ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ (Σ.Δ.) ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ (Δ.Π.)

Διαβητικό πόδι: ορίζεται σαν λοίμωξη, καταστροφή των τοπικών ιστών με εμφάνιση νευροπάθειας, περιφερικής αγγειοπάθειας στα κάτω άκρα ασθενούς με Σ.Δ.

Χαρακτηρίζεται από την τριάδα

 

Ο Σ.Δ. αποτελεί μεγάλη μάστιγα της εποχής μας.

Σε παγκόσμια κλίμακα αριθμεί 7.000.000 σαν βασική αιτία θανάτου ετησίως.

Υπολογίζεται ότι το 2020 ένα δις εκατομμύριο θα εμφανίζει Σ.Δ. και αυτό θα αυξηθεί κατά 25% το έτος 2030.

Στην Ελλάδα 4,5% των ατόμων με Σ.Δ. εμφανίζει έλκη ποδιών.

Η περιφερική αγγειοπάθεια του Σ.Δ. αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα ειδικά εάν εμφανίζονται στα κάτω άκρα (45% διαβητικό πόδι), οδηγεί σε ακρωτηριασμό του πάσχοντος άκρου (70% του συνόλου των ακρωτηριασμών προκαλείται από Σ.Δ.).

Γενικά τα διαβητικά άτομα διατρέχουν 25 φορές (x25) μεγαλύτερη πιθανότητα απώλειας του ενός ή και των δύο ποδιών σε σύγκριση με τον υγιή πληθυσμό.

Σε παγκόσμιο επίπεδο πραγματοποιείται 1 ακρωτηριασμός κάτω άκρου ανά 20”.

Οι περιφερικές ισχαιμικές αλλοιώσεις που προκαλούνται από προοδευτική απόφραξη των αρτηριών των κάτω άκρων σε έδαφος αρτηριοσκλήρυνσης σε συνδυασμό με την μακροαγγειοπάθεια του Σ.Δ. (προσβολή των vasa vasorum: αγγεία των αγγείων και vasa nevrorum: αγγεία νεύρων) αποτελούν βασικό στοιχείο εμφάνισης Δ.Π.

Η υπεργλυκαιμία, η δυσλιπιδαιμία, η αντίσταση στις δράσεις της ινσουλίνης συμμετέχουν ενεργά στην δημιουργία και εξέλιξη αρτηριοσκλήρυνσης των αγγείων.

Επίσης, η περιφερική νευροπάθεια που εμφανίζεται στον Σ.Δ. συντείνει στην ανάπτυξη, εμφάνιση Δ.Π. προκαλώντας διαταραχή λειτουργίες των μυών της άρθρωσης των κάτω άκρων και εμφάνιση δυσμορφίας του ποδιού που και σε συνδυασμό με την απώλεια αίσθησης της ομότιμης κατανομής βάρους του σώματος αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εξέλκωσης των κάτω άκρων με κλινικά σημεία απώλεια της φυσιολογικής καμάρας του ποδιού και εμφάνιση του ΠΟΔΙΟΥ CHARCOT (Άρθρωσης).

Η συνολική θνητότητα από τις παθήσεις Δ.Π. φτάνει το 45% εντός πενταετίας μεγαλύτερο ποσοστό από Ca μαστού.

ΠΟΔΙ Charcot: Άρθρωση Charcot αφορά συνήθως αρθρώσεις του κάτω άκρου ποδός Χαρακτηρίζεται σαν νευροπαθητική νευροτροφική – νευροαρθροπαθητική άρθρωση.

Εικόνα 1

Το πόδι charcot εμφανίζεται σαν σημαντική καταστροφή των αρθρικών επιφανειών της άρθρωσης καθίζηση των αρθρικών διαστημάτων, συνοδά εξαρθρήματα μίας ή περισσοτέρων αρθρώσεων.

Σημειώνεται η παρουσία εναποθέσεων ασβεστίου στην άρθρωση, όπως και οστικά συντρίμματα στους πέριξ μαλακούς ιστούς. Κύριο αίτιο αυτής της νευροπαθητικής αυτής αρθροπάθειας αποτελεί ο ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ.

Εικόνα 2

Επίσης η αισθητικοκινητική νευροπάθεια του Σ.Δ. έχει σαν αποτέλεσμα, την απώλεια αίσθησης του πόνου με αποτέλεσμα τραυματισμούς που δεν γίνονται αντιληπτοί από το σακχαροδιαβητικό άτομο.

Επίσης η νευροπάθεια του Σ.Δ. προκαλεί την απώλεια αίσθησης της ομότιμης κατανομής του βάρους σώματος στα κάτω άκρα και στις κεφαλές μεταταρσίου.

Οι επαναλαμβανόμενες ανώδυνες κακώσεις, μικροκατάγματα, προκύπτουσες μετατοπίσεις των αρθρικών επιφανειών δίνουν την τελική εικόνα της άρθρωσης Charcot.

Ποσοστό 2/3 των διαβητικών ατόμων με διάρκεια Σ.Δ. 15 ετών και άνω εμφανίζουν αλλοιώσεις υπό μορφή καταγμάτων – υπερ. εξαρθρημάτων – εξαρθρημάτων μίας ή περισσοτέρων μεταταρσιοφαλαγγικών αρθρώσεων.

 

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ, ξεχωρίζει σαν:

• ΝΕΥΡΟΠΑΘΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ

Η απώλεια αίσθησης (διαβητική νευροπάθεια) σε συνδυασμό με την υπέρμετρη ανώμαλη πίεση του σωματικού βάρους στο παραμορφωμένο πόδι δημιουργεί σημεία πίεσης με περιοχές μεγάλου μηχανικού stress και αποτέλεσμα δημιουργία τυλωμάτων («κάλων»).

Επαναλαμβανόμενες πιέσεις προκαλούν τη γένεση υποδόριων αιμορραγιών, αιματωμάτων που προκαλούν εξελκώσεις κάτω άκρου.

Τα δημιουργημένα έλκη είναι ανώδυνα, συνήθως εμφανίζονται στις πελματιαίες επιφάνειες γύρω από τις κεφαλές των μεταταρσίων την πτέρνα και σε άλλα σημεία που ασκούνται πιέσεις επαφής που προκαλούνται από παραμορφώσεις του ποδιού ή από χρήση στενών υποδημάτων.

• ΝΕΥΡΟΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΠΟΔΙ

Η περιφερική αρτηριακή νόσος – διαβητική νευροπάθεια, προκαλείται από μη καλή ρύθμιση του Σ.Δ., και έχει σαν άλλες αιτίες εκτός από αυτά, το κάπνισμα, την αρτηριακή πίεση.

Όλοι αυτοί οι αιτιολογικοί παράγοντες αποτελούν αίτια δημιουργίας της ΑΘΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΑΣ, η οποία προκαλεί στένωση των αγγείων σε βάθος χρόνου.

Η έκταση της αθηρωματικής πλάκας, επερχόμενη στένωση, χρονική περίοδος έναρξης της στένωσης, προκαλούν ισχαιμία.

Η ισχαιμία αυτή εκδηλώνεται σαν :

Οξεία ισχαιμία : Αιφνίδιος πόνος (οξεία απόφραξη χωρίς την πιθανότητα ανάπτυξης παράπλευρης κυκλοφορίας).

Η απώλεια αίσθησης και κίνησης του άκρου συχνά οδηγεί σε ακρωτηριασμό του πάσχοντος σκέλους.

• ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΧΩΛΟΤΗΤΑ

Η επερχόμενη απόφραξη της αρτηρίας αντιμετωπίζεται με την δημιουργία παράπλευρης κυκλοφορίας.

Η διαλείπουσα χωλότητα εμφανίζεται κάθε φορά σε αυξημένες ανάγκες αιμάτωσης του πάσχοντος σκέλους (άσκηση σωματική, έντονη βάδιση). Κατά διαλείμματα επερχόμενη χωλότητα που αναγκάζει το άτομο να διακόψει την βάδιση.

Η προκαλούμενη ισχαιμία προκαλεί μειωμένη αιμάτωση των ιστών με εμφάνιση έλκων που δύσκολα ιώνται και είναι ανώδυνα και που εμφανίζονται κυρίως στις κορυφές των δάκτυλων (πτωχή φυσιολογική αιμάτωση) με εξέλιξη προς γάγγραινα.

• ΣΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ

Η εμφάνιση μικράς διαμέτρου εξελκώσεων που μπορεί να μην γίνουν καν αντιληπτές από το διαβητικό άτομο, μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση φλεγμονής τους, που μπορεί να εκδηλωθεί σαν απλή κυτταρίτιδα ή ακόμα και οστεομυελίτιδα.

Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως το έλκος μπορεί να προκληθεί σηψαιμία.

Το Διαβητικό Πόδι αποτελεί μία πολυσυστηματική κλινική εκδήλωση που περιλαμβάνει ανατομίες, λειτουργικές μεταβολές του άκρου ποδός και των αρθρώσεων αυτού (αλλοιώσεις αρτηριών που αιματώνουν το μυϊκό σύστημα του άκρου ποδός, επίσης μεταβολές της μορφής και λειτουργίας των μυών και αρθρώσεων), κλινικά σημεία Δ.Π. αποτελούν : α) απώλεια της φυσιολογικής καμάρας του ποδιού και β) εμφάνιση ποδιού Charcot.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Δ.Π.

Τα συμπτώματα του Δ.Π. προκαλούνται από την νευροπάθεια του Σ.Δ. (τα οποία όταν είναι έντονα ονομάζονται και νευροπαθητικός πόνος).

Ποσοστό εμφάνισης 20% - 40% άτομα με περιφερική νευροπάθεια εμφανίζουν :

• Παραισθησίες (μούδιασμα, αίσθημα νυγμών, τσουξίματος).
• Δυσαισθησίες (καυσαλγία).
• Υπεραλγίες (αυξημένη αντίληψη πόνου που φυσιολογικά προκαλεί μικρότερης έντασης αίσθηση.
• Αλλοδυνία (επώδυνη επαφή των κλινοσκεπασμάτων με κάτω άκρα.

Πιο σπάνια ο πόνος έχει τα χαρακτηριστικά νευραλγίας (σύντομης διάρκειας πόνος που περιγράφεται σαν ώση ηλεκτρικού ρεύματος).

Οι μυϊκές κράμπες επίσης αποτελούν σύμπτωμα της διαβητικής νευροπάθειας.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Triplex αγγείων
• Αγγειογραφία

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Δ.Π.

• Αγγειοπλαστική
• Συνδυασμός Laser και αγγειοπλαστικής
• Ενδoαρτηριακό Laser

Με την εφαρμογή των τεχνικών αυτών έχουν μειωθεί κατά 90% οι ακρωτηριασμοί.

Επειδή το Δ.Π. αποτελεί εκδήλωση συστηματικού νοσήματος οι σύγχρονες κλινικές «ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ» αποτελούνται από αγγειοχειρουργούς, λοιμωξιολόγους, διαβητολόγους, ορθοπεδικούς, επεμβατικούς ακτινολόγους, ειδικούς νοσηλευτές δηλ. από ομάδες γιατρών που προσφέρει η κάθε μία από αυτές τις γνώσεις της για την ορθή αντιμετώπιση.

Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η πληροφορία και συμμόρφωση του ατόμου με Σ.Δ. για να επιτευχθεί πλήρης έλεγχος και παρακολούθηση καθημερινά του σακχάρου.

Ref.: - Γ. Κούστας Ιατρ. ΑΟ -   D. Foot (NH1) -   Elsev. Pub Health

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΚΜΑΝΗΣ

 

• ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

Περιλαμβάνει 4 κατηγορίες.

Προσβολή σκέλους – Καταστάσεις απειλητικές για την ζωή

α) σοβαρή λοίμωξη, β) σήψη, γ) σοβαρή ισχαιμία, δ) οξεία ισχαιμία