ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΑ

Ορισμός : Περιγεγραμμένη καλώς αφοριζόμενη διάταση αρτηρίας ή φλέβας ή καρδιακής κοιλότητας που βρίσκεται σε επικοινωνία με τον αυλό το αγγείου. Το ανεύρυσμα δημιουργείται από επίκτητα ή κληρονομικά αίτια τα οποία προκαλούν ευενδετικότητα του τοιχώματος του αγγείου ή της καρδιακής κοιλότητας.

Τα ανευρύσματα δημιουργούνται στα αγγεία :

• Αορτής.

• Εγκεφάλου.

• Κάτω άκρων (ιγνυακή περιοχή).

• Μεσεντέριου αρτηρίας.

• Σπληνικής αρτηρίας.

Η υψηλή αρτηριακή πίεση - υψηλές τιμές χοληστερίνης - κάπνισμα, συντείνουν στην εμφάνιση και δημιουργία των ανευρυσμάτων

Η υψηλή αρτηριακή πίεση συντελεί κυρίως στην δημιουργία ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής, όπως και η αρτηριοσκλήρυνση.

Η εγκυμοσύνη συνδέεται με τη δημιουργία και ρήξη ανευρύσματος της σπληνικής αρτηρίας.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Αναφορά σε ανεύρυσμα γίνεται το 200 π.χ. την Αρχαία Ρώμη όταν ο Έλληνας χειρουργός Antyllys απομόνωσε και αφαίρεσε την θρομβωθείσα μοίρα ενός ανευρύσματος.

Αναφέρεται επίσης η θεραπευτική περιέλιξη ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής, με πολυεθυλική σελλοφάνη η οποία προκαλεί ίνωση και αναστολή της επέκτασης του ανευρύσματος

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο Albert Einstein χειρουργήθηκε από τον Rudvef Nissen με την παραπάνω τεχνική και έζησε πέντε χρόνια μετά την επέμβαση.

Το έτος 1980 έγινε για πρώτη φορά η ενδαυλική χειρουργική αντιμετώπιση ανευρύσματος.

Από τα πιο συχνά ανευρύσματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω είναι, τα ανευρύσματα της αορτής και μάλιστα τα διαχωριστικά ανευρύσματα, τα οποία ξεχωρίζουν σε 2 τύπους :

ΤΥΠΟΣ Α (Debakey τύπος Ι και ΙΙ) ο πιο κοινός τύπος ανευρύσματος : περιλαμβάνει ανιούσα αορτή - αορτικό τόξο ή και τα δύο.

ΤΥΠΟΣ Β περιφερική αορτή στην συμβολή με αριστερή υποκλείδιο αρτηρία.

Ο διαχωρισμός των τοιχωμάτων της αορτής επεκτείνεται προς όλες τι κατευθύνσεις με ασύμμετρη κατανομή.

Η προσβολή και διαχωρισμός των κλάδων τη αορτής δεν είναι πολύ συχνός και συνήθως εμφανίζεται σε αρτηρίες που έχουν στο τοίχωμά τους περισσότερο ελαστικό από μυϊκό ιστό.

Τα περισσότερα διαχωριστικά ανευρύσματα της αορτής, είναι αληθή ανευρύσματα (περιλαμβάνουν και του 3 χιτώνες των τοιχωμάτων της αορτής).

Τα περισσότερα κοιλιακά ανευρύσματα της αορτής (ΚΑΑ) δεν προκαλούν συμπτώματα και συνήθως όταν γίνεται η διάγνωσή τους εμφανίζουν διαχωρισμό των τοιχωμάτων τους.

Η γενεσιουργός αιτία των διαχωριστικών ανευρυσμάτων δεν είναι ξεκαθαρισμένη.

Επειδή, τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής είναι τα πιο συχνά κατά υπάρχουσες θεωρίες αυτά προκαλούνται από φυσιολογική έλλειψη ελαστίνης* (συγκριτικά με τις άλλες αρτηρίες) του τοιχώματος της αρτηρίας αυτής και από την έλλειψη vasa vasorum**, η παρουσία των οποίων θα μείωνε τις βλάβες του τοιχώματος.

* Ελαστίνη : πρωτεϊνικό πλέγμα που βρίσκεται στα ανατομικά τοιχώματα των αρτηριών.

Η ελαστίνη της κοιλιακής αορτής υπολείπεται σε σύγκριση με την ελαστίνη της θωρακικής αορτής.

** Vasa vasoruim : αγγεία των αγγείων δηλαδή τροφοφόρα ανατομικά τμήματα των αγγείων του τοιχώματος των αρτηριών.

Τα ΚΑΑ εμφανίζονται λιγότερο στατιστικά στους Αφρικανούς, Ασιάτες, Ισπανόφωνο Πληθυσμό. Τα ΚΑΑ προκαλούν 15.000 θανάτους κάθε χρόνο (στατιστική ΗΠΑ).

Τα ΚΑΑ εμφανίζονται σε ηλικίες ανδρικού κυρίως πληθυσμού 70 ετών και πάνω.

Η συχνότητα εμφάνισης ΚΑΑ πάνω από τα 60 έτη είναι 2% - 6%. Συχνότητα στους αρσενικούς διδύμους 4 - 6 περισσότερο.

Εμφάνιση ΚΑΑ στους καπνιστές/μη καπνιστές αναλογία 8/1.

Η στατιστική αυτή ελαττώνεται με την διακοπή του καπνίσματος.

Ρήξη ΚΑΑ ποσοστό 1% - 3% σε άνδρες με θνητότητα 70% - 95%.

Ποσοστό 3% : επέρχεται άμεσος θάνατος.

Ποσοστό 21% : των πρώτη μέρα.

Ποσοστό 60% : σε 2 εβδομάδες.

Ποσοστό 90% : σε 3 μήνες.

Τα ποσοστά της θνητότητας εξαρτώνται βέβαια από τον βαθμό διαχωρισμού και της ρήξης των ανευρυσμάτων.

ΤΟ ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΙΚΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΗΝ ΠΙΟ ΚΟΙΝΗ ΚΑΙ ΟΞΕΙΑ ΠΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΟΡΤΗΣ. Ο ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΗΛΙΚΙΑ ΑΛΛΑ ΠΙΟ ΣΥΧΝΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΞΥ 50 - 70 ΕΤΩΝ (άνδρες κυρίως).

Παράγοντες γένεσης ανευρυσμάτων.

• Αρτηριακή Υπέρταση.

• Κυφοσκολίωση σπονδυλικής στήλης.

• Γιγαντοκροταφική αρτηριΐτιδα.

• Σύνδρομο Marfan.

• Αγγειΐτιδες.

• Υποπλασία αορτής.

• Εγκυμοσύνη.

• Λήψη αντισυλληπτικών δισκίων.

ΤΥΠΟΙ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΩΝ

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΟΡΤΗΣ

Ξεχωρίζουν στα ανευρύσματα θωρακικής αορτής και στα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής.

Μερικά άτομα εμφανίζουν και τα δύο.

Τα ανευρύσματα βρίσκονται σήμερα πιο συχνά και αυτό οφείλεται στην διενέργεια των C.T.S. (αξονική τομογραφία) η οποία τις περισσότερες φορές γίνεται για άλλο διαγνωστικό πρόβλημα του ασθενούς ή ακόμα σε προληπτικούς ελέγχους (check ups).

Τα μικρού διαμέτρου κάτω των 5cm σπανίως παθαίνουν ρήξη.

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΕΓΕΝΘΥΘΕΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΚΛΙΝΙΚΑ Η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ.

 

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΑ ΘΩΡΑΚΙΚΟΥ ΤΟΞΟΥ ΑΟΡΤΗΣ

Τα ανευρύσματα αυτά δεν προκαλούν συμπτώματα ακόμα και όταν είναι μεγάλα σε μέγεθος.

Σπάνια ο τύπος αυτός του ανευρύσματος προκαλεί βράγχος φωνής από πίεση του κάτω λαρυγγικού νεύρου (παλίνδρομο) που είναι κλάδος της X συζυγίας (πνευμονογαστρικό).

Επίσης, θωρακικά ανευρύσματα δημιουργούνται από τραυματισμό, αυτοκινητικά δυστυχήματα.

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

Τα ανευρύσματα αυτά είναι μικράς διαμέτρου (προσομοιάζονται σαν «μούρα» γι' αυτό).

Σημειώνεται επίσης η ύπαρξη μικροανευρυσμάτων σε περιοχές του εγκεφάλου και ΚΝΣ [Βασικά γάγγλια - γέφυρα - στέλεχος - παρεγκεφαλίτιδα - μέση εγκεφαλική αρτηρία με κατανομή στα μικρά αγγεία (διάμετρος ανευρυσμάτων 300 micrometre) τα οποία «συνοδεύουν» τη χρόνια υπέρταση.

Τα ανευρύσματα αυτά ονομάζονται Charcot - Bouchard (Ο δόκτωρ Bouchard τα αναφέρει στην διδακτορική διατριβή του υπό τον δόκτορα Charcot).

Τα ανευρύσματα αυτά δεν πρέπει να συγχέονται με τα μεγαλύτερης διαμέτρου ανευρύσματα τα σακκοειδή ανευρύσματα η ρήξη των οποίων προκαλεί υπαραχνοειδή αιμορραγία.

Γενικά τα ανευρύσματα του εγκεφάλου, δεν προκαλούν γενικά συμπτώματα τα οποία όμως προκαλούνται από την μεγέθυνσή τους, από την ρήξη τους και την αιμορραγία η οποία προκαλεί εγκεφαλικά επεισόδια.

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΑ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΑ

Εντοπίζονται στις καρωτίδες - ιγνυακές αρτηρίες μηριαίες αρτηρίες.

Τα ανευρύσματα αυτά δεν παθαίνουν ρήξη ή διαχωρισμό όπως τα ανευρύσματα της αορτής.

Βέβαια, σχηματισμός θρόμβων συμβαίνει και στα περιφερικά ανευρύσματα.

Αν το περιφερικό ανεύρυσμα είναι μεγάλο σε μέγεθος, τότε η πίεση νεύρων ή γειτονικών αγγείων προκαλεί αιμωδίες - πόνο - οίδημα.

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη γένεση ενός ανευρύσματος;

Η αυξημένη πίεση στα τοιχώματα του αγγείου σε συνδυασμό με βλάβη (τραυματική ή φλεγμονώδη) του τοιχώματος δημιουργούν το ανεύρυσμα.

Σαν παραδείγματα αναφέρονται :

• Κάπνισμα.

• Μεγάλη ηλικία.

• Υψηλή αρτηριακή πίεση.

• Αθηροσκλήρυνση (σχηματισμός αθηρωματικών πλακών στα τοιχώματα των αγγείων).

• Σπάνια λοιμώξεις (σύφιλις - αγγειΐτιδες), προκαλούν αρτηριακά ανευρίσματα.

Επίσης, συγγενή νοσήματα όπως Ehlers - Danlos σύνδρομο, σύνδρομο Marfan, σύνδρομο Turner, συμβάλλουν στη δημιουργία ανευρυσμάτων.

Όλα τα παραπάνω σύνδρομα επιφέρουν αλλοίωση και μείωση της «υποστηρικτικής» ικανότητας του συνδετικού ιστού των αρτηριών.

Τα άτομα που πάσχουν από τα παραπάνω σύνδρομα εμφανίζουν ανευρύσματα σε νεώτερες ηλικίες και έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα ρήξης και διαχωρισμού των ανευρυσμάτων αυτών.

Τραύματα, αυτοκινητικά δυστυχήματα προκαλούν επίσης ανευρύσματα αγγείων.

Ποιοι είναι οι επικίνδυνοι παράγοντες για τα άτομα με ανευρύσματα;

• Γένος αρσενικό : Οι άνδρες εμφανίζουν στατιστικά περισσότερα ανευρύσματα από τις γυναίκες.

• Ηλικία : Ρήξη και σχηματισμός ανευρυσμάτων της αορτής αυξάνουν με την ηλικία.

• Κάπνισμα : Αδυνατίζει τα τοιχώματα της αορτής.

• Οικογενειακό ιστορικό : Μεγαλύτερος κίνδυνος ανευρύσματος και πριν την «κρίσιμη» ηλικία των 65 ετών.

• Υψηλή αρτηριακή πίεση → αρτηριοσκλήρυνση.

• Ύπαρξη διφυούς βαλβίδας αορτής.

Ποια είναι τα συμπτώματα των ανευρυσμάτων;

Εξαρτώνται τα συμπτώματα από τον τύπο και την ανατομική θέση του ανευρύσματος.

Επίσης, από την κατάσταση του ανευρύσματος (αιμορραγία - ρήξη).

Γενικά τα ανευρύσματα διογκώνονται με αργό ρυθμό συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα (εκτός αν η μεγέθυνση πιέζει γειτονικά όργανα - αγγεία - νεύρα - εμποδίζει την φυσιολογική ροή του αίματος).

Τα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής, αυξάνονται μετά από πολλά χρόνια. Δεν προκαλούν συνήθως συμπτώματα εκτός αν υποστούν ρήξη.

Κατά την αντικειμενική εξέταση το ανεύρυσμα προσδιορίζεται με την ψηλάφηση όγκου (μάζα) που «σφύζει» στην κοιλιά.

Η ρήξη του κοιλιακού ανευρύσματος της αορτής προκαλεί :

• Φοβερό πόνο στην κοιλιακή χώρα.

• Ιδρώτες.

• Collapsus.

• Shock.

Τα ανευρύσματα της θωρακικής αορτής

Δεν προκαλούν συμπτώματα εκτός αν υποστούν ρήξη με - πόνο φοβερό που αντανακλά στα σαγόνια - πόνους θώρακα - βήχα - βράγχος φωνής - δύσπνοια.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΟΣ

Παχυσαρκία - αρτηριακή υπέρταση - κάπνισμα - υπερχοληστεριναιμία, αποτελούν παράγοντες εντατικής ιατρικής παρακολούθησης και «ευθύνονται» για την δημιουργία ανευρυσμάτων.

Συνήθως η ανακάλυψη των ανευρυσμάτων (κοιλιακής - θωρακικής αορτής) είναι τυχαία κατά την απεικόνιση του σώματος ή κατά την κλινική εξέταση.

Η συμβουλή αφού διαγνωστεί το ανεύρυσμα με απεικονιστικά μέτρα (υπερηχογράφημα και αξονική τομογραφία ή και μαγνητική και αν χρειαστεί αγγειογραφία τότε η συμβουλή αγγειοχειρουργού, και καρδιοχειρουργού είναι απαραίτητη.

Η αντιμετώπιση των ανευρυσμάτων είναι χειρουργική (ανοικτή και ενδαυλική προσέγγιση).

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΕΝΑ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ

Γίνεται η διάγνωση ενός ανευρύσματος.

Δεν χειρουργείται διότι η διάμετρος του είναι κάτω των 5cm.

Η ζωή όμως συνεχίζεται. Έτσι ένας άνθρωπος που έχει ανεύρυσμα πρέπει να ακολουθήσει τις παρακάτω οδηγίες, με σχολαστικό τρόπο :

• Όχι εργώδης φυσική άσκηση.

• Όχι ανύψωση βαρέων αντικειμένων.

• Αποφυγή ψυχογενών φορτίσεων.

• Φαρμακευτική αγωγή (ρύθμιση πίεσης - χάσιμο βάρους).

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ - ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ - ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΟΣ ΣΑΣ

 

 

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ