Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΟΣΟΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΩΝ (ICs)

 

Περίληψη : Αναφέρονται να νεότερα δεδομένα για τον ρόλο και τη σημασία των ανοσοσυμπλεγμάτων σε διάφορες κακοήθεις νεοπλασίες.

Είναι γνωστό ότι στις νεοπλασίες, τα νεόπλαστα κύτταρα των όγκων είναι αντιγονικά για τον ξενιστή τους, επηρεάζοντας την κυτταρική και τη χυμική ανοσία.

Φυσικό επακόλουθο της συνεχούς κυκλοφορίας και απελευθέρωσης των αντιγόνων αυτών και την παραγωγής αντίστοιχων αντισωμάτων είναι ο σχηματισμός ICs στο κυκλοφορικό σύστημα των καρκινοπαθών.

Επίσης, είναι γνωστό ότι τα σχηματιζόμενα ICs μπορεί να μετατρέψουν τη συνολική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού, ευοδώνοντας η αναστέλλοντας την ενεργοποίηση των λεμφοκυττάρων, εμποδίζοντας την διά των Τ κυττάρων προκαλούμενη κυτταρική τοξικότητα.

Η ενέργεια αυτή των ICs να επιδρούν ανασταλτικά η ευοδωτικά πάνω στις λειτουργίες των λεμφοκυττάρων θεωρείται από πολλούς ερευνητές η πιο σημαντική λειτουργία των ICs στο επίπεδο της κλινικής ανοσολογίας.

Η καρκινογένεση (ογκογένεση) θεωρείται ότι αποτελεί μια παρέκκλιση από τη γενική επιστασία του ανοσολογικού συστήματος του οργανισμού και διάφορες θεωρίες προσπαθούν να εξηγήσουν την παθογένειά της.

Θεωρία με πολλούς θιασώτες αναφέρονται στους δεσμευτικούς παράγοντες (blocking factors) που ανιχνεύονται στον ορό των αρρώστων με διάφορες νεοπλασίες.

Αυτοί οι «δεσμευτικοί παράγοντες» αντιδρούν είτε με το ίδιο καρκινικό κύτταρο ή με το λεμφοκύτταρο, καταργώντας ή εμποδίζοντας τις λειτουργίες του λεμφοκυττάρου που θα είχαν σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του καρκινικού κυττάρου.

Αν και μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχτεί ότι αυτοί οι δεσμευτικοί παράγοντες είναι ICs, υπάρχουν συγκλίνουσες πειραματικές ενδείξεις γι' αυτό. Έτσι, πειραματικά έχουν απομονωθεί σε εκχυλίσματα καρκινικών κυττάρων και λεμφοκυττάρων ζώων με νεοπλασίες, παράγοντες υψηλού μοριακού βάρους και χαμηλού Μ.Β. που δρουν αναστέλλοντας είτε τις λειτουργίες των κυττάρων είτε την κυτταρόλυση.

Η άποψη ότι τα συστατικά αυτά αντιστοιχούν προς ICs που αποτελούνται από αντιγόνα (χαμηλό Μ.Β.) και αντισώματα (υψηλό Μ.Β.), υποστηρίζεται πειραματικά με το ότι δημιουργώντας συνθετικά ICs που παρασκευάζονται με κεκαθαρμένα αντιγόνα όγκου και αντισώματα, αυτά (τα ICs) εμποδίζουν την κυτταρόλυση του όγκου από τα ευαισθητοποιηθέντα λεμφοκύτταρα.

Επίσης, υπάρχει πειραματική απόδειξη ότι χρησιμοποιώντας ορό από καρκινοπαθείς αρρώστους που βρίσκονται σε ύφεση και ο οποίος περιέχει αντισώματα κατά των καρκινικών κυττάρων (αντιγόνων), όταν προστίθενται σε ορό αρρώστων με νεοπλασία σε εξέλιξη που περιέχει «δεσμευτικό παράγοντα» (blocking factor) θα «αναστείλει» αυτήν την αδρανοποιητική (blocking) ενέργεια.

Θεωρητικά το IC μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη του καρκινικού κυττάρου κατά πολλούς τρόπους :

α) Αν το IC περιέχει Ab (αντίσωμα) σε περίσσεια και συνδεθεί με την επιφάνεια του καρκινικού κυττάρου μπορεί να επικαλύψει τα αντιγόνα του όγκου και με τον τρόπο αυτό να εμποδίσει την σύνθεση με το ευαισθητοποιημένα λεμφοκύτταρα.

β) Αν το IC βρίσκεται σε περίσσεια Ag (αντιγόνο) μπορεί να αντιδράσει με διάφορες θέσεις υποδοχέων που βρίσκονται στα λεμφοκύτταρα, πράγμα ου θα έχει σαν αποτέλεσμα αδρανοποίηση των λεμφοκυττάρων.

γ) Τα ICs μπορούν να συνδεθούν με τους Fc υποδοχείς των λεμφοκυττάρων, να προκαλέσουν καθήλωση του συμπληρώματος, λύση του λεμφοκυττάρου, ενεργοποίηση των Τ καταπιεστικών (suppressor) κυττάρων, αποκλεισμό των Τ ενεργοποιηθέντων κυττάρων, αναστολή της παραγωγικής απάντησης των ενεργοποιημένων κυττάρων στα αντιγόνα του όγκου ή γενικότερα μια αλλαγή των συνθηκών κυκλοφορίας των λεμφοκυττάρων.

Τα παραπάνω έχουν καθαρά θεωρητικό χαρακτήρα. Σε κλινικοεργαστηριακό επίπεδο έχει βεβαιωθεί σήμερα η παρουσία των ICs σε διάφορες νεοπλασίες, όπως σε οξείες λευχαιμίες, βρογχογενές Ca πνεύμονος, στις νεφρικές επιπλοκές νεοπλασιών, κακοήθη λεμφώματα, συμπαγείς όγκους, νευροβλάστωμα, μελάνωμα, Ca κόλου, οστεογενές σάρκωμα, Ca μαστού, Ca οισοφάγου.

Πρέπει να σημειωθεί ότι σε ορισμένες από τις νεοπλασίες αυτές, η θετικότητα των ICs συνόδευε έξαρση ή κακή πρόγνωση της νόσου, όπως στο κακοήθες μελάνωμα, στο νευροβλάστωμα, στην οξεία λευχαιμία, στη νόσο Hodgkinaes, όπου ειδικότερα η αύξηση των ICs συνόδευε τις ιστολογικές μορφές της νόσου με κακή πρόγνωση.

Επίσης η μέτρηση των ICs μπορεί να είναι ένας χρήσιμος δείκτης για την εκτίμηση της ανοσολογικής κατάστασης των αρρώστων που πρόκειται να υποστούν μεταμόσχευση διαφόρων οργάνων, ή για παρακολούθηση της γενικής καταστάσεως των καρκινοπαθών αρρώστων που δυνατόν να υποστούν θεραπευτική πλασματαφαίρεση (πολλαπλούν μυέλωμα, μελάνωμα).

Τελειώνοντας, σαν χρήσιμος οδηγός για τις εργαστηριακές εξετάσεις που πρέπει να στέλνονται σαν μια προσπάθεια διάγνωσης νόσου που προκαλείται από ICs ακολουθεί ο πίνακας.

Εργαστηριακές εξετάσεις που πρέπει να γίνονται όταν υπάρχει η ένδειξη της νόσου από ICs

ΟΡΟΣ/Διάφορα εκκρίματα (αρθρικό υγρό, πλευριτική συλλογή) να εξετάζονται για : Ανοσοσυμπλέγματα. Κρυοσφαιρίνες. Πιθανά αντιγόνα. Συμπλήρωμα (C3-C4, ολικό). Καλλιέργεια για παθογόνους οργανισμούς.

ΒΙΟΨΙΑ ΙΣΤΩΝ Κλασσική βιοψία. Μελέτη για εναπόθεση ανοσοσφαιρινών, συστατικών συμπληρώματος, πιθανά αντιγόνα. Αποχωρισμός με έκπλυση αντιγόνου (-ων) - αντισώματος (-ων). Καλλιέργεια για παθογόνους οργανισμούς.

Summary

Kalliakmanis N. : Role and immunologic significance of immune complexes in varius neoplasms. Annotation.