ΤΡΥΠΤΑΣΗ

 

Η τρυπτάση είναι ένζυμο που παράγεται από τα εκκριτικά κοκκία των μαστοκυττάρων του αίματος.

Χρησιμεύει για δείκτης της ενεργοποίησης των μαστοκυττάρων, Β’ τρυπτάση ενεργοποιεί τον υποδοχέα πρωτεάσης τύπου 2.

Γενικά οι τιμές της τρυπτάσης εκφράζουν την ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων μέσω της  IgE (ανοσοσφαιρίνης) και με αντίδραση χωρίς συμμετοχή αυτής.

Τα βασεόφιλα παράγουν επίσης μικρο-ποσότητες τρυπτάσης.

Τρυπτάση παράγεται από τα club κύτταρα*.

*Τα club κύτταρα είναι γνωστά και σαν εξωκρινή κύτταρα των Βρογχιολιών, επίσης γνωστά σαν Clara-κύτταρα.  Είναι θολωτά κύτταρα με μικρούς λαχνώδεις σχηματισμούς.

Εδράζονται στα μικρά αεροφόρα (βρογχιολία) των πνευμόνων του ανθρώπου και προστατεύουν το επιθήλιο των βρόγχων, εκκρίνοντας ειδική πρωτεΐνη (uteroglobin) και υγρό παρόμοιο με pulmonary surfactant.

Η τρυπτάση βρίσκεται στους πνεύμονες, δέρμα, υπόφυση. Γενικά το ένζυμο λαμβάνει μέρος στην ομοιόσταση των αεροφόρων οδών – στον τόνο των αγγείων – πήξη αίματος – κινητικότητα ΓΕΣ, φυσιολογικές τιμές ↓ 11.5 ng/ml.

Η τρυπτάση λαμβάνει μέρος στις αλλεργικές αντιδράσεις και πιθανόν δρα και σαν μιτογόνο σε σειρές των ινοβλαστών.

Πειραματικά στοιχεία αναφέρουν συμμετοχή της τρυπτάσης στην έκφραση έμφυτης και επίκτητης ανοσίας.

Ανθρώπινα γονίδια που κωδικοποιούν την δραστικότητα της τρυπτάσης βρίσκονται στον παρακάτω Πίνακα. Οι τρυπτάσες συντίθεντες από προένζυμα η ωρίμανσή των οποίων γίνεται μέσα στο κύτταρο.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΟΝΙΔΙΟ	Από αυτές κλινικώς χρήσιμες είναι Α&Β τρυπτάση   ΕΝΖΥΜΑ
TPSAB1	Τρυπτάση Α-1
TPS AB1	Τρυπτάση Β-1
TPSB2	Τρυπτάση Β-2
TPSG1	Τρυπτάση γ
PRSS22	Τρυπτάση ε

Αυξημένες τιμές Β’ τρυπτάσης ανευρίσκονται στις αφυλακτικές και αναφυλακτοειδές αντιδράσεις.

Επίσης η τρυπτάση αυξάνεται στην αλλεργία από τροφές.

Η τρυπτάση χρησιμοποιείται για την διάγνωση της μαστοκύττωσης – αναφυλαξίας – Σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων.

Η μαστοκύττωση : Ομάδα σπάνιων νόσων που συνοδεύεται από ανώμαλη αύξηση του αριθμού των μαστοκυττάρων. Εκδηλώνεται με αλλοιώσεις δέρματος (δερματική μορφή) – εντόπιση στα σπλάνγχα (συστηματική μαστοκύττωση)

Οι τιμές τρυπτάσης αυξάνουν 1-2ώρες μετά την έναρξη των αλλεργικών συμπτωμάτων και σταδιακά ελαττώνονται 3-6ώρες μετά.

Χρόνος ημίσειας ζωής τρυπτάσης : 2ώρες.

Για την διερεύνηση, διάγνωση αναφυλαξίας 3 δείγματα αίματος λαμβάνονται στους παρακάτω χρόνους.

1^ο ΔΕΙΓΜΑ : Εντός 1 ώρας από την έναρξη των συμπτωμάτων ή και πιο γρήγορα.

2^ο ΔΕΙΓΜΑ : Όχι αργότερα από 4 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.

3^ο ΔΕΙΓΜΑ : Μετά την πλήρη υποχώρηση των συμπτωμάτων.

Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ

ΑΙΜΑΤΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΔΙΑΣΤΗΜΑ (15΄-3ώρες)

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. : - Βικιπαιδεια

-   Med. Line