ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ

Τα λευκά αιμοσφαίρια που βρίσκονται στο αίμα του ανθρώπινου οργανισμού, ξεχωρίζουν σε 5 κατηγορίες.

1. ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΑ.

2. ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΑ.

3. ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ.

4. ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΑ.

5. ΒΑΣΕΟΦΙΛΑ.

Η εξέταση και η ανάλυση των κατηγοριών των διαφόρων κυττάρων του αίματος, είναι πολύ χρήσιμη και δίνει διαγνωστικές πληροφορίες για πολλά νοσήματα όπως :

• Αναιμία.

• Ελονοσία.

• Σύφιλη.

• Δηλητηρίαση από βαρέα μέταλλα (Pb - Hg).

• Λευχαιμίες.

• Οξείες φλεγμονές (σκωληκοειδίτιδα - πυελονεφρίτιδα κ.α.).

Τα λευκοκύτταρα ή λευκά αιμοσφαίρια αποτελούν την πιο βασική γραμμή άμυνας του ανοσολογικού συστήματος του κάθε ανθρώπου.

Τα λευκοκύτταρα προέρχονται από τα πολυδύναμα κύτταρα του μυελού των οστών και διακρίνονται σε τρείς μεγάλες κατηγορίες :

• Λεμφοκύτταρα.

• Φαγοκύτταρα.

• Βοηθητικά κύτταρα.

Τα ουδετερόφιλα - τα βασεόφιλα - τα ηωσινόφιλα, ονομάζονται κοκκιοκύτταρα γιατί εμφανίζουν κοκκία στο κυττόπλασμά τους.

ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ

Υπάρχουν δύο τύποι λεμφοκυττάρων : τα Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα. Τα Τ λεμφοκύτταρα προέρχονται από τον θυμό αδένα (όργανο λεμφοποιητικό που βρίσκεται πίσω από το στέρνο).

Τα Β κύτταρα προέρχονται από το μυελό των οστών των ενηλίκων ατόμων. Τα Τ κύτταρα παράγουν κυττοκίνες, οι οποίες λειτουργικά συνδέονται με τα φαγοκύτταρα για την καταστροφή των βλαβερών ουσιών τις οποίες προσλαμβάνουν αυτά.

Τα Τ λεμφοκύτταρα δρούν κατά των κυττάρων των ογκογόνων εξεργασιών και κατά των κυττάρων που μολύνονται από διάφορους ιούς.

Τα Β κύτταρα παράγουν αντισώματα που συνεργάζονται με τα φαγοκύτταρα στην αναγνώριση του ξένου σώματος (μικροβίου, αντιγόνου).

Τα λεμφοκύτταρα, έχουν διαυγές κυτταρόπλασμα χωρίς κοκκία μέσα τους, το οποίο λαμβάνει χρώση απαλού μπλέ χρώματος, ενώ ο πυρήνας του χρωματίζεται βαθύ μωβ.

Τα λεμφοκύτταρα έχουν μικρότερο μέγεθος, από τα κοκκιοκύτταρα.

Τα λεμφοκύτταρα φυσιολογικά αποτελούν το 25%-35%, κατά ποσοστιαία αναλογία επί του συνόλου των λευκών αιμοσφαιρίων. Ο χρόνος ζωής των λεμφοκυττάρων είναι 3-4 ημέρες για ποσοστό 20% αυτών, 100-200 ημέρες για ποσοστό 80% αυτών.

ΑΥΞΗΣΗ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΝ, εμφανίζεται :

1. Σε νεαρές ηλικίες.

2. Ορισμένα νοσήματα συνοδεύονται από πυρετό, όπως :

• Ιλαρά.

• Παρωτίτιδα.

• Κοκκύτης.

• Τυφοειδείς και παρατυφοειδείς λοιμώξεις.

• Προσβολή από Brucella mellitensis (Μελιταίος πυρετός) - Br. Abortus.

• Τουλαραιμία.

• Γριππώδεις συνδρομές.

• Λοιμώδης Μονοπυρήνωση (κλασσικό διαγνωστικό στοιχείο).

• Οξεία και χρόνια λεμφογενή λευχαιμία.

ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΝ

• Νόσος Hodgkin's.

• Διάχυτος ερυθηματώδης λύκος.

• Οξεία και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

ΦΑΓΟΚΥΤΤΑΡΑ

Ετυμολογικά η λέξη αποτελεί σύνθεση των ελληνικών λέξεων φαγητό και κύτταρο.

Πράγματι τα φαγοκύτταρα έχουν σαν αποστολή την καταστροφή δια της φαγοκυττάρωσης, που επιτελούν, μικροβίων, ξένων σωμάτιων.

Τα μονοκύτταρα - τα ουδετερόφιλα - τα ηωσινόφιλα, αποτελούν τις κύριες κατηγορίες κυττάρων οι οποίες επιτελούν φαγοκυττάρωση [ανιχνεύουν, απομονώνουν, καταστρέφουν κάθε ξένα «εχθρικά» προς τον ανθρώπινο οργανισμό στοιχεία (φλεγμονώδη και μη)].

Τα ουδετερόφιλα, αποτελούν το 50%-70% του συνόλου των λευκών αιμοσφαιρίων (αύξηση αυτών σε φλεγμονές).

Τα ηωσινόφιλα, είναι το < 5% του συνολικού αριθμού (απόλυτος αριθμός 40-400 per min.)

Ο αριθμός των ηωσινόφιλων εμφανίζει ημερήσιες διακυμάνσεις.

Έτσι, ο αριθμός των ηωσινόφιλων μειώνεται το πρωΐ έως και το μεσημέρι και αυξάνεται το απόγευμα και φτάνει τη μεγαλύτερη τιμή στις 12-3 (μεσάνυχτα - πρωΐ).

Η διακύμανση αυτή αντιστρέφεται στους ασθενείς με βρογχικό άσθμα και στους εργάτες της νύχτας!!!

ΑΥΞΗΣΗ ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΩΝ, παρατηρείται :

• Αλλεργικές καταστάσεις (άσθμα, ευαισθησία προς τροφές, τροφική αλλεργία).

• Αντίδραση σε φάρμακα

  • Χλωροπρομαζίνη.

  • PAS.

  • Πενικιλλίνη.

  • Σουλφοναμίδες.

  • Στρεπτομυκίνη.

  • Κνίδωση οξεία.

• Παρασιτικές νόσοι

  • Εχινοκκοκίαση.

  • Ελονοσία.

  • Πέμφυγα, πεμφυγοειδές.

  • Αποφολιδωτική δερματίτιδα.

  • Ψώρα.

• Νεοπλασίες

  • Ν. Hodgkin's (70% ασθενών εμφανίζουν αύξηση).

ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ

• Μετά από stress (λοίμωξη, τραύμα, εγκαύματα, μεταγχειρητικά).

• Μετά από έντονη άσκηση.

• Ν. Cushing's.

• Μεγαλακρία.

Τα μονοκύτταρα δεν έχουν κοκκία στο πρωτόπλασμά τους και είναι τα μεγαλύτερα σε μέγεθος λευκοκύτταρα αριθμητικά στο περιφερικό αίμα είναι 200-800 per c min (αποτελούν κατά το 3%-9% ποσοστιαία αναλογία του συνόλου των λευκών αιμοσφαιρίων).

Προστατεύουν των ανθρώπινο οργανισμό από ιούς και μικρόβια.

Τα μονοκύτταρα είναι τα μακροφάγα των ιστών και μαζί και τα δύο αποτελούν το βασικότερο σύστημα του οργανισμού το ΜΟΝΟΠΥΡΗΝΙΚΟ ΦΑΓΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ή με την άλλη ονομασία ΔΙΚΤΥΟΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΔΕΣ). Τα μονοκύτταρα κυκλοφορούν μόνο για λίγες ώρες στο αίμα πριν εισέλθουν στους ιστούς του σώματος όπου ζουν και ωριμάζουν σαν ώριμα μακροφάγα.

Τα μακροφάγα κύτταρα των ιστών εμφανίζουν ετερογένεια στην εμφάνισή τους - στο μεταβολισμό - στη λειτουργία τους.

Έτσι, ξεχωρίζουν :

• Τα ελεύθερα κινητά των κυψελίδων.

• Τα περιτοναϊκά μακροφάγα.

• Τα μακροφάγα στο ήπαρ και τα κολποειδή του σπληνός.

ΟΤΑΝ ΤΑ ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ ΑΝΕΥΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΙ ΙΣΤΙΟΚΥΤΤΑΡΑ.

ΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Τα Βασεόφιλα - τα μαστοκύτταρα - τα αιμοπετάλια, εκκρίνουν ουσίες οι οποίες κατά την φλεγμονώδη αντίδραση προσελκύουν, κατευθύνουν τα λευκοκύτταρα στα σημεία της φλεγμονής.

ΒΑΣΕΟΦΙΛΑ : 10% συνόλου λευκών.

Τα Βασεόφιλα περιφερικού αίματος κύτταρα σε αναλογία απολύτου αριθμού 15-100 per c min (Μαστοκύτταρα), έχουν μεγάλα βασεοφιλικά κοκκια με χρώμα βαθύ μπλέ, περιέχουν ισταμίνη η οποία προκαλεί αγγειοδιαστολή, η μισή ποσότητα της συνολική ισταμίνης του αίματος, μεταφέρεται από τα βασεόφιλα, ηπαρίνη η οποια δρα σαν αντιπηκτικό.

Σε περιπτώσεις αλλεργίας τα μαστοκύτταρα υφίστανται αποκοκκιωμάτωση και εκκρίνουν στην κυκλοφορία του αίματος - κυττοκίνες - αραχιδονικό οξύ - πρωτειλυτικά ένζυμα - αυξητικούς παράγοντες και φυσικά ισταμίνη (οι παραπάνω ουσίες προσομοιάζονται σαν μικρές βόμβες που με την απελευθέρωση τους εξουδετερώνουν τον εχθρό (μικρόβιο, παράσιτο).

Τα μαστοκύτταρα στην επιφάνεια τους φέρουν ειδικές «δεσμευτικές» θέσεις, για την σύνδεση με την ανοσοφαιρίνη-αντίσωμα IgE (βλ. σχήμα 1).

Η IgE, παράγεται σαν απάντηση σε αντιγόνα (παράσιτα, πρωτεΐνες) αλλά αντιδρά και με άλλα αντιγόνα (πολύ συχνά σε γύρη ανθέων) με αποτέλεσμα την έναρξη τοπικής φλεγμονής (tubor - rubor - calor - dolor : τα 4 κλασσικά συμπτώματα της φλεγμονής δηλ. οίδημα - ερυθρότητα - θερμότητα - πόνος).

Συμβαίνει όταν το αντιγόνο με το IgE που καταλαμβάνουν Fceri υποδοχείς των μαστοκυττάρων. Εντός λεπτών προκαλείται απελευθέρωση κοκκίων από το μαστοκύτταρο και απελευθέρωση μεσολαβητών ενώ το ενεργοποιημένο κύτταρο συνθέτει νέους διαβιβαστές φλεγμονής.

Έτσι, προκύπτει 2 φάσεων απάντηση :

1. Άμεση αρχική επίδραση στα αιμοφόρα αγγεία, λείους μύες, που οφείλεται κυρίως στην ισταμίνη και παραγωγή αραχιδονικού οξέος.

Αυτός ο τύπος της ανοσολογικής αντίδρασης ορίζεται σαν ΕΜΜΕΣΗ ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ.

2. 2^Η φάση κυτταρική διήθηση της πάσχουσας περιοχής.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ