Η θερμοκρασία του σώματος βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον. Η λειτουργία αυτή του ανθρώπινου οργανισμού ονομάζεται ΘΕΡΜΟΡΡΥΘΜΙΣΗ. Σε φυσιολογικές συνθήκες (θερμοκρασία περιβάλλοντος περί τους 370C) η θερμότητα του ανθρώπινου σώματος κατά ποσοστό 65% αποβάλλεται δια του δέρματος (λειτουργία της αδήλου αναπνοής) και του ιδρώτα. Αυτή η φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού χάνεται όσο η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξάνεται. Η πηγή της θερμοπληξίας (thermal stress) μπορεί να είναι μεταβολική ή από το περιβάλλον ή και τα δύο, ενώ η άσκηση και η φυσική εργασία μπορεί να επιδράσουν στην εμφάνιση της θερμοπληξίας.
Εδώ πρέπει να τονιστεί η πολύ μεγάλη σημασία του δέρματος σαν όργανο του συνόλου οργανισμού. Έτσι με την εξάτμιση νερού από από την αναπνοή και δια του δέρματος, ρυθμίζεται γενικά η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος. Το δέρμα μπορεί να αντιδράσει και μόνο του, χωρίς τη λειτουργία της αναπνοής διαστέλλοντας τα αγγεία του. Αυτό συμβαίνει σε διαφορά θερμοκρασίας 30-40 C. Παθήσεις του δέρματος που μειώνουν την επιφάνειά του π.χ. εγκαύματα – εκζέματα – δερματίτιδες (φλεγμονές δέρματος) καταργούν την παραπάνω λειτουργία. Έτσι οι ασθενείς με δερματολογικά νοσήματα αδυνατούν να επιτελέσουν θερμορρύθμιση (δηλ. να αντιδράουν προς ζεστό – κρύο περιβάλλον). Τα παραπάνω θερμορρυθμιστικά ερεθίσματα ρυθμίζονται από τον εγκέφαλο του ανθρώπου και ειδικά από τον ΥΠΟΘΑΛΑΜΟ. Εκεί υπάρχει το θερμορρυθμιστικό κέντρο του ανθρώπινου οργανισμού και είναι ο ΘΕΡΜΟΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ.
Οι πληροφορίες μεταβιβάζονται στο θερμορρυθμιστικό κέντρο α) με νευρικά ερεθίσματα – ώσεις β) με τη θερμοκρασία του αίματος που διέρχεται, αρδεύει τον εγκέφαλο. Βέβαια οι παραπάνω μηχανισμοί ρύθμισης της θερμοκρασίας ισχύουν όταν υφίσταται φυσιολογική υγρασία του περιβάλλοντος. Όσο η υγρασία αυξάνει, τότε ευκολότερα προκαλείται αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.
ΠΑΘΗΣΕΙΣ – ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
- Παχυσαρκία
- Παθήσεις δέρματος
- Αφυδάτωση
- Κακή θρέψη
- Υπόταση (μείωση πιέσεως αίματος)
- Παθήσεις θυροειδούς αδένα
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Παθήσεις μεταβολισμού (σακχαρώδης διαβήτης)
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΙΔΡΩΤΑ (επιδρούν ανασταλτικά στη θερμορρύθμιση) ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ
- Αντιχολινεργικά
- Αντιϊσταμινικά (φάρμακα κατά της αλεργίας)
- Φαινοθειαζίδες - Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (Νευρολογικά φάρμακα)
- Διουρητικά
- Χρόνια χρήση αλκοόλης
- Β΄ Αναστολείς (b. Blockers: φάρμακα για αρρυθμίες – αρτ. υπέρταση)
- L.S.D. (1)
- Αμφεταμίνες (2)
- Κοκκαΐνη (3)
Τα παραπάνω (1), (2), (3) φάρμακα προκαλούν αύξηση του τόνου των μυών του σώματος, αύξηση μυϊκού έργου συνολικά με αποτέλεσμα την αύξηση θερμοκρασίας σώματος.
Επίσης οι σπασμοί, τονικοί και κλονικοί, που χαρακτηρίζουν την Επιληψία, το σύνδρομο στέρησης (προσπάθεια απεξάρτησης από ναρκωτικά) προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος. Οι παραπάνω παράγοντες – καταστάσεις επιτείνονται προς το χειρότερο (πλέον μειωμένη ικανότητα θερμορρύθμισης) δυνατότητα θερμοπληξίας άμεση.
1Με την αύξηση της ηλικίας
2Στα άτομα με νόσο Alzheimer – γεροντική άνοια
3Αδυναμία εγκλιματισμού (π.χ. ταξιδιωτικές μετακινήσεις από Βόρειο Πόλο προς Αφρική)
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣΓνώση των συμπτωμάτων που αρχίζουν συνήθως μετά από έκθεση σε ήλιο (ηλιοθεραπεία) και εμφανίζονται κατά χρονολογική σειρά
1Ελαφρά κεφαλαλγία
2Κράμπα στους μύες (πτώση του συνολικού Na του οργανισμού)
3Εξάντληση (μετά από άσκηση σε υπέρθερμο περιβάλλον και ελλιπή πρόσληψη νερού και αλατιού
4ΜΥΑΛΓΙΕΣ
5ΕΜΕΤΟΙ
Η Θερμοπληξία συνοδεύεται από υπέρμετρη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος 410 C και πάνω. Αν δεν αντιμετωπιστεί ή δεν διαγνωστεί έγκαιρα η θερμοπληξία επέρχεται ο θάνατος από εγκεφαλική – καρδιακή – ηπατική – νεφρική ανεπάρκεια. Χαρακτηριστικά ο άρρωστος δεν ιδρώνει, δεν μπορεί να ιδρώσει. Επίσης κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης σε υπέρθερμο περιβάλλον επέρχεται ραβδομυόλυση (δηλ. τήξη και καταστροφή των μυών του σώματος με επακόλουθο νεφρική ανεπάρκεια).
