ΙΟΙ ΕΡΠΗΤΑ

Η ομάδα που περιλαμβάνει τους ιούς του έρπητα έχει τουλάχιστον 60 ιούς, 8 από τους οποίους βεβαιωμένα προσβάλλουν τον ανθρώπινο οργανισμό.

Η παθογένεια μόλυνσης έχει κοινό υπόστρωμα για όλους τους παθογόνους για τον άνθρωπο ιούς. Έτσι :

ΠΡΩΤΟΝ : H συνεχής και άμεση επαφή μεταξύ μολυσμένου και μη ατόμου, χωρίς να χρειάζεται κάποιος ξενιστής για την μετάδοση αυτή και να επέλθει έτσι η μόλυνση από τον ιό.

Εξαίρεση του παραπάνω κανόνα αποτελεί ο CMV (Cytomegalovirus - κυτταρομεγαλοϊός) στον οποίο οι μεταγγίσεις αίματος οι μεταμοσχεύσεις οργάνων αποτελούν πολύ συχνές οδούς μετάδοσης και μόλυνσης από τον ιό για τον κάθε άνθρωπο που υποβάλλεται σε αυτές τις ιατρικές πράξεις.

ΔΕΥΤΕΡΟ : Μετά από την πρωτοπαθή λοίμωξη, οι ερπητοϊοί βρίσκονται δια βίου, ισόβια στον οργανισμό του ανθρώπου.

 

 

Για να επιτελεστεί η διασπορά του ιού και να προληφθεί η επαναμόλυνση η ιδανική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού πρέπει να είναι :

1. Η διακοπή της εισόδου του ιού στα κύτταρα.

2. Η αποβολή των προσβεβλημένων από τον ιό, κυττάρων.

Οι ανοσολογικές αντιδράσεις του οργανισμού προς τον ιό έχουν διφυή βάση.

α) Να αδρανοποιήσουν τα τεμαχίδια του ιού που κυκλοφορούν.

β) Να δράσουν στα κύτταρα που έχουν προσβληθεί από τον ιό.

Συνήθως οι ανοσολογικές αντιδράσεις προς ιούς εκτελούνται από τη χυμική ανοσία. Ενώ τα ενεργοποιημένα Τ κύτταρα δρούν πάνω στα κύτταρα του οργανισμού που έχουν μολυνθεί.

Ο πιο σημαντικός μηχανισμός που επιτελείται από την ενεργοποίηση της χυμικής ανοσίας είναι η αδρανοποίηση του ιού από τα αντισώματα αλλά και από την μέσω του συστήματος του συμπληρώματος προώθηση της φαγοκύττωσης του ιού. Με την ενέργεια αυτή του συστήματος του συμπληρώματος γίνεται λύση του ιού.

ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Η κλινική σημασία κάθε λοίμωξης που προκαλείται από ιούς δεν εξαρτάται από την μεγάλη ή μικρή καταστροφή των κυττάρων που καταστρέφει ο ιός ή από την λοιμογόνο ένταση τούτου αλλά κυρίως από τις φυσιολογικές λειτουργίες των κυττάρων που προσβάλλονται από τον ιό.

Έτσι, αν ο ιός καταστρέψει έστω και μικρό αριθμό κυττάρων αλλά τα κύτταρα αυτά εκτελούν εξαιρετικά «ειδικευμένες λειτουργίες» (π.χ. νευροδιαβίβαση ερεθισμάτων ή ανοσορρύθμιση το αποτέλεσμα θα είναι σημαντικά βλαπτικό ακόμα και για τη ζωή του οργανισμού που προσβάλλει το ιός.

Αντίθετα αν τα κύτταρα αυτά δεν είναι πλήρως εξειδικευμένα π.χ. επιθηλιακά κύτταρα ή επίπτωση στην λειτουργικότητα του οργανισμού είναι αναστρέψιμη.

Η είσοδος των ιών στα διάφορα κύτταρα επιτελείται με τη σύνδεση των ιών με ειδικούς υποδοχείς στα κύτταρα του ξενιστού (αυτός είναι ο ΤΡΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥ).

Έτσι, ο ιό Ebstein-Barr συνδέεται με τους υποδοχείς C₃d o HIV χρησιμοποιεί πολλούς υποδοχείς (CD₄ - ειδικούς υποδοχείς CCR₅ - CxCR-4). Επίσης, ο ιός SARS - Coronavirus, χρησιμοποιεί το angioteusin converting enzyme - 2 (μετατρεπτικό ένζυμο αγγειοτασίνης 2) για να εξασφαλίσει την είσοδο του στα κύτταρα στόχους του ξενιστού.

Μετά την είσοδο του ιού στα κύτταρα ο θάνατος του κυττάρου από τον ιό προκαλείται με πολλούς τρόπους.

1. Μερικοί ιοί όπως ο ιός της πολυομελίτιδας ή οι αδενοϊοί και τα βιολογικά προϊόντα τους, μπορεί να αποκλείσουν τα ένζυμα τα οποία είναι απαραίτητα για τον αναδιπλασιασμό ή τον μεταβολισμό του ιού.

2. Άλλοι ιοί έχουν την δυνατότητα να αποδιοργανώνουν την ενδοκυτταρική δομή (π.χ. λυσοσώμια) προκαλώντας την απελευθέρωση θανατηφόρων ενζύμων.

3. Άλλοι ιοί έχουν την δυνατότητα να προκαλούν εισδοχή πρωτεΐνων στην μεμβράνη του κυττάρου αλλοιώνοντας την συνοχή και ακεραιότητα της μεμβράνης του υγιούς κυττάρου, (π.χ. ο ιός της ιλαράς προκαλεί σύντηξη με αποτέλεσμα το σχηματισμό συγκυτίων).

Μερικοί ιοί έχουν την ικανότητα αλλαγής, μετασχηματισμού της «ειδικευμένης λειτουργίας του κυττάρου» χωρίς να προκαλέσουν τον θάνατο του κυττάρου. Σαν παράδειγμα αναφέρεται η επίδραση του HIV στα εγκεφαλικά κύτταρα με αποτέλεσμα εκδήλωσης άνοιας.

Επίσης, πολλοί ιοί έχουν την ικανότητα της εξαλλαγής και είναι εν δυνάμει ογκογενικοί (βλ. πίνακα Ι). Κύτταρα από το λέμφωμα Burkitt προκαλούν αμοιβαίας μετατόπισης των μακρών βραχιόνων των χρωμοσωμάτων 8 και 14.

Άλλοι ιοί προκαλούν μεταβολή της ανοσολογικής απάντησης καταπιέζοντας αυτήν ή αλλοιώνοντας την λειτουργία των κυττάρων της ανοσολογικής απάντησης.

Παράδειγμα το AIDS (προκαλείται από HIV-1, HIV-2) ο ιός αυτός εκλεκτικά προσβάλλει και «εκτοπίζει» τα CD4 + T λεμφοκύτταρα και τα μακροφάγα.

Η προκαλούμενη βαρύτατη ανοσοκαταστολή οδηγεί σε διάφορες θανατηφόρες συστηματικές λοιμώξεις (ευκαιριακού υποστρώματος) και σχηματισμού όγκων που συνοδεύουν το AIDS.

Επίσης, κλινικό παράδειγμα υπήρξε η ενανέξαρση και πρόκληση κεγχροειδούς φυματίωσης όταν υπάρχουν επιδημίες ιλαράς (μειωμένη δραστικότητα με των Τ κύτταρων).

Πίνακας 1 - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΙΩΝ - ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΚΥΤΤΑΡΟ	ΙΟΣ	ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
Β λεμφοκύτταρο	Epstein-Barr	Εξαλλαγή των ευκαριωτικών κυττάρων. Πολυκλωνική ενεργοποίηση.
Τ λεμφοκύτταρο	Ιλαρά. Ανθρώπινη λευχαιμία Τ κυττάρων (Human T-Cell Leukaemia virus I). Human immunodeficiency virus 1-2.	Τ κυττάρων λέμφωμα/λευκαιμία. Επίκτητης ανοσοανεπάρκειας Σύνδρομο. Αντιγραφή των ενεργοποιημένων Τ κυττάρων.

 

ΙΟΙ	ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ	ΟΔΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΕΙΣ	ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΜΕΡΗ - ΚΑΤΑΦΥΓΗΣ - ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ
ΙΟΣ ΑΠΛΟΥ ΕΡΠΗΤΑ ΤΥΠΟΣ 1 (HSV-1)	Οξεία ουλίτιδα - στοματίτιδα Έρπης χειλιών Κερατοεπιπεφυκίτιδα Εγκεφαλίτιδα Διασπορά λοίμωξης	Εκκρίσεις στόματος Εκκρίσεις αναπνευστικές Επιδερμικές επαφές	Γάγγλιο Τριδύμου
ΙΟΣ ΑΠΛΟΥ ΕΡΠΗΤΑ ΤΥΠΟΣ 2 (HSV-2)	Έρπης γεννητικών οργάνων Μηνιγγίτιδα οξεία Διασπορά λοίμωξης	Σεξουαλικές επαφές Κατά τον τοκετό	Γάγγλια ιεράς χώρας
ΙΟΣ ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑΣ - ΕΡΠΗΤΑ ΖΩΣΤΗΡΑ	Έρπητας ζωστήρας Συστηματικός έρπητας ζωστήρας	Εκκρίσεις στόματος Εκκρίσεις αναπνευστικές Επιδερμική επαφή Συγγενής	Γάγγλια οπίσθιας - Ραχιαίας χώρας
ΚΥΤΤΑΡΟΜΕΓΑΛΟΪΟΣ	Σύνδρομο σαν λοιμώδη μονοπυρήνωση Ραγοειδίτιδα Πνευμονία Ηπατίτιδα	Στοματική, αναπνευστική οδός Σεξουαλικά Συγγενής Κατά τον τοκετό Ιατρογενής (μεταγγίσεις αίματος, μεταμόσχευση οργάνων)	Λευκοκύτταρα Επιθηλιακά κύτταρα, παρωτίδας, τραχήλου, νεφρικά σωληνάρια
Epstein- Barr ΙΟΣ	Λοιμώδη μονοπυρήνωση Λέμφωμα Burkitt's	Αναπνευστικό ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις	Β λεμφοκύτταρα Επιθηλιακά κύτταρα ρινοφάρυγγα
Ιός ανθρωπίνου έρπητα τύπου 7 (ΗΗ-7)	Αιφνίδιο εξάνθημα (6η νόσος)	Αναπνευστικό ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις	? Άγνωστο
Ιός ανθρωπίνου έρπητα τύπου 6 (ΗΗ-6)	Αιφνίδιο εξάνθημα Αδενικός πυρετός ισοδύναμο	Αναπνευστικό ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις	Άγνωστο
Ιός ανθρωπίνου έρπητα τύπου 8 (ΗΗ-8)	Kaposips σάρκωμα	Σεξουαλικά?	Άγνωστο

 

 

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ