλυκεριδίων του ορού ενώ λίγη επίδραση ασκεί ο Σ.Δ. στην HDL (High Density Lipoprotein) χοληστερόλη. Στον τύπο ΙΙ Σ.Δ. εμφανίζονται α) υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων (300-400 mg/dl) β) χαμηλή HDL – χοληστερόλη (λιγότερο 30 mg/dl) γ) ποιοτικές αλλοιώσεις LDL μορίων, με αποτέλεσμα οι μεμβράνες των κυττάρων να έχουν μικρότερη ποσότητα ελεύθερης χοληστερόλης. Αυτά όμως τα μικρότερα μόρια δρουν αθηρογενετικά (δηλ. δημιουργούν ευκολότερα αρτηριοσκλήρυνση). Γενικά η χαμηλή τιμή HDL – χοληστερόλης προδιαθέτει προς μακροαγγειακές επιπλοκές του Σ.Δ. (εντόπιση Σ.Δ. σε μεγάλα αγγεία π.χ. καρδίας).6Χρήση χημικών – μη φυσικών γλυκαντικών ουσιών
- Η ασπαρτάμη είναι λαοφιλής και διαδεδομένη ανάμεσα στους διαβητικούς αρρώστους1.
- Η σακχαρίνη προσφέρεται και αυτή σαν λύση για τα άτομα με Σ.Δ.
- Tελευταία έχουν κυκλοφορήσει η σουκλαλόζη και το ακεσουλφαμικό κάλιο, προϊόντα που σύμφωνα με τα κριτήρια διεθνών οργανισμών θεωρούνται ασφαλή για τους διαβητικούς. Αντίθετα διάφορες γλυκαντικές ουσίες που προσθέτονται στις τροφές (σορβιτόλη – φρουκτόζη) εμφανίζουν παρενέργειες (π.χ. εμφανίζονται διάρροιες μετά τη λήψη σορβιτόλης ενώ αύξηση χοληστερόλης και LDL προκαλούν οι τροφές που περιέχουν φρουκτόζη.
