ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ
Υπογλυκαιμία: ορίζεται όταν η τιμή του σακχάρου πλάσματος κατεβαίνει κάτω από 72mg/dL ή 60mg/παιδιά.
Η εκτίμηση της υπογλυκαιμίας γίνεται με την τιμή σακχάρου πλάσματος και όταν υφίσταται η τριάδα Whipple:
- Χαμηλή τιμή σακχάρου ≤60mg/dL.
- Υπογλυκαιμικές εκδηλώσεις αποκαθίστανται με την χορήγηση σακχάρου
- Συνήθως συμβαίνει σε διαβητικά άτομα και σπάνια σε άτομα χωρίς Σ.Δ.
Η υπογλυκαιμία είναι παθολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από την σημαντική πτώση του σακχάρου αίματος.
Η υπογλυκαιμία συνοδεύεται από κλινικές εκδηλώσεις (τρόμος – αίσθημα πείνας – θόλωση διάνοιας κ.α.).
|
Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΦΙΔΡΩΣΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ |
Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας ξεχωρίζουν σε εκδηλώσεις από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (Κ.Ν.Σ.) – ΝΕΥΡΟΓΛΥΚΟΠΕΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ που περιλαμβάνουν – Πονοκέφαλο – Διανοητική σύγχυση – Ζαλάδα – Αίσθημα κόπωσης – αδυναμία μυϊκή – Διαταραχές όρασης.
ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (τιμές Σ=30mg/dL) που εκδηλώνονται όταν συμβαίνει ταχεία πτώση του σακχάρου όπως: τρόμος χεριών – αίσθημα αγωνίας – ίλιγγος – ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΦΙΔΡΩΣΗ – αίσθημα θερμότητας – ερύθημα προσώπου – έκτακτες καρδιακές συστολές.
Τα νευρογλυκοπονικά συμπτώματα (τιμή σακχάρου 230mg/dL) εμφανίζονται όταν συμβαίνει προοδευτική μείωση του σακχάρου αίματος (υπόταση – κώμα – σπασμοί) ενώ τα ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΑ συμπτώματα συνοδεύουν την πολύ γρήγορη ελάττωση του σακχάρου αίματος (Εφίδρωση – Τρόμος – Αίσθημα θερμότητας – Ερύθημα προσώπου – Εκτακτοσυστολική αρρυθμία καρδιάς.
Για τον ορισμό της υπογλυκαιμίας δεν μπορεί να δοθεί μία μοναδική και καθορισμένη τιμή γλυκόζης και τούτο γιατί τα γλυκαιμικά όρια για την εκδήλωση και εμφάνιση των συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας τείνουν να είναι μικρότερης έντασης μετά από προηγηθέντα επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπογλυκαιμίας σε κάθε άτομο, ενώ αυτά αυξάνονται σε ασθενείς με κακό γλυκαιμικό έλεγχο και σπάνια επεισόδια υπογλυκαιμίας.
Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου π.χ. τα άτομα της Σ.Δ.1 που χαρακτηρίζονται από συχνά επεισόδια υπογλυκαιμίας θα πρέπει να έχουν ένα αριθμητικό όριο, τιμή «συναγερμού» π.χ. <70mg/dL.
Επομένως κάθε άτομο διαθέτει «ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ» στην εμφάνιση της τιμής του σακχάρου του αίματός του.
Πάντως η ελάττωση του σακχάρου (Φ.Τ. 72-108mg%) προκαλεί κατά στάδια:
α) σε τιμές <21mg% μείωση έκκρισης ινσουλίνης.
β) σε τιμές <65-70mg% αύξηση έκκρισης γλυκαγόνης και αδρεναλίνης.
γ) σε τιμές σακχάρου <50-55mg% νευρογενή και υπογλυκαιμικά επεισόδια.
Πρέπει να αναφερθούν τα διάφορα φάρμακα που προκαλούν υπογλυκαιμία, όπως:
|
ΦΑΡΜΑΚΑ |
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ |
|
· Σαλικυλικά σε μεγάλες ποσότητες |
Άγνωστος |
|
· Αλοπεριδόλη |
Άγνωστος |
|
· Προποξυφάτη · Παρακεταμόλη |
Άγνωστος |
|
· Αιθανόλη |
Αναστολή γλυκονεογένεσης |
|
· Β’ αναστολείς |
Αναστολή γλυκονεογένεσης |
|
· Ινσουλίνη |
Αύξηση κατανάλωσης γλυκόζης |
|
· Μυκητοκτόνα |
Αύξηση κατανάλωσης γλυκόζης |
|
· Αιφνίδια διακοπή γλυκοκορτικοειδών |
Ανεπάρκεια επινεφριδίων |
|
· Δισοπυραμίδη |
Έκκριση ινσουλίνης |
|
· Πανταμιδίνη |
Έκκριση ινσουλίνης |
|
· Τριμεθυπρίμη- σουλφομεθαζόλη |
Έκκριση ινσουλίνης |
|
· Κινίνη – κινιδίνη |
Έκκριση ινσουλίνης |
|
· Σουλφονολουρίες |
Έκκριση ινσουλίνης |
|
· Νεώτερες κινολόνες (Gartifluxacin) |
Έκκριση ινσουλίνης |
- TSH: Θυρεοτρόπος ορμόνη
- LFTs: Εξετάσεις εργαστηριακές ήπατος (χρόνος προθρομβίνης – λευκωματίνης – χολεριθρίνης – τρανσαμινάσες).
- N. Adisson: Προοδευτική ανεπάρκεια επινεφριδίων – ανεπαρκής παραγωγή στεροειδών ορμονών.
ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Περιλαμβάνει 2 σύνδρομα:
- Παροδική νεογνική υπογλυκαιμία.
- Υπογλυκαιμία νηπιακής ηλικίας, παιδικής ηλικίας.
Ο έλεγχος του σακχάρου για υπογλυκαιμία είναι απαραίτητος όταν κατά την κύηση εμφανίζεται σακχαρώδης διαβήτης.
Επίσης, Υπογλυκαιμία προκαλείται από την χορήγηση προπρανολόλης για τα παιδικά αιμαγγειώματα.
Υπογλυκαιμία επίσης εμφανίζεται με την λήψη ίνδο μεθακίνης ή από χορήγηση για την αντιμετώπιση του Βοταλλείου πόρου.
Η υπογλυκαιμία στα μεγάλης ηλικίας άτομα συνήθως προκαλείται και από συνυπάρχοντα νοσήματα – θεραπεία με φάρμακα (Β – αποκλειστές – παρακεταμόλη σε μεγάλες δόσεις).
Στους ασθενείς των νοσοκομείων η υπογλυκαιμία συνήθως είναι ιατρογενής και προκαλείται από έκδηλη ή μη ανεπάρκεια των νεφρών.
Τα πιο συχνά νοσήματα που προκαλούν υπογλυκαιμία, είναι:
- Αλκοολισμός
- Βαρειά ανεπάρκεια ήπατος
- Ανεπάρκεια των επινεφριδίων
- Μυξοίδημα
- Κακή θρέψη (στα άτομα με νεφρική ανεπάρκεια)
- Χειρουργικές επεμβάσεις του εντέρου
- Ολική ανεπάρκεια Υπόφυσης
- Ινσουλίνομα.
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ
Η αληθινή συχνότητα υπογλυκαιμίας δεν είναι γνωστή.
Στατιστικά στοιχεία αναφέρουν συχνότητα 0,5% - 8,6% στους ασθενείς του Νοσοκομείου ≥65 ετών με επικράτηση στο γυναικείο φύλο.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση θα γίνει:
α) από την λεπτομερή λήψη του ιστορικού του ασθενούς.
β) από τα συμπτώματα που πιθανόν επαναλαμβάνονται.
γ) από την φυσική εξέταση τους ασθενούς.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ
Επειδή κάθε άτομο αντιδρά με διαφορετικό τρόπο στην υπογλυκαιμία πρέπει να είναι γνώστης των συμπτωμάτων του. Αυτά είναι:
- Αστάθεια
- Νευρικότητα, άγχος
- Εφίδρωση γενική
- Συγχυτικά φαινόμενα, παραλήρημα
- Ταχυπαλμία
- Ζάλη , ίλιγγος
- Θόλωση όρασης
- Λιποθυμία
- Μη συσχετισμός κινήσεων
- Εφιάλτες ή κραυγές κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Ενώ η διαφορική διάγνωση γίνεται από – ψυχογενή αίτια – από ΨΕΥΔΟΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα υπογλυκαιμίας ή από υποκείμενη διάγνωση του ατόμου που δεν υποστηρίζεται από την ανεύρεση χαμηλού σακχάρου αίματος.
Η διάγνωση θα ολοκληρωθεί από:
- Μέτρηση γλυκόζης αίματος ≤45mg/dL. Η πλήρης αποκατάσταση εργαστηριακή και κλινική βελτιώνεται με λήψη τροφής (σάκχαρα).
- Μέτρηση τιμής γλυκόζης πλάσματος μετά ολονύκτια νηστεία Σ= ≤60mg/dL (μετά από 2-3 μετρήσεις διασταύρωσης αποτελέσματος).
- Μέτρηση γλυκόζης πλάσματος μετά 72 ώρες νηστείας Σ= ≤45mg/dL για γυναίκες και ≤55mg/dL για τους άνδρες. Η νηστεία διακόπτεται όταν εμφανίζεται υπογλυκαιμία.
- Ακτινολογικός – Υπερηχογραφικός – G.T.S. έλεγχος κοιλίας (νεοπλάσματα κοιλίας).
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
- Μετρήσεις C-peptide*
- Μετρήσεις ινσουλίνης, ACTH ορμόνης
- Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας
- Αποκλεισμός φαρμάκων που δημιουργούν υπογλυκαιμία
- Μέτρηση Β-υδροξυβουτυρικού οξέος: Εξέταση για έλεγχο διαβήτη από οξέωση, Παράγωγο κετονών
*C peptide: Χημική ένωση με 2 ή περισσότερα αμινοξέα, αποτελεί μεταβολικό προϊόν ινσουλίνης.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Υδροξυβουτυρικό οξύ <2,7mg/dL
+
ινσουλίνη ορού
+
¯ γλυκόζη ορού
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Απαραίτητη η ύπαρξη εφεδρικής ζάχαρης (στην τσέπη) στην περίπτωση εμφάνισης υπογλυκαιμίας 2-3 κουταλάκια ζάχαρης – χυμός σακχαρούχος 2 φλιτζάνια. Όταν δεν καταπίνει ο ασθενής χρήση γλυκαγόνης IM. SC (1mg – 1 μονάδα) – έλεγχος φαρμάκων.
15 γραμμάρια υδατανθράκων περιέχονται σε 2 κουταλιές της σούπας σταφίδες, 1 κουταλιά της σούπας ζάχαρης, μελιού, 1 κούπα άπαχο γάλα ή με χαμηλά λιπαρά οξέα.
|
Ref.: - 5-Min Clin Cons - Taber’s λεξ. - Υπογλ. Β. Λαμπαδιάρη |
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ |
