• · ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το κάθε αποτέλεσμα της εργαστηριακής εξέτασης που δίδεται στο εργαστήριο από  τον κλινικό γιατρό, αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την διαφορική διάγνωση αλλά και την τελική διάγνωση του νοσήματος στο οποίο κατευθύνεται ο γιατρός.

 Αν και ποσοστό 70%-80% των διαγνωστικών τελικών αποφάσεων, βασίζεται στις εργαστηριακές εξετάσεις, αυτά πρέπει όμως να συνερμηνεύονται με το ιστορικό κάθε αρρώστου (οικογενειακό-ατομικό), με την κλινική εικόνα – κλινική εξέταση.

• · ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΘΡΟΜΒΙΝΗΣ (Prothrombin – Time) PT

Η μέτρηση του χρόνου προθρομβίνης όπως και της διεθνούς κανονικοποιημένης αναλογίας ΙΝR (International Normalized Ratio)* χρησιμοποιείται για έλεγχο και την ανίχνευση τυχόν ανεπαρκειών ενός ή περισσότερων παραγόντων της φυσιολογικής πήξης του αίματος.

*Διεθνής Κανονικοποιημένη Αναλογία: Εργαστηριακή μέτρηση του χρόνου που χρειάζεται το αίμα για να σχηματίσει θρόμβο.

Οι παράγοντες που ελέγχονται από το ΡΤ, είναι οι :

I	: Ινωδογόνο
II	: Προθρομβίνη
V	: Προαξελερίνη
VII	: Προκομβερτίνη
X	: Προθρομβοκινήση (παράγων Stuart).

Οι περισσότεροι από τους παράγοντες της πήξεως του αίματος σχηματίζονται στο ήπαρ και η ενεργοποίηση ορισμένων από αυτούς (ΙΙ – VI – IX – X) απαιτεί ύπαρξη επαρκών ποσοτήτων ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Κ οι οποίες προσλαμβάνονται από τις τροφές αλλά δημιουργούνται και ενδογενώς από την χλωρίδα του εντέρου στον ανθρώπινο οργανισμό.

Τροφές πλούσιες σε Βιτ. Κ : Συκώτι, πράσινο τσάι, μπρόκολο, ρεβίθια, λάχανα, προϊόντα σόγιας.

Η προθρομβίνη αποτελεί είναι πρωτεάση της σερίνης.

Σερίνη : Προέρχεται από πρωτεΐνη μεταξιού και από εκεί έλαβε το όνομα sericum : μετάξι.

Η δομή της ανακαλύφτηκε το έτος 1902 από τον Emil Cramer. Η σερίνη είναι ένα αμινοξύ που λαμβάνει μέρος στην βιοσύνθεση πρωτεϊνών (πουρίνες – πυριμιδίνες). Συντίθεται στον ανθρώπινο οργανισμό υπό φυσιολογικές συνθήκες.

Αποτελεί πρόδρομη ουσία για αμινοξέα [γλυκίνη, κυστεΐνη, τρυπτοφάνη (στα μικρόβια) αλλά και σε άλλους μεταβολιτές (φολικό οξύ, σφιγγολιπίδια).

Η προθρομβίνη εξαρτάται από την Βιταμίνη Κ που παράγεται στο ήπαρ.

Η προθομβίνη αποτελεί μέρος της τελικής οδού της πήξης του αίματος σαν το υπόστρωμα για το ενζυμικό σύμπλοκο της προθομβοκινάσης.

Η ενεργοποίηση της εξωγενούς οδού του μηχανισμού πήξης αρχίζει με την in VIVO απελευθέρωση ιστικής θρομβοπλαστίνης σαν αποτέλεσμα τραύματος των ιστών.

Η ιστική αυτή θρομβοπλαστίνη αποτελεί ιστικό παράγοντα γλυκοζιωμένης πρωτεΐνης μεμβράνης και αρνητικά φορτισμένων φωσφολιπιδίων και ενεργοποιεί τον Παράγοντα VII.

O VII παράγοντας ενεργοποιεί τον παράγοντα X που με την σειρά του μετατρέπει την ΠΡΟΘΡΟΜΒΙΝΗ → ΘΡΟΛΙΒΙΝΗ αφ’ενός και αφ’ετέρου ενεργοποιεί τον ενδογενή μηχανισμό της πήξης του αίματος ενεργοποιώντας τον παράγοντα IX (παράγων Christmas) ακολούθως η θρομβίνη μετατρέπει το ινωδώγενο → ινική.

Ο χρόνος προθομβίνης αποτελεί άριστο μέτρο ελέγχου όλων των παραγόντων του εξωγενούς συστήματος πήξης (βλέπε εικόνα 1)

προθομβίνη

Παρ. X

ινωδογόνου

Παρ. V

Θρομβίνη ινωδόνου

θρομβίνη

Μη κιτρικό οξύ

θρομβοπλαστίνη

Ασβέστιο

ΕΙΚΟΝΑ 1

Η ανεπάρκεια προθρομβίνης προκαλεί παράταση χρόνου προθρομβίνης (P-T) και χρόνου μερικής θρομβοπλαστίνης.

Φυσιολογικές τιμές → χρόνος Quick 11’’ – 13’’ μάρτυρος/χρόνος εξεταζόμενου.

→ INR : 1 ίση με το χρόνο μάρτυρος 11’’ – 13’’.

Η ανεπάρκεια προθρομβίνης οδηγεί σε αιμορραγική διάθεση.

ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ του –ρΤ- Quick (χρόνου προθρομβίνης) Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΥΝΙΣΤΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ International Normalized Ratio (INR) : PT ασθενούς/ΡΤ μάρτυρα

Τα περισσότερα εργαστήρια αναφέρουν τον PT&INR

Ενδείξεις και συστάσεις των θεραπευτικών ορίων της από του στόματος αντιπηκτικής αγωγής
Ενδείξεις		INR
1	Προφύλαξη ή θεραπεία φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου	2,0-3,0
2	Πρόληψη συστηματικής εμβολής	2,0-3,0
3	Κολπική μαρμαρυγή	2,0-3,0
4	Ιστικές καρδιακές βαλβίδες	2,0-3,0
5	Βαλβιδοπάθειες	2,0-3,0
6	Μεταλλικές προσθετικές καρδιακές βαλβίδες	2,5-3,5
7	Μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου	2,5-3,5
8	Υποτροπιάζουσες συστηματικές εμβολές υπό από του στόματος αντιπηκτική αγωγή	2,5-3,5

Αυτόματη αιμορραγία που εμφανίζεται σαν :

Ø  ΡΙΝΟΡΡΑΓΙΑ

Ø  ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΤΩΝ ΟΥΛΩΝ

Ø  ΑΛΓΟΣ ΧΑΜΗΛΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ (πιθ. οπισθοπεριτοναϊκή αιμορραγία)

Ø  ΠΟΝΟ ΣΤΙΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ (πιθ. Αιμάρθρο)

Ø  ΜΩΛΩΠΕΣ

Ø  ΠΕΤΕΧΕΙΕΣ

Ø  ΑΙΜΑΤΟΥΡΙΑ

Ø  ΜΕΛΑΙΝΑ

Μπορεί να συμβεί στην περίπτωση αύξησης του χρόνου ΡΤ>30’’

• · ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Γενικά η κλινική χρησιμότητα το ΡΤ είναι ουσιαστική :

α) Στην δοκιμασία διαλογής (screening) επί υποψίας διαταραχών του μηχανισμού πήξης που αφορούν έναν ή περισσότερους παράγοντες του σύμπλοκου Προθρομβίνης (παράγοντας ΙΙ, VII, X, V, ινωδογόνο).

 

β) Για την εξακρίβωση και εκτίμηση επίκτητης ανεπάρκειας που σχετίζεται με

Ø  Νόσους ήπατος

Ø  Ανεπάρκεια Βιτ. Κ

Ø  Αντιπηκτική αγωγή με κουμαρικά παράγωγα

Ø  Ανεπάρκεια που προκαλείται από αντισώματα (π.χ. αντιπηκτικό Λύκου).

γ) Απαραίτητο προεγχειρητικά για πιθανές διαταραχές μηχανισμού πήξης.

• · ΝΟΣΗΜΑΤΑ : INR>ΑΥΞΗΣΗ

-     Οξεία λευχαιμία

-     Αντιμοσφολιπιδικά αντισώματα

-     Διαταραχές απορρόφησης λιπιδίων στο έντερο (αποφρακτικός ίκτερος, κολίτιδα, συρίγγια, διάρροιες, στεατόρροια, κοιλιοκάκη)

-     Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

-     Χρόνια παγκρεατίτιδα, καρκίνος παγκρέατος

-     Διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (ΔΕΠ)

-     Ανεπάρκεια παραγόντων πήξης (Ι-ΙΙ-V-VII-X)

-     Υποινωδυγοπενία < 100mg/dl

-     Βαρεία βλάβη ήπατος (κίρρωση – ηπατίτιδα – δηλητηρίαση)

-     Τοξικό shock

-     Υπερβιταμίνωση Α

-     Έλλειψη Βιτ. Κ – Ανεπαρκή πρόσληψη Βιτ. Κ (αιμορραγική νόσος νεογνού)

-     Νόσοι κολλαγόνου

-     Υπερυνέφρωμα

-     Υπερθυρεοειδισμός

-     Πρόωρα βρέφη

-     Σύνδρομο Reye’s

-     Αληθής πολυκυτταραιμία

• · ΝΟΣΗΜΑΤΑ INR> ΕΛΑΤΤΩΣΗ
• · Αρτηριακή απόφραξη
• · Εν το βάθει φλεβική θρόμβωση
• · Περιφερική αγγειακή νόσος
• · Υπερλιπιδαιμία
• · Υπερθυρεοειδισμός
• · Πολλαπλούν μυέλωμα
• · Έμφραγμα μυοκαρδίου
• · Πνευμονική εμβολή
• · Απόρριψη μοσχεύματος

• · INR ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ > ΑΥΞΗΣΗ

ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ

-       Χλωραμφερνικόλη

-       Καναμυκίνη

-       Νεομυκίνη

-       Στρεπτομυκίνη

-       Σουλφαναμίδη

-       Γκριζεοφουλβίνη

-       Nafcillin

-       Αλοπεριδίνη

-       Πριμιδόνη

-       Αντισυλληπτικά

-       Βιτ. C

-       Βαρβιτουρικά

-       Διουρητικά

ΜΣΑΦ

-       Ασπιρίνη

-       Ακετομινοφαίνη

-       Ινδομεθακίνη

-       Μεξεναμικό οξύ

-       Φαινυλουταζόνη

-       Ναπροξένη

ΑΛΛΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

-       Αλκοόλη

-       Μικιναζόλη

-       Αναστολείς ΜΑΟ

-       Ναδιλιξικό οξύ

-       Υδροχλωρική αμιδαρόη

-       Αναβολικά στεροειδή

-       Έναδρη χλωρόλη

-       Τιλβουταμίδη

-       Χλωροπροπαμίδη

-       Χυμοθρυψίνη

-       Σιμετιδίνη

-       Μέθυλ-ντόπα

-       Μεθυ-φαινιδάτη

-       Φαινυντοΐνη

-       Πυραζολίνες

-       Κινίνη

-       Κινιδίνη

-       Ρανιντιδίνη

-       Ταμοξυφαίνη

-       Φάρμακα θυρεοειδούς.

ΕΜΒΟΛΙΟ ΙΟΥ ΓΡΙΠΠΗΣ

• · INR ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ > ΕΛΑΤΤΩΣΗ

-       Στεροειδή

-       Αμινογλουτεθιμίδη

-       Αντιόξινα

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref.: - ΚΛΙΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ

-        Ivan.gr

-        Diagn. Test

-        Merck Man 19^th ed.