Χολοκυστίτιδα (ΧΛΚ)

Συμπτώματα: Συνεχής, σταθερός πόνος, ευαισθησία στην ψηλάφηση στο επιγάστριο ή το δεξιό υποχόνδριο (ανατομική θέση χοληδόχου κύστεως) Ναυτία, έμετος (τροφώδεις στην αρχή, χολώδεις κατόπιν) Ρίγος, πυρετός, αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων

ΑίτιαΧολολιθίαση (πέτρες στη χοληδόχο κύστη) προκαλεί κατά 90% την οξεία ΧΛΚ. Επίσης οι ασθενείς με οξεία χολοκυστίτιδα >95% έχουν χολολιθίαση. Η κλινική εικόνα της ΟΧΛΚ οφείλεται σε απόφραξη του κυστικού πόρου (πόρος, σπλήνας, που είναι η ανατομική επικοινωνία της χοληδόχου κύστεως με τον κοινό ηπατικό πόρο που επικοινωνεί με το έντερο). Η απόφραξη του κυστικού πόρου προκαλεί διάταση και αύξηση της πιέσεως μέσα στη χοληδόχου με έκκριση ουσιών (παραγώγων φλεγμονής) που παράγουν την ΟΧΛΚ. Πρέπει να σημειωθεί ότι στις μεγάλες ηλικίες ο πυρετός μπορεί να μην είναι υψηλός και να μην εκδηλώνεται η οξεία χολοκυστίτιδα με τα κλασικά ενοχλήματα. Οι ενοχλήσεις μπορεί να είναι μικρού βαθμού και μη ειδικές όπως ανορεξία, έμετοι, δυσπεπτικά ενοχλήματα, αδυναμία, κακή διάθεση, πυρετός.

Αν η ΟΧΛΚ δεν αντιμετωπισθεί, ποσοστό 10% των ασθενών κινδυνεύουν να πάθουν τοπικά συγκεκαλυμένη διάτρηση (10% μπορεί να εξελιχθεί σε διάτρηση) και περιτονίτιδα (φλεγμονή του περιτοναίου).

Επίταση των πόνων στην κοιλιά, υψηλός πυρετός, ρίγη, με «αναπηδώσα» («rebound») ευαισθησία κοιλίας κατά την ψηλάφηση ή ειλεός (απόφραξη εντέρου) σημαίνει εμπύημα χοληδόχου κύστεως (παρουσία πύου στην χοληδόχο κύστη) ή διάτρηση χοληδόχου κύστεως. Αν η οξεία χολοκυστίτιδα συνοδεύεται από ίκτερο (αύξηση της χολερυθρίνης που γίνεται αντιληπτή με «κιτρίνισμα» των οφθαλμών) τότε υπάρχει μερική απόφραξη του κοινού ηπατικού πόρου (βλ. σχήμα)..

Σχέση χοληδόχου κύστεως - παγκρέατος Αν οι πέτρες που προέρχονται από τη χοληδόχο κύστη περάσουν στον κοινό ηπατικό πόρο μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη, στένωση, φλεγμονή του παγκρεατικού πόρου που συνδέεται ανατομικά με τον κοινό ηπατικό πόρο. Η φλεγμονή αυτή θα προκαλέσει παγκρεατίτιδα εκ χολολίθων. Η οξεία χολοκυστίτιδα συνήθως αρχίζει να υποχωρεί κλινικά εντός 2-3 ημερών.

Εργαστηριακά ευρήματα

• Αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων 12-15.000 / mcl
• Αύξηση της χολερυθρίνης
• Αύξηση της αλκαλικής φωσφατάσης και τρανσαμινασών (ένζυμα ήπατος)
• Αύξηση της αμυλάσης ορού. Η αμυλάση είναι ένζυμο που παράγεται στο πάγκρεας και τους σιελογόνους αδένες. Αύξησή της χαρακτηρίζει την οξεία παγκρεατίτιδα.

Απεικονιστικά ευρήματαΑκτινογραφία κοιλίας αναδεικνύει κατά 15% την παρουσία ακτινοσκιερών χολόλιθων. Υπερηχογράφημα δεξιού υποχονδρίου καταδεικνύει με 67% ευαισθησία – 82% ειδικότητα την παρουσία χολόλιθων.

Θεραπεία

1.Συντηρητική αγωγή (τίποτα από το στόμα).

2.Ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών, συνήθως κεφαλοσπορίνες 3ης γενιάς σε δόση 1-2 γρ IV ανά 12ωρο με πιθανή σε βαριές περιπτώσεις προσθήκη μετρονιδαζόλης 500 mgr /6ωρο.

3.Αναλγητικά φάρμακα (προτιμάται η Μεπεριδίνη).

Επειδή ο κίνδυνος υποτροπής της χολοκυστίτιδας είναι σε ποσοστό 10% στο μήνα και πάνω από 30% στο χρόνο συνιστάται αφαίρεση χοληδόχου κύστεως (χολοκυστεκτομή) συνήθως λαπαροσκοπικά μετά 2-5 ημέρες νοσοκομειακής περίθαλψης και ύφεσης των ενοχλημάτων (πυρετός – πόνος - εμετοί) του ασθενούς. Όλες οι χοληδόχοι κύστεις δεν αφαιρούνται με την λαπαροσκοπική μέθοδο. Αντενδείξεις λαπαροσκοπικής επέμβασης είναι:

• Οξεία φλεγμονή
• Μεγάλη παχυσαρκία
• Συμφύσεις κοιλιακές από παλιές επεμβάσεις
• Διαταραχές παραγόντων πήξεως

Μάλιστα μεταξύ γιατρών υπερηχολόγων και γαστρεντερολόγων έχει θεσπιστεί βαθμολογία – εκτίμηση λαπαροσκοπίας (laparoscopic score).

Χρόνια χολοκυστίτιδα (ΧΧΛΚ)Η χρόνια χολοκυστίτιδα προκαλείται από επαναλαμβανόμενες προσβολές οξείας χολοκυστίτιδας που οφείλονται σε χολολιθίαση. Η ΧΧΛΚ μπορεί να υφίσταται χωρίς να δίνει κωλικό – πόνο, με γαστρεντερικά κυρίως ενοχλήματα (δυσπεψία, τάση προς έμετο – διάταση κοιλίας). Διάγνωση και θεραπεία όπως και στην οξεία χολοκυστίτιδα.