Αχαλασία οισοφάγου (Α.Ο.)

Αναφέρεται στην κινητικότητα – περισταλτικότητα του οισοφάγου. Ειδικά επηρεάζεται ο κάτω οισοφαγικός σφικτήρας (που βρίσκεται στο κάτω τμήμα του οισοφάγου σε επαφή με το στομάχι στην φάση της κατάποσης τροφών (στερεών – υγρών) όπου ο σφιγκτήρας.

Κανονικά χαλαρώνει ευνοώντας τη διάβαση των τροφών από τον οισοφάγο στο στομάχι. Η αχαλασία οισοφάγου προκαλείται από βλάβη στο μυεντερικό πλέγμα του και διαταραχή νεύρωσης των μυών του οισοφάγου και θίγει τα 2/3 της κατώτερης μοίρας οισοφάγου. Η αιτία της Α.Ο. δεν είναι γνωστή. Ενοχοποιούνται διάφοροι ιοί αλλά και νεοπλασίες που προκαλούν την Α.Ο. είτε άμεσα (απόφραξη) είτε έμμεσα σαν παρανεοπλασματικές εκδήλωσης (π.χ. Ca πνεύμονος). Η αύξηση της πιέσεως στον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα προκαλεί απόφραξη και δευτερογενή διάταση του οισοφάγου.

Συμπτώματα Α.Ο.

Προοδευτική δυσφαγία σε υγρές και στερεές τροφές, ανάρροια, αποβολή των προσλαμβανόμενων τροφών. Νυχτερινή αποβολή τροφών που έχουν καταναλωθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας συμβαίνει στα 33% των αρρώστων προκαλώντας παροξυσμικό βήχα – εισροφήσεις στους πνεύμονες. Πόνος στο θώρακα μπορεί να εμφανιστεί συγχρόνως με την κατάποση ή όχι. Απώλεια βάρους συνοδεύει την Α.Ο. Ηλικίες Ο.Α. 20-40. Σε μεγαλύτερες ηλικίες πρέπει να εξετάζεται η ύπαρξη νεοπλασίας σαν αίτιο.

Διάγνωση

Γίνεται με βαριούχο γεύμα όπου καταδεικνύεται επίσης ακτινολογικά η έλλειψη περιελκτικών, προωθητικών κινήσεων της τροφής κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Μπορεί να μετρηθούν οι πιέσεις που υπάρχουν στον οισοφάγο (οισοφαγική μανομετρία, όπου εξακριβώνεται αδυναμία περίσταλσης) ενώ με οισοφαγοστροσκόπηση λήψη βιοψιών, κυτταρολογικών δειγμάτων αποκλείεται η ύπαρξη κακοήθειας. Η Α.Ο. πρέπει να διαχωριστεί από το καρκίνωμα του οισοφάγου και στένωση του οισοφάγου που εμφανίζεται στη συστηματική σκλήρυνση (σκληρόδερμα: ασθένεια του κολλαγόνου συνδετικού ιστού, άγνωστης αιτίας, προκαλεί εκφυλιστικές και αγγειακές αλλοιώσεις στο δέρμα – αρθρώσεις – πεπτικό σύστημα – καρδιά). Διάγνωση επίσης επιβεβαιώνεται με C.T. (Computer tomography – αξονική τομογραφία) κοιλίας και θώρακος και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.

Πρόγνωση Α.Ο.

Η παρουσία νεοπλασίας, πνευμονικές εισροφήσεις, αποτελούν κακά προγνωστικά σημεία. Οι αναγωγές – εμετοί κατά τις νυκτερινές ώρες και ο βήχας σημαίνουν πνευμονικές εισροφήσεις (εισροφητική πνευμονία). Η συχνότητα Α.Ο. και καρκίνου συζητείται.

Θεραπεία

Συντηρητική Μείωση της πίεσης εντός του οισοφάγου που επιτυγχάνεται με χρήση φουσκωτών μπαλονιών για διεύρυνση του κάτω οισοφαγικού σημείου. Ικανοποιητικά αποτελέσματα σε ποσοστό 84%. Ρήξη οισοφάγου και μεσοπνευμονίτιδα σε ποσοστό <20% αποτελούν επιπλοκές της μεθόδου. Χρήση νιτρωδών φαρμάκων (isosorbide dinitrate 5-10 mgr υπογλώσσια δισκία πριν από τα γεύματα μπορεί να μειώσουν την πίεση του οισοφάγου και να επιμηκύνουν το διάστημα μεταξύ των διατατικών επεμβάσεων. Η αχαλασία του οισοφάγου επίσης αντιμετωπίζεται με «χημική – ιατρική απονεύρωση» των χολινεργικών ινών στη περιφερειακή μοίρα του πάσχοντος οισοφάγου με άμεση διήθηση bofulinum toxin. Κλινική βελτίωση με τη μέθοδο αυτή είχαν 70-80% αλλά τα αποτελέσματα ήταν βραχύβια (6 μήνες – 1 έτος). Ειδική εγχείρηση (μυοτομία) επίσης γίνεται στην Α.Ο. με την λαπαροσκοπική ή θωρακοσκοπική μέθοδο. Παρενέργεια: Γαστροοισοφαγική παλινδρομηση σε ποσοστό 15% μετεγχειρητικά.

 

Ref: Merck Man, 18th ed.