ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ (Π.Ο.)

Οξεία κλινική κατάσταση η οποία οφείλεται κυρίως σε ανεπάρκεια της αριστερής κοιλίας (καρδιογενές οίδημα) αλλά και βλάβη, αλλοίωση των αγγείων των πνευμόνων (τα οποία καθίστανται διαπερατά – μη καρδιογενές οίδημα).

Το Π.Ο. χαρακτηρίζεται από αύξηση πίεσης στα αγγεία της πνευμονικής κυκλοφορίας, έξοδο υγρού με κατάληξη εμφάνιση και συλλογή υγρού στις κυψελίδες των πνευμόνων.

Στην περίπτωση του μη καρδιογενούς πνευμονικού οιδήματος η αύξηση της διαβατότητας των τριχοειδών των πνευμόνων, και η εμφάνιση υγρού στους πνεύμονες προκαλείται από επίδραση εισπνοής τοξικών αερίων, ουσιών (χλώριο, φωογένιο).

Η μεγάλη εξαγγείωση υγρού από τον αυλό του τριχοειδή προς τον διάμεσο χώρο και δημιουργεί οίδημα. Συμβαίνει :
1. Σε αύξηση της διαπερατότητας των τριχοειδών (τοξικά και άλλα αίτια).
2. Σε αύξηση της προστατικής πίεσης στον αυλό του τριχοειδούς (εκτεταμένη διαστολή των προτριχοειδών σφιγκτήρων – αύξηση όγκου αίματος – αύξηση φλεβικής πίεσης).
3. Μείωση της κολλοειδωσμωτικής πίεσης (πίεση λευκωμάτων πλάσματος) στον αυλό του τριχοειδούς.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Η κυκλοφορία του αίματος επιτελείται μέσω των αγγείων του ανθρώπινου σώματος και διαχωρίζεται σε μεγάλη και μικρή κυκλοφορία.

Η μεγάλη κυκλοφορία αποτελείται από τον αριστερό κόλπο, την αριστερή κοιλία, τα στεφανιαία αγγεία, την αορτή, λαγόνιες αρτηρίες και καταλήγει περιφερικά στα αρτηριακά τριχοειδή (τριχοειδή αγγεία με διάμετρο τρίχας). Το αίμα που περιέχει η μεγάλη κυκλοφορία είναι αίμα αρτηρίας (πλούσιο σε O2).

Τα αρτηριακά τριχοειδή διαπλέκονται στην περιφέρεια του σώματος με τα φλεβικά τριχοειδή τα οποία πορευόμενα κεντρομόλα καταλήγουν στην άνω και κάτω κοίλη φλέβα (μεγάλα αγγεία τα οποία περιέχουν όχι οξυγονωμένο αίμα) που καταλήγουν στον δεξιό κόλπο της καρδιάς.

Από τον δεξιό κόλπο της καρδιάς το αίμα διοχετεύεται στη δεξιά κοιλία, στην πνευμονική αρτηρία, στους πνεύμονες, όπου οξυγονώνται και με τις πνευμονικές φλέβες διοχετεύεται στις αριστερές κοιλότητες της καρδιάς και με την μεγάλη κυκλοφορία, οξυγονωμένο.

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ

ΠΑΘΟΛΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Π.Ο.

Στη μικρή κυκλοφορία (Δεξιός κόλπος καρδιάς – δεξιά κοιλία – πνευμονική αρτηρία – πνεύμονες) η υδροστατική πίεση φυσιολογικά είναι πολύ μικρότερη της κολλοειδωσμωτικής (πίεση που ασκούν τα λευκώματα πλάσματος) πίεσης και συνεπώς διήθηση υγρού από τα τριχοειδή προς τις κυψελίδες των πνευμόνων δεν γίνεται. Αν όμως αυξηθεί η υδροστατική πίεση στα τριχοειδή των πνευμόνων πέραν της κολλοειδωσμωτικής (35 – 40mmHg) τότε διηθείται υγρό προς της κυψελίδες.

Αποτέλεσμα, οι πνεύμονες γεμίζουν υγρό (ανερχόμενη παλίρροια) από τις βάσεις αρχικά και πάνω.

Έτσι, παρακωλύεται η αναλλαγή των αερίων στις κυψελίδες και η κατάσταση αυτή καλείται ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ. Το πνευμονικό οίδημα καρδιακής αιτιολογίας προκαλείται από κάμψη αριστεράς κοιλίας της καρδιάς.

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΜΗ ΚΑΡΔΙΟΓΕΝΕΣ : μπορεί επίσης να προκληθεί και από αύξηση ή μεταβολή της διαβατότητας των τριχοειδών του πνεύμονος π.χ. εισπνοή ερεθιστικών αερίων π.χ. χλωρίου – φωσγενία – αμμωνία – διοξείδιο αζώτου.

ΑΙΤΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΟΙΔΗΜΑΤΟΣ (ΚΑΡΔΙΟΓΕΝΕΣ ΟΙΔΗΜΑ)

• Στεφανιαία νόσος
• Μυοκαρδιοπάθεια
• Παθήσεις βαλβίδων καρδιάς
• Αρτηριακή υπέρταση
• Πνευμονίες
• Διαστολική δυσλειτουργία  καρδιάς
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Αρρυθμίες
• Στένωση αορτής

ΑΙΤΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΟΙΔΗΜΑΤΟΣ (ΜΗ ΚΑΡΔΙΟΓΕΝΕΣ ΟΙΔΗΜΑ ΜΚΟ)

Οφείλεται σε βλάβη των αιμοφόρων αγγείων των πνευμόνων, τα οποία καθίστανται διαπερατά.

Αίτια ΜΚΟ :

• Νεφρική ανεπάρκεια
• Εισπνοή τοξικών αερίων
• Λοιμώξεις πνευμόνων
• Απότομη άνοδος σε υψόμετρου άνω των 3.000μ.
• Ακτινοβολίες πνευμόνων
• Πνευμονική εμβολή
• Αντιδράσεις στη μετάγγιση αίματος
• Εκλαμψία κύησης
• Νευρογενές οίδημα (αιμορραγία εγκεφάλου – σπασμοί)
• Οξύ αναπνευστικό σύνδρομο των ενηλίκων (ARDS* : Acute Respiratory Distress Syndrome).

*ARDS : Το ARDS όπως και η οξεία βλάβη των πνευμόνων (ALI) αποτελούν φλεγμονώδεις καταστάσεις των πνευμόνων που εμφανίζονται σε σηψαιμία – πνευμονία – τραυματισμούς – εισροφήσεις.

Το ARDS και η ALI διαφέρουν μόνο από την υποξαιμία (μείωση του Ο2) που χαρακτηρίζει και τα δύο νοσήματα.

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ – ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Π.Ο.

Δύσποια η οποία σταδιακά επιτείνεται/χειροτερεύει χαρακτηριστικό του Π.Ο. είναι η μικτού τύπου.
1. Δύσπνοια (δηλαδή περιλαμβάνει και την εισπνευστική αλλά και εκπνευστική φάση της αναπνοής). Φυσιολογικά η αναπνοή εμφανίζει 2 φάσεις.
1. Την εισπνοή, η οποία προκαλείται με τη θέλησή μας (εκούσια).
2. Και την εκπνοή : η φάση αυτή ακολουθεί ακούσια χωρίς τη θέλησή μας την εισπνοή. Πιο απλά όταν κάποιος εισπνεύσει, θα εκπνεύσει άμεσα και χωρίς τη θέλησή του.
2. Αίσθημα πνιγμού – ασφυξίας – άγχος – ανησυχία.
3. Παροξυσμικός βήχας ο οποίος συνοδεύεται από αφρώδη πτύελα (αιμόπτυση) ο άρρωστος συνήθως βρίσκεται σε καθιστή θέση, επιδιώκοντας, αναζητώντας αέρα (προσανατολίζεται προς ανοικτό παράθυρο).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Έντονη IV διούρηση.
Χορήγηση Ο2.
Βρογχοδιασταλτικά φάρμακα και αν χρειαστεί μορφίνη η οποία καθιστά τις αναπνοές βαθύτερες και λιγότερες και μειώνει επίσης τον καρδιακό ρυθμό.

Επίσης γίνεται χορήγηση συνεχούς θετικής πίεσης Ο2 στις ανώτερες αναπνευστικές οδούς.

(CPAP : Continuous Positive Airway Therapy) η οποία – βελτιώνει την οξυγόνωση των πνευμόνων – ελαττώνει το καρδιακό φορτίο.

Ενώ πολλές φορές με την εφαρμογή της CPAP απομακρύνει την διασωλήνωση του ασθενή και την ανάγκη αερισμού με θετική τελοεισπνευστική πίεση (PEEP).

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref : - Merck Man 18th ed.
Βικιπαίδεια
Παθολ. Φυσιολογία 1ος Τόμος