ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΔΕΡΜΑ

Αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο του σώματος, το δέρμα με μεγάλο αριθμό και ποικιλία οργανιλίων μέσα σε αυτό.

Το δέρμα αποτελείται από την επιδερμίδα και το χόριο. Το βάρος του συνολικού δέρματος ανέρχεται περίπου σε 5Kg (άτομα βάρους σώματος 75Kgr) και σε 25Kgr μαζί με το υποδόριο λίπος ενώ η έκταση του καταλαμβάνει επιφάνεια 160m2, αποτελώντας το 8% του βάρους του σώματος.

Το δέρμα αποτελεί τον «καθρέπτη» της γενικής υγείας κάθε ανθρώπου.

Αλλοιώσεις του δέρματος π.χ. αποχρωματισμός, εξανθήματα, νυχιών αλλοιώσεις, αποτελούν πολλές φορές τα πρόωρα συμπτώματα πολλών ασθενειών.

Έτσι ο δερματολόγος γιατρός δεν πρέπει να περιορίζεται στην οπτική εκτίμηση των αλλοιώσεων του δέρματος αλλά με προσεκτική και σχολαστική λήψη ατομικού, κληρονομικού αναμνηστικού και συμπτωμάτων του ασθενούς, να διερευνά και να κάνει την διάγνωση του γενικού νοσήματος που προκάλεσε τις δερματικές αυτές αλλοιώσεις.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ (Σ.Δ.)

246.000.000 άτομα παγκοσμίως πάσχουν από Σ.Δ. το 2025 θα φτάσουν τα 360 εκατομμύρια, με την μεγαλύτερη αύξηση να γίνεται στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Έτσι ο Σ.Δ. αποτελεί μία πραγματική «επιδημία» μπορούμε να πούμε της σύγχρονης εποχής μας με την απρόσεκτη διατροφή και την έλλειψη άσκησης που διακρίνει αυτή. Πριν αναλύσουμε με λεπτομέρεια τις αλλοιώσεις του δέρματος που προκαλεί ο Σ.Δ. θεωρείται σκόπιμο να αναφερθούν τα κύρια συμπτώματα του Σ.Δ. και τούτο διότι η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του Σ.Δ. προλαμβάνει πολλές από τις επιπλοκές που χαρακτηρίζουν τη νόσο.

Τα συμπτώματα και κλινικά σημεία του Σ.Δ. πολύ συχνά εμφανίζονται με αργό ρυθμό. Ποσοστό 30% των Σ.Δ. ατόμων εμφανίζουν δερματοπάθεια κατά την διάρκεια της ζωής τους.

Στην πραγματικότητα μπορεί κάποιο άτομο να έχει Σ.Δ. 2 για πολλά χρόνια και να μην το γνωρίζει.

Έτσι, η αναγνώριση και εκτίμηση των παρακάτω συμπτωμάτων που προκαλεί ο Σ.Δ. 2 παίζει σημαντικό ρόλο.

ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΔΙΨΑ – ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΝΕΡΟΥ – ΣΥΧΝΗ ΟΥΡΗΣΗ
Αύξηση του σακχάρου του αίματος και αποβολή αυτών από τα νεφρά προκαλεί συχνοουρία.
Έτσι είναι φυσικό επακόλουθο είναι η εμφάνιση δίψας στο άτομο με Σ.Δ. 2.

ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΟΡΕΞΗ
Χωρίς την επάρκεια της ινσουλίνης ώστε να κινηθεί σάκχαρο εκ του αίματος στα κύτταρα, διάφορα όργανα, όλα τα όργανα και το μυϊκό σύστημα του ατόμου με Σ.Δ. εμφανίζει στέρηση ενέργειας. Αυτό αυξάνει την όρεξη προς κατανάλωση φαγητού.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ
Παρά την αυξημένη όρεξη, την αυξημένη πρόσληψη τροφών παρατηρείται στο άτομο με Σ.Δ., απώλεια βάρους.

Χωρίς την ικανότητα μεταβολισμού της γλυκόξης αίματος το ανθρώπινο σώμα είναι υποχρεωμένο να χρησιμοποιήσει άλλες πηγές ενέργειας π.χ. λίπος. Οι θερμίδες χάνονται από την αυξημένη απώλεια γλυκόζης δια των ούρων.

ΑΙΣΘΗΜΑ ΚΟΠΩΣΗΣ
Εφόσον τα κύτταρα στερούνται του σακχάρου, μπορεί το άτομο με Σ.Δ. να εμφανίζεται κουρασμένο και νευρικό.

ΒΛΑΒΕΣ ΟΡΑΣΗΣ
Όταν το σάκχαρο εμφανίζει μεγάλες τιμές μπορεί να επηρεαστούν οι φακοί των οφθαλμών.

ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΠΟΥΛΩΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΛΗΓΩΝ-ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ εμφανίζει ο σακχαροδιαβητικός.

Το αυξημένο σάκχαρο αίματος επιβραδύνει την επούλωση τραυμάτων και γενικά την ανοσολογική άμυνα του ατόμου με Σ.Δ.

Επίσης μερικοί διαβητικοί άρρωστοι εμφανίζουν διαταραχές του φυσιολογικού χρώματος του δέρματος τους με εμφάνιση μελανίζουσας ακάνθωσης (δερματολογική αλλοίωση που συνοδεύει συνήθως την αντίσταση του ατόμου με Σ.Δ. ειδικά στην χορήγηση της ινσουλίνης).

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΝ Σ.Δ.

Οι επιπλοκές αυτές εμφανίζονται σταδιακά.

Όσο μεγαλύτερο διάστημα έχετε Σ.Δ. και όσο λιγότερο επιτυχείς είναι η ρύθμισή του, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος των επιπλοκών που πολλές φορές είναι ακροτηριαστικές ή και θανατηφόρες.

Οι επιπλοκές αυτές είναι :

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Στεφανιαία ανεπάρκεια, στηθάγχη, εμφρακτό μυοκαρδίου, αγγεικά εγκεφαλικά επεισόδια, αρτηριοσκλήρυνση. Πρέπει να σημειωθεί ότι το εμφρακτό του μυοκαρδίου μπορεί στους διαβητικούς ασθενείς να διαδράμει «σιωπηλά» (χωρίς τον χαρακτηριστικό προκάρδιο άλγος!!!).

ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ
Η πρώτη αλλοίωση του Σ.Δ. αφορά τα τριχοειδή (αγγεία των αγγείων) και τα αγγεία των νεύρων. Εκδηλώνεται η νευροπάθεια στα άκρα αίσθημα αιμωδίας, νυγμώδους αίσθησης. Εξελικτικά η νευροπάθεια του Σ.Δ. προκαλεί διαταραχές αισθητικότητας, λειτουργικές διαταραχές γαστρεντερικού συστήματος, διαταραχές στύσεως.

ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑ
Η προσβολή των νεφρών εκδηλώνεται αρχικά στο Σ.Δ. σαν λευκοματουρία και σε τελικά στάδια χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας.

ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΜΑΤΙΩΝ
Αμφιβληστοειδοπάθεια που οδηγεί σε τύφλωση. Τα άτομα με Σ.Δ. εμφανίζουν συχνά καταρράκτη και γλαύκωμα.
 
ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΠΟΔΙΩΝ
Διαβητικό πόδι – αποτελεί σημαντικό αίτιο σε παγκόσμια κλίμακα των ακρωτηριασμών.

ΒΛΑΒΗ ΑΚΟΗΣ
Περισσότερο κοινή στα άτομα με Σ.Δ.

ΝΟΣΟΣ ALΖHEIMER (Ν.Α.)
Η όχι καλή ρύθμιση, παρακολούθηση του Σ.Δ. προδιαθέτει στην εμφάνιση Ν.Α. στους σακχαρoδιαβητικούς.

ΔΕΡΜΑΤΟΠΑΘΕΙΕΣ ΣΤΟΝ Σ.Δ.
Οι Δερματικές αλλοιώσεις που συνοδεύονται με το Σ.Δ. διαιρούνται σε 4 κατηγορίες.

Α΄ Κατηγορία : Δερματοπάθειες σχετικές με τον Σ.Δ. (λιποειδική νεκροβίωση – δακτυλιοειδές κοκκίωμα – διαβητική δερματοπάθεια – Διαβητική πομφολύγα – μελανίζουσα ακάνθωση – πάχυνση του δέρματος (ξηροδερμία – ομάλες λειχήνας).

Β΄ Κατηγορία : Λοιμώξεις δέρματος (ιώσεις – μυκητιάσεις – πυοδερμίες).

Γ΄ Κατηγορία : Δερματικές εκδηλώσεις των επιπλοκών του Σ.Δ. (νευροπαθητικά έλκη – διαβητικό πόδι – διαβητικός γευστικός ιδρώτας – άτονα έλκη – κνίζα κ.α.).

Δ΄ Κατηγορία : Αντιδράσεις δέρματος κατά την θεραπεία του Σ.Δ. (με ινσουλίνη ή per os αντιδιαβητικά δισκία).

Οι δερματικές αλλοιώσεις του Σ.Δ. εμφανίζονται συνήθως με την εξέλιξη χρονικά του Σ.Δ., σπάνια προηγούνται αυτού.

Αν και ο αιτιοπαθογενετικός μηχανισμός για πολλές δερματικές αλλοιώσεις παραμένουν άγνωστος, η παθογένεια πολλών από αυτές σχετίζονται με τον διαταραγμένο μεταβολισμό των υδατανθράκων, άλλων από αυτές αποδίδονται σε τροποποίηση μεταβολικών οδών, αθηροσκλήρυνση, μικροαγγειοπάθεια, εκφυλισμό νευρώνων, διαταραχή των μηχανισμών άμυνας του ξενιστή.

Παρατηρείται 30% - 71% εμφάνιση δερματικών αλλοιώσεων στους Σ.Δ. σε σχέση με υγιή πληθυσμό.

Η εμφάνιση των βλαβών του δέρματος δεν φαίνεται να διαφέρει μεταξύ Σ.Δ.1 και Σ.Δ.2, οι ασθενείς με Σ.Δ.2 εμφανίζουν πιο συχνά λοιμώξεις δέρματος ενώ στο Σ.Δ.1 εμφανίζονται περισσότερες δερματολογικές βλάβες αυτοάνοσου υποστώματος.

Αθηροσκλήρυνση και Σακχαρώδης Διαβήτης

Η αθηρωμάτωση (αθηροσκλήρυνση) είναι η δημιουργία πλάκας στο εσωτερικό τοίχωμα του αρτηριακού δικτύου με τελικό αποτέλεσμα : α) σταδιακή νέκρωση του ενδοθηλίου (εσωτερικό τοίχωμα), β) απώλεια της ελαστικότητας τους, γ) μείωση του συνολικού εύρους του αυλού τον αγγείου. Η νόσος εμφανίζει υψηλά ποσοστά στις ανεπτυγμένες χώρες και έχει απόλυτη σχέση με τις συνθήκες διατροφής και την έλλειψη σωματικής άσκησης.

Αρτηριοσκλήρυνση είναι το σύνολο των μεταβολών που σημειώνεται στο ενδοθήλιο των αρτηριών και περιλαμβάνει την συγκέντρωση τοπικά λιποειδών – βλενοπολυσακχαριτών - προϊόντων ινώδους ιστού – ασβεστίου με συνύπαρξη αλλοιώσεων του μέσου χιτώνα του αγγείου.

Η αθηροσκλήρυνση αποτελεί την βασική αιτία πρόκλησης και εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων (έμφραγμα μυοκαρδίου, στεφανιαία νόσος, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, διαλείπουσα χωλότητα, στυτική δυλειτουργία.

Παράγοντες που προάγουν την αρτηριοσκλήρυνση είναι :

Οι λιπιδαιμικοί παράγοντες είναι διαταραχές του μεταβολισμού της χοληστερίνης και των κλασμάτων αυτής (ολικά λιπίδια – τριγλυκερίδια HDL – LDL).

Οι μη λιπιδαιμικοί παράγοντες είναι : → κάπνισμα → αρτηριακή υπέρταση →  Σακχαρώδης Διαβήτης → παχυσαρκία → ψυχοκινητικοί παράγοντες (stress).

Το κάπνισμα δρα αθροιστικά στη δημιουργία αθηρωμάτωσης με : α) μείωση της λιπόλυσης, β) αύξηση μεταγευματικής λιπαιμίας, γ) ελάττωση HDL («καλή χοληστερίνη»), δ) κάκωση του ενδοθηλίου των αγγείων.

Η αρτηριακή υπέρταση (Α.Υ.) διπλασιάζει τον κίνδυνο σχηματισμού αθηρωματικών βλαβών στα αγγεία, ανεξάρτητα από τις τιμές της χοληστερίνης. Συνδυασμός Α.Υ. – υπερχοληστεριναιμίας – καπνίσματος αυξάνει x9 φορές τον κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης.

Σακχαρώδης Διαβήτης (Σ.Δ.)

Οι μεταβολικές διαταραχές οι οποίες χαρακτηρίζουν τον Σ.Δ. (αύξηση γλυκόζης αίματος, αύξηση ελεύθερων λιπαρών οξέων – αντίσταση στην ινσουλίνη ενεργοποιούν μηχανισμούς οι οποίοι συμβάλλουν στην δυσλειτουργία ενδοθηλίου των αγγείων και δημιουργία αρτηριοσκλήρυνσης.

Παχυσαρκία

Σημαντικό ρόλο παίζει η παχυσαρκία στην δημουργία αθηροσκλήρυνσης. Ο λιπώδης ιστός εκκρίνει ορμόνες – μεταβολίζει ουσίες δρά γενικά σαν «άτυπος» ενδοκρινής αδένας με ουσιαστική συμβολή στο σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας.

Ψυχοκινητικοί παράγοντες (stress)

Επηρεάζουν σαφώς τη δημιουργία αρτηριοσκλήρυνσης.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ