Η κάναβη σαν φάρμακο διαθέτει σημαντική πλεονεκτήματα, τα οποία την καθιστούν μοναδική για θεραπευτικούς σκοπούς.
Έτσι :
1. Είναι πιο ατοξικό από τα διαθέσιμα φάρμακα.
2. Ο τρόπος δράσης της, την κάνουν να διαφέρει από τα συμβατικά φάρμακα.
3. Μπορεί να συνδυαστεί, να συγχορηγηθεί με ασφάλεια, και αποτελεσματικότητα με άλλα φάρμακα χωρίς να προκύψουν αλληεπιδράσεις μεταξύ τους.
Η κάναβη γνωστή και σαν μαριχουάνα ή γκάνζα (απο την Σανκριτική λέξη ganza) χρησιμοποιείται στην αποξηραμένη φυτική μορφή της, σαν ψυχοδραστικό φάρμακο.
Η φυτική μορφή της κάναβης αποτελείται από λουλούδια, φύλλα, μίσχους ώριμων φυτών.
Το χασίς αποτελεί μορφή ρητίνης της κάνναβης. Η ουσία έχει χρησιμοποιηθεί για ψυχαγωνικούς, θρησκευτικούς, πνευματικούς, φαρμακευτικούς σκοπούς.
Το έτος 2004 ποσοστό 4% του παγκόσμιου πληθυσμού έκαναν χρήση χασίς και ποσοστό 0,5% (22.000.000) άτομα το χρησιμοποιούσαν σε καθημερινή βάση.
Η κάνναβη χρησιμοποιείται σε διάφορές μορφές :
α) ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΤΟΥ
Οι γνωστοί όρισμοί «χόρτο» «μαριχουάνα» «μαύρο» ή λανθασμένα χασίς αναφέρονται στο εξατμισμένο μείγμα των φύλλων, λουλουδιών, κλαδιών και στο κακή ποιότητας χόρτο και σπόρους.
Ο όρος «μαριχουάνα» περιέχει 3% - 23% THC (D4 – ΤΕΤΡΑΥΔΡΟΚΑΝΝΑΒΙΝΟΛΗ) ενώ οι ποικιλίες της κάνναβης οι οποίες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων (υφάσματα – στοινιά – χαρτί) περιέχουν 1% THC (έτσι αποκλείεται η χρήση της σαν ναρκωτικό).
β) ΧΑΣΙΣ
Επεξεργασμένη ρητίνη με μεγάλη περιεκτικότητα σε THC.
γ) ΒΑΜΜΑ
Παρασκευάζεται από το φυτό της κάνναβης σαν βάμμα με χρήση αλκοόλης – Green Dragon.
ΙΑΤΡΙΚΑ ΒΑΜΜΑΤΑ ΚΑΝΝΑΒΗΣ : ΝΑΒΙΞΙΜΟΛΕΣ
ΒΑΜΜΑ : Βότανο, ουσία με προσθήκη αλκοόλης (υγρά μορφή).
Green Dragon : Υγρά μορφή με προσθήκη διαφόρων φρούτων και φρούτο του δράκου : χυμός, φρούτο από ομώνυμο κάκτο.
Η κύρια ψυχότροπη (νακρωτικό) της κάνναβης είναι η Δ9 – ΤΕΤΡΫΔΡΟΚΑΝΝΑΒΙΝΟΛΗ.
Είναι από τα 483 χημικά στοιχεία που υπάρχουν στην κάνναβη (συμπεριλαμβάνομένων τουλάχιστον 84 άλλων κανναβοειδών).
Για πολλές χιλιετηρίδες η κάνναβη έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην καθημερινή ζωή του ανθρώπινου γένους.
α) σαν πηγή ενέργειας (κατανάλωση σπόρων)
β) Διατροφής
γ) Ένδυσης
δ) Ευφορικό - μέσο
ε) Θεραπευτικό μέσο.
Από το έτος 2737 π.Χ. αναφέρεται η Κάνναβη σαν θεραπεία ουρικής αρθρίτιδας – ρευματισμών – ελονοσίας.
Τα έτη 2000 – 1400 π.Χ. στην Ιαπωνία και Ινδία αναφέρεται η χρήση της Κάνναβης υπό μορφή μείγματος, ποτού (bhang) που περιείχε γάλα, μπαχαρικά, μπουμπουκια κάνναβης για θεραπευτικούς σκοπούς.
Το 1100 μ.Χ. στα ιατρικά βιβλία κινέζικης Ιατρικής αναφέρεται η ιατρική χρήση της κάνναβης.
Το 200μ.Χ. ο Hua Tuo (κινέζος χειρουργός) χρησιμοποίησε την κάνναβη για αναισθητικό για χειρουργικές επεμβάσεις.
Η λέξη «mazui” στην κινέζικη γλώσσα σημαίνει δηλητηρίαση κάνναβης (χρήση αυτής στην αναισθησία).
Το έτος 1971 το Εθνικό Ινστικούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ αναφέρεται στην τοξικότητα της κάνναβης στα παράγωγα αυτής σαν πιο ασφαλή από τα φάρμακα μεγάλης κατανάλωσης.
Η κάνναβη θεωρείται αποτελεσματική για την αντιμετώπιση διαφόρων συμπτωμάτων όπως – πόνος – σπαστικότητα πολλαπλής σκλήρυνσης – ναυτίας – εμετών (ασθενείς υπό χημειοθεραπεία) – καχεξίας καρκινοπαθών – ασθενών με AIDS – εθισμού – απεξάρτησης ουσιών.
(Για την αντιμετώπιση του πόνου (καρκινικού) έχει κυκλοφορήσει σκεύασμα Bedroran υπό μορφή υπογλωσσίων σκευασμάτων και τοπικής χρήσης για τον με μεθερπητικό πόνο.
Από το έτος 1996 οι διάφορες πολιτείες (20 τον αριθμό) της Αμερικής όπως και η Πολιτεία της Καλιφόρνιας έχουν επιτρέψει την κυκλοφορία της κάνναβης για ΙΑΤΡΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ εφόσον υπάρχει γραπτή γνωμάτευση του θεράποντα γιατρού.
Το ίδιο καθεστώς ισχύει στην Ιταλία, Αυστραλία.
Γεγονός είναι ότι εδώ και εκατοντάδες χρόνια υπάρχουν ισχυρισμοί, μαρτυρίες ασθενών και γιατρών που αναφέρονται στις θεραπευτικές ωφέλειες της κάνναβης σε διάφορα νοσήματα.
Όμως η κατανόηση ή έλλειψη στατιστικών στοιχείων η ικανοποιητική ερμηνεία των βιολογικών μηχανισμών που σχετίζονται με τις θεραπευτικές δράσεις της κάνναβης έχει αρχίσει να μελετάται τα πρόσφατα χρόνια με αρκετές δυσκολίες όπως : α) αδυναμία δημιουργίας έγκυρων και αξιόπιστων ζωϊκών, πειραματικών προτύπων για τα νοσήματα του ανθρώπου, β) την πολυπλοκότητα και πλαστικότητα των λειτουργιών του εγκεφάλου του ανθρώπου.
Όλα αυτά δυσχεραίνουν συνεχώς τις μελέτες που προωθούνται
Οι σημερινοί στόχοι, έρευνες στρέφονται προς την δημιουργία παρασκευής φαρμάκων τα οποία να έχουν σαν βάση τα συστατικά της κάνναβης αλλά χωρίς να προκαλούν ψυχότροπές επιδράσης, δηλαδή να δρούν αποκλειστικά στους περιφερικούς ιστούς, υποδοχείς με αντιφλεγμονώδη δράση.
Μεγάλη ώθηση στην χρήση της κάνναβης στην ιατρική φαρμακευτική μορφή της έδωσε η ανακάληψη και η μελέτη του κανναβινοειδούς συστήματος στους ανθρώπινους ζωϊκούς φυτικούς οργανισμούς (βλέπε Εικόνα 1).
Εικόνα 1
Ποια είναι όμως τα σημερινά δεδομένα και οι πρόσφατες πειραματικές αποδείξεις για τη δράση των κανναβινοειδών και του αντίστοιχου ενδοκανναβινοειδής συστήματος στο μοριακό επίπεδο;
Από το έτος 1980 είχε παρατηρηθεί ότι τα κανναβινοειδή συμμετέχουν στις συνολικές φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, επηρεάζοντας τον έλεγχο κίνησης, τον πόνο, την αναπαραγωγή, τη μνμήμη και την όρεξη.
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα και διαπιστώσεις οι οποίες είχαν οδηγήσει στη χρήση της κάνναβης σαν θεραπευτικό μέσο πολλών ασθενειών (επιληψία ακόμα και σχιζοφρένεια!!!) ήλθαν με την ανακάληψη του ΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔΟΥΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ και την ανακάλυψη των GB1 – GB2 ειδικών υποδοχέων της μεμβράνης των κυττάρων και τον τρόπο δράσης αυτών (βλέπε σχήμα 2).
Σχήμα 2
ΤΟ ΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ περιλαμβάνει :
G ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ
ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ αυτών γνωστοί σαν ενδοκανναβινοειδή
Οι GB1 GB2 ενεργοποιούν κυκλικό AMP όπως και όλες οι τάξεις των G πρωτεϊνικών υποδοχέων.
ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ GB1
Βρίσκονται στα βασικά γάγγλια, παρεγκεφαλίδα, ιππόκαμπο, μετωπιαίο φλοιό, ρίζες νωτιαίου μυελού, ενδοκρινείς αδένες, σπλήνα, καρδιά, γεννητικά όργανα ανδρός και γυναικός, λευκά αιμοσφαίρια.
Οι GB1 υποδοχείς ενεργοποιούνται από ενδογενή κανναβινοειδή ή εξωτερικά τέτοια (κάνναβη – συνθετικά προϊόντα).
Καθορίζουν την νευροδιαβιβαστική απελευθέρωση σαν προσυναπτικοί υποδοχείς με αποτέλεσμα μείωση της ενέργειας των νευρώνων (ελάττωση πόνου, φλεγμονή).
ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ GB2
Βρίσκονται φυσιολογικά στα Τ- κύτταρα, μακροφάγα, Β κύτταρα, περιφερικά νεύρα.
Γενικώς οι υποδοχείς GB2 εδράζονται στο λεμφικό σύστημα (σπλήνας, αμυγδαλές, λευκά αιμοσφαίρια).
GB2 υποδοχείς υπάρχουν επίσης και στα κύτταρα της μικρογλοίας (άγνωστος ο ρόλος τους).
Η ΑΠΟΥΣΙΑ GB1 ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ ΣΤΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΞΗΓΕΙ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ
Η ΜΑΡΙΧΟΥΑΝΑ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΖΩΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (αναπνοής κέντρο) ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΑΥΤΟ
ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΘΑΝΑΤΟΥΣ ΑΠΟ ΥΠΕΡΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Η παρουσία των GB2 στο λεμφικό-ανοσοποιητικό σύστημα εξηγεί την δράση της μαριχουάνας στην ανοσολογική απάντηση του ανθρώπινου οργανισμού.
Το σύστημα αυτό ασκεί ομοιόσταση (σταθερότητα του εσωτερικού περιβάλλοντος του ανθρώπινου οργανισμού σε δράση εξωτερικών και εσωτερικών ερεθισμάτων) επίσης επιτελεί συντονισμό μεταξύ των διαφόρων συστημάτων του οργανισμού του ανθρώπου (θυμός αδένας – αμυγδαλές – καρδιά – λιπώδης ιστός – ήπαρ – πνεύμονες – μυελός οστών).
Με τις παραπάνω γνώσεις είναι πιο εύκολη η δημιουργία φαρμακευτικών σκευασμάτων κάνναβης, τα οποία να διαθέτουν τα θεραπευτικά συστατικά της κάνναβης χωρίς η χρήση τους να προκαλεί ψυχότροπές ενέργειες.
Η πρώτη προσπάθεια για τα παραπάνω έγινε το έτος 2005 με ευρεία ανασκόπηση του έγκριτου περιοδικού «Nature».
Σήμερα κυκλοφορούν φάρμακα τα οποία παράγονται από το φυτό (Sativex : στοματικό διάλυμα με κανναβινοειδή που προέρχονται από την Cannabis sativa) αλλά και φάρμακα συνθετικά τα οποία κυκλοφορούν νόμιμα όπως :
Nabilone (Cesamet) για θεραπεία εμετών, ναυτίας των καρκινοπαθών.
Bedrocan : συνθετική THC, κυκλοφορεί στην Ολλανδία.
HV331 : θεραπεία απώλειας μνήμης, όρεξης.
HV308 : θεραπεία αρτηριακής υπέρτασης – αντιφλεγμονώδες. Και οι προσπάθειες συνεχίζονται.
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
Ref. : - Βικιπαίδεια
Meds cape
Merck Man 19th ed.
