ΤΡΟΜΟΣ «ΤΡΕΜΟΥΛΟ»
Σαν τρόμος ορίζονται ρυθμικές εναλλασσόμενες ταλαντοειδείς κινήσεις οι οποίες προκαλούνται από συστολή, διαστολή μυϊκών μαζών του ανθρώπινου σώματος.
Ο τρόμος εμφανίζει κατηγορίες, όπως :
ΑΡΓΟΣ ΤΡΟΜΟΣ > 3 – 5 Hertz*
ΓΡΗΓΟΡΟΣ ΤΡΟΜΟΣ > 6 – 12 Hertz
*HERTZ: Μονάδα μέτρησης συχνότητας στο χρόνο περιοδικών κινήσεων. Αναφέρεται σε χρονική περίοδο δευτερολέπτων.
ΤΡΟΜΟΣ ΗΡΕΜΙΑΣ
ΤΡΟΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
- · ΤΡΟΜΟΣ ΗΡΕΜΙΑΣ
- Παρκισονισμός
- · ΤΡΟΜΟΣ ΘΕΣΗΣ, ΚΙΝΗΣΗΣ
- Ιδιοπαθής «καλοήθης» τρόμος
- Φυσιολογικός τρόμος που επιτείνεται από χρήση φαρμάκων όπως – αμφεταμίνη, επινεφρίνη, λίθιο, λήψη τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών, σωματική κόπωση, αγωνία, stress, στέρηση αλκοόλης (στερητικό σύνδρομο)
- · ΤΡΟΜΟΣ ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Νόσος Wilson
- Τοξικότητα Φαινυντοΐνης
Φυσιολογικά άτομα υπό ορισμένες συνθήκες (καταστάσεις αγωνίας, συναισθηματικής πίεσης – μεταβολικών αιτιών (θυρεοτοξίκωση) – αλκοολισμού – λήψη φαρμάκων (β – αδρενεργικοί αγωνιστές, φωσφοδιεστερασών, αναστολείς κορτικοστεροειδών – εμφανίζει τρόμο, ο οποίος βελτιώνεται ή παρέρχεται μετά την άρση του αιτίου.
Ο ιδιοπαθής «καλοήθης τρόμος» - «τρόμος θέσης» όταν εμφανιστεί αποτελεί μία άκρως βασανιστική κατάσταση που επηρεάζει την καθημερινότητα, τις δραστηριότητες (κοινωνικές, εργασιακές) του ατόμου.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ιδιοπαθής τρόμος προσβάλλει – χέρια, πόδια, κεφάλι, λάρυγγα, γλώσσα – και χαρακτηριστικά σταματάει όταν το μέλος ή τα μέλη του κορμού που πασχουν βρίσκονται σε ηρεμία.
Αντίθετα ο τρόμος που χαρακτηρίζει την νόσο Parkinson (συμβαίνει όταν το άτομο βρίσκεται σε ηρεμία ή υφίσταται συναισθηματική φόρτιση.
Ο τρόμος που χαρακτηρίζει την Parkinson προσομοιάζεται με τις λεπτές κινήσεις των χεριών όταν μετράμε νομίσματα (κυκλικές κινήσεις τριβής αντίχειρα δείκτου δάκλυλων).
ΣΥΝΔΡΟΜΟ - ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ «ΚΑΛΟΗΘΗΣ» ΤΡΟΜΟΣ (Ι.Τ.)
Ο καλοήθης τρόμος εκλύεται σαν :
α) Τρόμος Θέσεως : κατά την εκούσια κίνηση και διατήρησης της θέσης του σώματος κατά της φυσικής βαρύτητας.
β) Κατά την κίνηση (εκτέλεση εκούσιων κινήσεων (κάμψης, έκτασης). Εντοπίζεται ετερόπλευρα.
Πρόκειται περί αργού «ρυθμικού τρόμου» που εμφανίζεται στα χέρια, βραχίονες, κεφάλι, χαρακτήρες φωνής.
Έχει συχνότητα 4 – 12Hz
Τα μεγάλης ηλικίας άτομα εμφανίζουν χαμηλότερης συχνότητας τρόμο συγκριτικά με τα νεότερα άτομα με αύξηση συχνότητας κατά την 2η - 6η δεκαετία.
Το είδος αυτού του τρόμου μπορεί να έχει οικογενή προδιάθεση να εμφανίζεται σποραδικά, να συνοδεύεται και από άλλα κινητικά προβλήματα.
Μπορεί να εμφανιστεί ο τρόμος αυτός σε κάθε ηλικία αλλά η συχνότητα εμφάνισης αυξάνει παράλληλα με την ηλικία. Αναφέρεται και σαν ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΣ ΤΡΟΜΟΣ. Ο τρόμος αυτός εμφανίζει επιδείνωση από συναισθηματικό ή φυσικό stress, από σωματική κούραση, στη χρήση καφεΐνης. Τα συστήματα του οργανισμού που προσβάλλονται είναι :
α) Το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.
β) Μυοσκελετικό Σύστημα.
γ) Ω.Ρ.Λ. Σύστημα (μύτη, αυτιά, φωνητικές χορδές).
Ο Ι.Τ. εμφανίζεται στα άνω άκρα (95%) – κεφάλι (34%) – κάτω άκρα (30%) – αλλοιώσεις φωνής (12%) – γλώσσα (7%) – πρόσωπο (5%) – κορμός (5%).
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ Ι.Τ.
0,4% - 0,9%
Εμφανίζει αύξηση στην ηλικία των 65 ετών (4,6%) ενώ στην ηλικία των 95 ετών φτάνει στο 22%.
ΠΑΘΟΛΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΤ
Θεωρείται ότι προκαλείται από «ανωμαλίες» ταλαντώσεις ενός του θαλαμοφλοιώδη και = παρεγκεφαλίδας αγκύλες πλάκας εγκεφάλου.
Ο Ι.Τ. δεν αποτελεί ομοιειδή ομάδα. Έτσι, άλλα άτομα εμφανίζουν κινητικά συμπτώματα, άλλα συμπτώματα ψυχιατρικά, γνωστικά.
Οικογενές ιστορικό εμφανίζεται στο 50% - 71% των ασθενών με Ι.Τ.
Κληρονομείται με τον αυτοσωματικό επικρατούντα χαρακτήρα.
Μελέτη σε δίδυμους κατέδειξαν και άλλους παράγοντες π.χ. περιβαλλοντικούς παράγοντες που μετέχουν στην εμφάνιση Ι.Τ.
Γενετικός τύπος Ι.Τ. : Χρωμασώματα 2p22-25, 3q13, 6p23.
Επίσης, η ποικιλία ser9cly στον υποδοχέα Ρ3 ντοπαμίνων (χρωμόσωμα 3q13) θεωρείται σαν επικίνδυνος παράγοντας για την εμφάνιση του Ι.Τ.
Τα άτομα που εμφανίζουν Ι.Τ. έχουν πιθανότητες 4% να εμφανίσουν νόσο Parkinson.
Ο τρόμος θέσης με τυπική εμφάνιση στο χέρι εμφανίζεται σε ποσοστό 20%-30% στα άτομα με Ι.Τ.
Αν και ο τρόμος που εκλύεται στην κίνηση αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του Ι.Τ. το είδος αυτό του τρόμου μπορεί να εμφανιστεί και στη νόσο Parkinson.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ι.Τ.
Εκ του ιστορικού : είναι αμφοτερόπλευρος (σπάνια ετερόπλευρος) τρόμος κίνησης (θέσης ή κινητικός) χεριών, αντιβραχίου, με ασύμμετρο χαρακτήρα.
Δεν υπάρχουν άλλα νευρολογικά σημεία εκτός από το «φαινόμενο του τροχού»
Μπορεί να υπάρχει μόνον τρόμος χωρίς σημεία δυστονίας.
Βοηθητικά διαγνωστικά κριτήρια είναι :
- · Μεγάλη διάρκεια (άνω των 3 ετών)
- · Θετικό οικογενειακό αναμνηστικό
- · Βελτίωση με τη χορήγηση αλκοόλ.
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ γίνεται από :
Ø Νόσο Parkinson
Ø Νόσο Wilson (ηπατοφακοειδής εκφύλιση)
Ø Διαταραχές μεταβολισμού του χαλκού (Cu)
Ø Σκλήρυνση κατά πλάκας
Ø Ορθοστατικός, ψυχογενής τρόμος
Ø Δυστονικός τρόμος
Ø Πτερυγίζοντα τρόμο (κινητική διαταραχή που εμφανίζεται σε διαταραχή (αστηριξία) διαταραχές μεταβολισμού π.χ. ήπατος, νεφρών).
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τα φάρμακα, τα οποία προκαλούν ή ενισχύουν τον φυσιολογικό τρόμο.
Αυτά είναι :
Ø Amiodazone
Ø Cimetidine
Ø Lamotrigine
Ø Itraconazole
Ø Valproic acid
Ø Στεροειδή
Ø Λίθιο
Ø Κυκλοσπορίνη
Ø Β-ανδρενεργικοί αγωνιστές
Ø Εφεδρίνη
Ø Θεοφιλλίνη
Ø Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
Ø Αμφεταμίνες
Ø Νικοτίνη
Ø Καφεΐνη
Επίσης ο Ι.Τ. μπορεί να προκληθεί από φυτικά προϊόντα (ephedra – ginkgo – biloba – ginseng).
Επίσης η αλκάλωση (μεταβολική διαταραχή που αφορά την οξεοβασική ισορροπία του οργανισμού) μπορεί να προκαλέσει τρόμο.
Σημείωση : ο τρόμος ο οποίος οφείλεται σε αλκοολισμό είναι χαρακτηριστικός πρωϊνός τρόμος.
Ειδικές εξετάσεις (βιολογικοί δείκτες – διαγνωστικά tests) δεν υπάρχουν για την διάγνωση του Ι.Τ.
Πρέπει να εκτιμηθεί η λειτουργία του θυρεοειδή αδένα (μέτρηση TSH) – η σερουλοπλασμίνη και ο χαλκός του ορού για να αποκλειστεί η νόσος Wilson.
Υπολογισμός ηλεκτρολυτών, ουρίας, κρεατινίνης για την εκτίμηση της λειτουργίας των νεφρών.
Απεικόνιση του εγκεφάλου (MRI) δεν γίνεται εκτός αν υπάρχει υποψία νόσου Wilson.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Χορηγείται όταν ο Ι.Τ. εμποδίζει την καθημερινότητα του ατόμου.
1η ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Ø Propranolon 60-320mg/dL ημερ.
(αποτελεσματική στο 50% των περιπτώσεων Ι.Τ.) Δεν δρά στο Ι.Τ. φωνής.
Ø Primidone 150-300 mg/dL ημερ.
Βελτίωση τρόμου 40-52%. Ποσοστό 30%-50% δεν ανταποκρίνεται στην παραπάνω θεραπεία και έτσι εφαρμόζεται η
2η ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Ø Χορήγηση Topiramate έχει παρενέργειες όπως παραισθήσεις, απώλεια βάρους, δυσκολία πνευματικής συγκέντρωσης.
Ø Gabapentin ≈ 400mg.
Ø Solatol – Nadolol – atemolol χορηγούνται επίσης.
Ø Χορήγηση clonazepam, albrazolam γίνεται με φειδώ (προκαλούν εξάρτηση!!!).
Ø Οι χορηγήσεις Memantine, clomidine, acetozolamide, pheunobarbital, zomsamode έχουν δοκιμαστεί.
Από τα γνωστά ονόματα του πολιτικού και καλλιτεχνικού φάσματος, o Samuel Adams, Oliver Gronwell, Sandra Day O’Connor, Engene O’ Neil, Katharine Herburn υπέφεραν από «ιδιοπαθή τρόμο».
Ειδικά η Katharine Herburn ξεχώριζε από την «τρεμουλιαστή φωνή της» που ήταν απότοκος της πάθησής της.
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
Ref. – Merck Man 19th ed.
- Body Signs
- Rheis fol.
