ΓΡΙΠΠΗ (Influenza)

 

 

Η γρίππη προκαλείται από ιούς (RNA ιοί που ανήκουν στους ΟΡΘΟΜΥΞΟΪΟΥΣ) A, B, C, D.

Οι ιοί Α και Β αποτελούν τα κύρια αίτια της γρίππης στον άνθρωπο (απεικόνιση ιού).

 

Απεικόνιση του Ιού

Το σωμάτιο του ιού είναι σφαιρικό με σωματίδια 50-120mm διαμέτρου ή με νηματοειδής μορφής ιοσωμάτια διαμέτρου 20mm και μήκος 200-300nm.

Ο ιός φέρει 500 περίπου διακριτές ακιδόμορφες, προβολές στην επιφάνεια του περιβλήματος του (προεξέχουν 10-14nm από την επιφάνεια του ιού με μερικές προβολές εστεράση – αιμοσυγκολλητίνη διατεταγμένες σε πυκνή διασπορά και με άλλες προβολές αραιά διεσπαρμένες.

 

 

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΙΟΥ ΤΗΣ ΓΡΙΠΠΗΣ

Η αιμοσυγκολλητίνη (haemaggluticin) H.A. και νευραμινιδάση (neuraminidase) Ν.Α. είναι πρωτεΐνες και βρίσκονται στην επιφάνεια των σωματιδίων.

Οι γλυκοπρωτεΐνες αυτές διαθέτουν ισχυρές αντιγονικές ιδιότητες και δημιουργούν ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ (Abs).

Τα Abs κατά την «Η» προσφέρουν ανοσία εξουδετερώνοντας τον ιό.

 

Τα Abs κατά «Ν» δρούν περιορίζοντας την μετάδοση του ιού από το ένα κύτταρο στο άλλο.

Τα RNA του ιού που δημιουργούν το γονιδίωμα σημειώνονται σαν σπείρες εντός του σωματιδίου και συνδέονται με τις ριβονουκλεϊνικές πρωτεΐνες.

Ο ιός Α διαιρείται σε υποτύπους με βάση 2 επιφανειακά αντιγόνα του : α) την Αιμοσυγκολλητίνη, β) την Νευραμινιδάση.

Τα γράμματα «Η» + «Ν» υποδηλώνουν 2 γλυκοπρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια του ιού.

Το «Η» αντιστοιχεί στην γλυκοπρωτεΐνη αιματογλουτινίνη (Haemaglutinin).

Το «Ν» αντιστοιχεί στην γλυκοπρωτεΐνη Νευραμινιδάση (Neuraminidase).

Έχουν βρεθεί και μελετηθεί 16 τύποι «Η» [Η1-16Η] και 9 «Ν» [Ν1-9], από αυτά Η1-Η3 και Ν1-Ν2 απαντώνται συχνότερα στα στελέχη του ιού που προσβάλλει ανθρώπους.

Η αιματογλουτινίνη και η νευραμινιτάση είναι απόλυτα απαραίτητες για την μολυσματικότητα και μεταδοτικότητα του ιού.

Η «Η» εμφανίζει 2 δράσεις :

 

 

 

Η «Ν» είναι ένζυμο που είναι απαραίτητο για την απελευθέρωση του ιού από το κύτταρο «ξενιστή».

Ο ιός C είναι σπάνιος, προκαλεί πιο ήπιες λοιμώξεις κυρίως σε μικρά παιδιά (ποσοστό 33% χωρίς συμπτώματα).

Τα κρούσματα της γρίππης ανέρχονται σε 3-5.000.000/ετησίως) με 290.00-650.000/ετησίως.

Ποσοστό των θανάτων αναφέρεται στατιστικά στο 20% των μη εμβολιασθέντων παιδιών και 10% των μη εμβολιασθέντων ενηλίκων.

Επιδημίες γρίππης εμφανίζονται στο Βόρειο και Νότιο Ημισφαίριο κυρίως τον χειμώνα.

Στον Ισημερινό κάθε εποχή του έτους.

Το έτος 2019 εμφανίστηκε πανδημία γρίππης Α (Α1Ν1).

 

Οι διάφοροι τύπου των ιών της γρίππης στον ανθρώπινο πληθυσμό.

Τα τετραγωνίδια δείχνουν της εμφάνιση νέων στελεχών που προκαλούν επαναλαμβανόμενες ΠΑΝΔΗΜΙΕΣ.

Οι διακεκομμένες γραμμές δηλώνουν αβέβαια στελέχη γρίπης.

Η τοπική επιδημία γρίπης όταν αυτή εκδηλώνεται εμφανίζει 70% προσβολές.

Χωρίς την ύπαρξη επιδημιολογικών μελετών το ποσοστό είναι 15%.

Μετάδοση : γίνεται αερογενώς – από μολυσμένες επιφάνειες – επαφή χωριών με πρόσωπο, μάτια, στόμα.

Η γρίππη προσβάλλει επίσης τα γουρούνια, άλογα, πτηνά.

Η γρίππη μπορεί να εκδηλωθεί με ελαφρά συμπτώματα αλλά και πρόκληση πολύ σοβαρής νόσου.

Κατά την περίοδο πανδημίας 2018-19 επικρατούσε ο υποτύπος γρίπης Α (Α1Ν1) με παράλληλη εμφάνιση και προσβολή Η3Ν2.

Τα στελέχη Α1Ν1 του ιού γρίππης προσομοιάζουν γενετικά και αντιγονικά στα στελέχη του εμβολίου, αντίθετα με τα στελέχη Α (Η3Ν2)

Πάντως το πλείστον των ασθενών διαδράμει την προσβολή της γρίπης χωρίς την εμφάνιση επιπλοκών.

Στην Ελλάδα εμφανίζεται κατά τον μήνα Ιανουάριο και κορυφώνεται η δράση της τον Φεβρουάριο – Μάρτιο.

Γενικά σε κάθε επιδημία γρίππης η προσβολή των παιδιών είναι μεγαλύτερη ενώ τα μεγάλης ηλικίας άτομα συνήθως νοσηλεύονται στα Νοσοκομεία.

 

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Τα 5 πιο κοινά συμπτώματα γρίππης, είναι :

 Ιστορικό Επαφής με γνωστό κρούσμα γρίππης.

 Αίσθημα κόπωσης δυσανάλογο του φυσικού έργου που επιτελείτε.

 Μυαλγίες γενικευμένες που καλύπτουν όλο το σώμα.

 Πυρετός : Πρόωρο σημείο γρίππης, αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάθε άτομο που εμφανίζει πυρετό έχει γρίππη και το αντίθετο!!!

 ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΡΙΠΠΗΣ. Με το εμβόλιο γρίππης παρέχεται ασφάλεια μη νόσησης 80% περίπου αλλά ακόμη και επί προσβολής η νόσος διαδράμει πολύ ήπια και πιο σύντομη. Η κλινική εικόνα των συμπτωμάτων εμφανίζεται ξαφνικά είναι στην προσβολή γρίππης με πυρετό >28οC.

 Βήχα (ξερός κατ’ αρχάς, πιο έντονος στην πορεία της νόσου). Η ρινίτιδα, βήχας, κακουχία μπορεί να παραμένουν μέχρι και 2 εβδομάδες μετά την πτώση του πυρετού.

 

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΛΙΝΙΚΗ : Συμπτώματα πιο ήπια από εκείνα του Κ.Κ. ειδικά από ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι μικρότερης διάρκειας συνήθως χωρίς εμφάνιση επιπλοκών. Το Κ.Κ. δεν συνοδεύεται από Πυρετό!!!

 

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΡΙΠΠΗΣ

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ

• ΠΥΡΕΤΟΣ 68-86% 25-73%

• ΒΗΧΑΣ 84-98% 7-29%

• ΣΥΜΦΟΡΗΣΗ ΡΙΝΟΣ 68-91% 19-41%

 

Απαντά τα 3 ευρήματα, ειδικά ο ΠΥΡΕΤΟΣ εμφανίζονται λιγότερο συχνά σε άτομα άνω των 60 ετών.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΓΡΙΠΠΗΣ - Ανίχνευση αντιγόνου γρίππης (ευαισθησία 92%- ειδικότητα 99%)

- Ανίχνευση νουκλεϊνικού οξέος (DNA ιού γρίππης)

- Απομόνωση του ιού γρίππης

- Αύξηση του τίτλου ειδικών αντισωμάτων έναντι γρίππης Α,Β.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΓΡΙΠΠΗΣ - Πνευμονία από πνευμονιόκοκκο κυρίως ή του ίδιου του ιού

- Αφυδάτωση ατόμου

- Ενεργοποίηση προϋπάρχοντος άσθματος, χρόνιας βρογχίτιδας

- Ιγμορίτις – Ωτίτις (μικρά παιδιά).

 

 

ΠΡΟΛΗΨΗ

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ : Ο εμβολιασμός είναι αναγκαίος και επειδή ο ιός της γρίππης υφίσταται μεταλλάξεις, Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ και ΠΡΕΠΕΙ να ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ.

Το συνηθισμένο εμβόλιο είναι το τετραδύναμο, το οποίο περιέχει στελέχη Α και Β γρίππης (αδρανοποιηθέντα). Η διάρκεια κάλυψης του εμβολίου είναι 1 χρόνος και τούτο διότι οι ιοί της γρίππης υφίστανται μετάλλαξη π.χ. ο υποτύπος Η3Ν2 δεν περιέχει πλέον το στέλεχος που προκάλεσε την γρίππη Hong-Kong.

 

 

 

ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΡΙΠΠΗΣ

1. Άτομα με ηλικία > 65 ετών.

2. Ένοικοι γηροκομείων, ιδρυμάτων (με χρόνιες ασθένειες).

3. Ενήλικες αλλά και παιδιά με καρδιοαναπνευστικά προβλήματα.

4. Άτομα με χρόνια νεφρική, ηπατική νόσο.

5. Άτομα με μεταβολικά νοσήματα (Σακχαρώδης Διαβήτης – Θυρεοειδοπάθειες).

6. Άτομα υπό ανοσοκαταστολή.

7. Άτομα με HIV.

8. Άτομα με συγγενείς αιμολυτικές αναιμίες (αιμοσφαιρινοπάθειες).

9. Παιδιά – έφηβοι που βρίσκονται υπό μακροχρόνια θεραπεία με ασπιρίνη.

10. Έγκυες γυναίκες κατά το α’ 3μηνο κύησης.

Επίσης ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό μονάδων Υγείας.

 

Συμπτώματα της γρίππης ειδικά στα παιδιά που όταν εμφανίζονται χρειάζονται

άμεση ιατρική εξέταση και φροντίδα.

 

Υψηλός, παρατεταμένος πυρετός – δυσκολία αναπνοής – ταχύπνοια – κυάνωση – άρνηση υγράς, στερεάς τροφής – μειωμένη δραστηριότητα, μείωση αντίληψης, υπνηλία – διεγερτικά φαινόμενα, σπασμοί – επανεμφάνιση του πυρετού ή επιδείνωση του βήχα μετά παροδική βελτίωση των συμπτωμάτων της γρίππης αλλά και επιδείνωση προϋπάρχοντος υποκείμενου νοσήματος (Σακχ. Διαβήτης – Καρδιοαναπνευστικά προβλήματα).

 

ΠΡΟΛΗΨΗ

 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ : Ειδικότερα για τις ομάδες υψηλού κινδύνου – επαγγελματίες υγείας (το εμβόλιο χορηγείται Οκτώβριο, Νοέμβριο). Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ και τούτο διότι ο ιός της γρίππης μεταλλάσσεται.

 ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΥΣΤΗΡΟΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (πλύσιμο χεριών – χρήση αντισηπτικών – χρήση μάσκας!!!)

 ΑΠΟΦΥΓΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ – ΓΥΓΧΡΩΤΙΣΜΟΥ.

 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

2 κατηγορίες φαρμάκων κατά των ιών που χορηγούνται θεραπευτικά αλλά και προληπτικά (επαφή με πάσχοντα)

• ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΥΡΑΜΙΝΙΔΑΣΗΣ : Βασικής πρωτεΐνης του ιού. Ζαναμιβίρη – Ασελταμιβίρη (Δρουν κατά Α, Β, ιών)

• ΑΜΑΝΤΑΔΙΝΗ, ΡΙΜΑΝΤΑΔΙΝΗ : Παλαιότερα φάρμακα δρουν κατά του ιού Α της γρίππης. Χρήση περιορισμένη έχει αναπτυχθεί αντίδραση στη δράση τους.

 

 

 

 

 

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ref.: - WHO

- Βικιπαίδεια

- Merck Man 19th ed.

- Taber’s λεξικό