Χρήσιμες ακτινολογικές γνώσεις για κάθε γιατρό

1Η ακτινογραφία κοιλίας δίνει αρκετές πληροφορίες που βοηθούν σημαντικά στη διάγνωση. Σε μια ακτινολογραφία κοιλίας σε όρθια θέση μπορεί να εκτιμηθεί το μέγεθος του ήπατος, του σπληνός, των νεφρών όπως και η σκιαγράφηση των ψοϊτών υών (η απεικόνιση αυτή δεν είναι δυνατή όταν υπάρχει υγρό στην περιτοναϊκή κοιλότητα). Επίσης στην ακτινογραφία αυτή ελέγχονται:

α) η σπονδυλική στήλη

β) η πύελος

γ) οι ιερολαγόνιες αρθρώσεις

δ) τα ισχία

Επισης καταγράφονται αποτιτανώσεις στην περιοχή της χοληδόχου κύστεως, νεφρών, παγκρέατος, αορτής, αρτηριών. Επίσης φλεβόλιθοι και αποτιτανωμένοι λεμφαδένες εξακριβώνονται με την απλή ακτινογραφία κοιλίας. ΠΡΟΣΟΧΗ ΝΑ ΜΗ ΓΙΝΕΙ ΣΥΓΧΥΣΗ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΑΚΤΙΝΟΣΚΙΕΡΩΝ ΧΑΠΙΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΣΙΔΗΡΟ Ή ΑΣΒΕΣΤΙΟ διότι οι παραπάνω εικόνες δίνουν ψευδή αποτύπωση παθολογικών αποτιτανώσεων. Στην πύελο Ινομυώματα μεγάλα αποτιτανώνονται όπως και δερμοειδείς κύστεις ωοθήκης. Επίσης αποτιτανώσεις εμφανίζονται στον προστάτη αδένα (αποτέλεσμα φλεγμονών) όπως και στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως (στην σχιστοσωμίαση). Η ΑΠΛΗ ΚΟΙΛΙΑΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΟΞΕΟΣ ΚΟΙΛΙΑΚΟΥ ΑΛΓΟΥΣ. Εκτός από τη γενικότερη προσεκτική επισκοπική εικόνα κάθε ακτινογραφίας κοιλίας, στην οξεία κοιλία πρέπει να έχει κατά νου ο γιατρός τα παρακάτω:

1.Υγρό στο περιτόναιο: Ασκίτης – περιτονίτιδα. Η παρουσία υγρού θα ελαττώσει την απεικόνιση των ψυϊτών μυών και του εντέρου. Στην όρθια θέση τα έντερα που περιέχουν αέρα θα κινηθούν παρουσία υγρού προς τα επάνω και θα καταλάβουν θέση κάτω από το διάφραγμα ενώ στην ύπτια θέση η σκιά του αέρα μέσα στα έντερα διαγράφεται στο κέντρο της κοιλίας. Επίσης οι έλικες του εντέρου που περιέχουν μεγάλη ποσότητα αέρα εμφανίζουν στην ακτινογραφία μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους από τη συνηθισμένη.

2.Αέρα στην περιτοναϊκή κοιλότητα: Διαγράφεται στην απλή ακτινογραφία κοιλίας σαν ημιδιαφανές επίπεδο κάτω του διαφράγματος. Όπως στη διάτρηση σπλάχνων αέρας βρίσκεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα μετά από λαπαροτομία, πνευμοπεριτόναιο, παρακέντηση κοιλίας.

3.Διάταση μέρους εντέρου με ή χωρίς παρουσία υγρού: Τα ακτινολογικά σημεία της απόφραξης εντέρου είναι εκσεσημασμένη διάταση με άθροιση υγρών στις διαταθείσες εντερικές έλικες. Τα επίπεδα των υγρών μπορεί να διαγραφούν σε X-rays κατά την όρθια ή πλάγια κατακεκλιμένη θέση, αλλά όχι όμως στην ύπτια θέση. Στον παραλυτικό ειλεό η παρουσία των υγρών στο έντερο είναι μεγαλύτερη και ο ειλεός καταλαμβάνει μεγάλο μήκος του εντέρου. Χαρακτηριστική εικόνα παραλυτικού ειλεού που χαρακτηρίζεται από τοπική διάταση των εντερικών ελίκων προκαλεί η αρτηριακή εμβολή εντέρου και η τοπική «περιχαρακακωμένη» περιτονίτιδα που προκαλείται από: Οξεία σκωληκοειδίτιδα Οξεία παγκρεατίτιδα Οξεία σαλπιγγίτιδα Ραγείσα έκτοπη κίνηση

Η εντόπιση της εντερικής απόφραξης μερικές φορές είναι δυνατή από την απλή ακτινογραφία κοιλίας. Η απόφραξη του παχέος εντέρου προκαλεί αέρα στις εντερικές έλικες περιμετρικά (περιφερειακά) της ακτινογραφίας.

Ο ειλεός που αποφράσσεται καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της ακτινογραφίας κοιλίας ενώ η νήστιδα (λεπτό έντερο) το άνω αριστερό τεταρτημόριο.

Στην απόφραξη του ειλεού συνήθως υπάρχει μεγαλύτερος αριθμός διατεταμένων ελίκων, συγκριτικά με την απόφραξη νήστιδας.

Η εμφάνιση του με αέρα διατεταμένου εντέρου μπορεί να δείχνει το σημείο της απόφραξης. Οι λάχνες της νήστιδος βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους σε σχηματισμό ευθείας γωνίας με τον επιμήκη άξονα του εντερικού αυλού και διαγράφονται όταν η νήστιδα γεμίζει αέρα.

Στον ειλεό οι λάχνες είναι αραιές και επίπεδες και μπορεί να μη διαγράφονται.

Dr Νίκος Καλλιακμάνης