Ρευματοειδής αρθρίτιδα (Ρ.Α.)

Ρ.Α. είναι η χρόνια φλεγμονή των αρθρώσεων που έχει άγνωστης αιτίας αυτοάνοσο¹ υπόστρωμα. Η αρθρίτιδα προκαλείται από ουσίες που παράγονται στην άρθρωση που προσβάλλεται και επιτείνουν την αρθρίτιδα (τη φλεγμονή). Η αιτιολογία της Ρ.Α. παραμένει άγνωστη. Πιθανώς:

1.Ο ρευματοειδής παράγοντας να διαδραματίζει ρόλο στην εμφάνιση και εξέλιξή της.

2.Διάφοροι ιοί (mycoplasma, Epstein Barr – κυτταρομεγαλοϊοί)

3.Γενετικοί, περιβαλλοντικοί παράγοντες (το κάπνισμα σιγαρέττων συνοδεύεται από αυξημένη συχνότητα εμφάνισης Ρ.Α.

Περιφερικές αρθρώσεις του καρπού, του μετακαρπίου και των μεσοφαλαγγικών αρθρώσεων προσβάλλονται συμμετρικά και τελικά οδηγούνται στην καταστροφή. Συχνά η εξέλιξη αυτή συνοδεύεται από συστηματικά συμπτώματα (βλάβη πνευμόνων – οφθαλμών – αιμοποίησης).

Στατιστικά Ρ.Α.

Προσβάλλει το 1% του γενικού πληθυσμού. Η συχνότητα είναι 2-3 φορές μεγαλύτερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Προτιμάει τις ηλικίες μεταξύ 35-50 ετών. Εμφανίζεται και σε νεαρά άτομα (νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα – Juvenile rheumatoid arthritis) όπως και στις μεγάλες ηλικίες.

Διάγνωση Ρ.Α.

Κάθε άτομο που εμφανίζεται με συμμετρική προσβολή πολλών περιφερικών αρθρώσεων κυρίως άκρας χειρός, καρπού, παλάμης (μετακαρποφαλαγγικές αρθρώσεις) αλλά και αγκώνος και αστραγάλων (ποδοκνημικών αρθρώσεων) θεωρείται ότι μπορεί να πάσχει από Ρ.Α. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της Ρ.Α. αποτελεί η πρωϊνή δυσκαμψία που εμφανίζεται κυρίως τις πρωϊνές ώρες αλλά εξαφανίζεται και μετά από παρατεταμένη ακινησία (μη άσκηση). Συνήθως η δυσκαμψία αυτή διαρκεί πάνω από 60 λεπτά και με την πάροδο του χρόνου και σύγχρονης άσκησης υποχωρεί. Για τη διάγνωση της Ρ.Α. έχουν θεσπιστεί κριτήρια, 7 τον αριθμό, που περιλαμβάνουν:

1.Πρωϊνή δυσκαμψία των αρθρώσεων που έχουν προσβληθεί ≥1 ώρα.

2.Αρθρίτιδα που περιλαμβάνει 3 ή παραπάνω αρθρώσεις.

3.Αρθρίτιδα που προσβάλλει κυρίως άκρο χέρι (αρθρώσεις καρπού - μετακαρποφαλαγγικές αρθρώσεις – ενδοφαλαγγικές αρθρώσεις ≥6 εβδομάδες.

4.Συμμετρική εμφάνιση αρθρίτιδας στις παραπάνω αρθρώσεις.

5.Εμφάνιση οζιδίων (συνήθως στην περιοχή του ωλεκτράνου και εκτατικές επιφάνειες οστών) οφείλονται σε κοκκιωματώδη φλεγμονή των παρακειμένων ιστών.

6.Ανίχνευση ρευματοειδούς παράγοντα (εμφανίζεται σε ποσοστό <5% και στο φυσιολογικό πληθυσμό και εμφανίζεται αυξημένη 20% σε άτομα άνω των 60 ετών).

7.Ακτινολογικές αλλοιώσεις. Στην αρχή εμφάνισης της Ρ.Α. εμφανίζεται οίδημα μαλακών ιστών των αρθρώσεων που προσβάλλονται.

Στην εξέλιξη εμφανίζεται οστεοπενία περί την άρθρωση, διαβρώσεις τοπικά. Για την οριστική διάγνωση Ρ.Α. απαιτούνται 4 από τα παραπάνω κριτήρια.

Κλινική εικόνα Ρ.Α.

Αδυναμία – ανορεξία – απώλεια βάρους – εύκολη κόπωση – πυρετός (380-400C) που συνοδεύεται από φλεγμονή (ερυθρότητα, οίδημα, πόνος) των αρθρώσεων που έχουν προαναφερθεί.

Θεραπεία Ρ.Α.

Περιλαμβάνει στα αρχικά στάδια χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ασπιρίνη, παρακεταμόλη, ινδομεθακίνη). Επί μη βελτίωσης χορηγούνται κορτικοστεροειδή και ανοσοκατασταλτικά (Methotrexate).

¹Με τον όρο αυτοανοσία – αυτοάνοσο υπόστρωμα χαρακτηρίζεται η κατάσταση εκείνη, κατά την οποία ο οργανισμός παύει να αναγνωρίζει σαν «δικά του» συστατικά (κύτταρα – ιστούς) και τα καταστρέφει.