Οι μονοκλωνικές γαμμαπάθειες ή παραπρωτεϊναιμίες αποτελούν διαταραχές που χαρακτηρίζονται από μονοκλωνικό πολλαπλασιασμό λεμφο-πλασματο-κυτταροειδών κυττάρων στο μυελό των οστών και ενίοτε από εναπόθεση, όπως στους ιστούς μονοκλωνικών ανοσοσφαιρινών ή των παραγώγων τους.
Οι διαταραχές αυτές περιλαμβάνουν :
-
Το πολλαπλούν μυέλωμα (Π.Μ.).
-
Την μακροσφαιριναιμία Waldenstrom (WM).
-
Νόσους των βαρειών αλύσεων.
-
Νόσο εξ εναποθέσεων ελαφρών αλύσεων (- κ).
-
Αμυλοείδωση.
-
Μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας.
ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΝ ΜΥΕΛΩΜΑ :
Προσβάλλει 5:100.000 άτομα.
Διάμεση ηλικία : 60 έτη.
Μέση επιβίωση : 3 έτη.
Κύρια διαγνωστικά κριτήρια :
Πλασματοκύτταρα μυελού ≥ 30%.
Επίπεδα μονοκλωνικής Ig στον ορό ≥ 3.5gr%.
Επίπεδα πρωτεϊνουρίας B. Jones ≥ 1g/24ωρο.
Δευτερεύοντα κριτήρια
Υπερασβεστιαιμία (15% των ασθενών).
Οστεολύσεις (σε 60% των ασθενών).
Χαμηλά επίπεδα φυσιολογικών ανοσοσφαιρινών ορού.
Επίπεδα β2-μικροσφαιρίνης ορού > 4.0mg/L.
Αναιμία - Νεφρική ανεπάρκεια (20% των ασθενών).
Σύνδρομο Υπεργλοιότητας
Μονοκλωνική IgM.
Πολυμερισμένη μονοκλωνική IgA.
Συσσωματωμένη IgG3.
Νέοι προγνωστικοί δείκτες
Αυξημένα επίπεδα Β2-μικροσφαιρίνης.
Επίπεδα IL-6.
Αύξηση επιπέδων C-αντιδρώσας πρωτεΐνης.
Δείκτης DNA σύνθεσης (κυτταρομετρία).
Νεφροπάθεια στο πολλαπλούν μυέλωμα
Εναπόθεση ελαφρών αλύσεων.
Υπερασβεστιαιμία.
Αμυλοειδική νεφροπάθεια.
Διαφορική διάγνωση πολλαπλού μυελώματος
-
Μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας
-
Πλασματοκύτταρα μυελού < 10%.
-
Απουσία οστικών αλλοιώσεων.
-
Επίπεδα μονοκλωνικής Ig < 2g/dL.
-
Φυσιολογικά επίπεδα λοιπών ανοσοσφαιρίνων.
-
Παρακολούθηση ασθενών ανά εξάμηνο.
-
Μονήρες πλασμακύττωμα οστού ή μαλακών μορίων
-
Έλλειψη πλασματοκυττάρωσης στο μυελό.
-
Απουσία βλαβών στα οστά (μαγνητική τομογραφία).
-
Χαμηλά επίπεδα μονοκλωνικής Ig.
-
Φυσιολογικά επίπεδα λοιπών ανοσοσφαιρίνων.
Παρακολούθηση ασθενών ανά τρίμηνο.
ΜΑΚΡΟΣΦΑΙΡΙΝΑΙΜΙΑ Waldenstrőm - ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΩΜΑ
Λέμφωμα από μικρά λεμφοκύτταρα ή πλασματοκυτταροειδή λεμφοκύτταρα που παράγουν μονοκλωνική IgM.
Διάμεση ηλικία : 63 έτη.
-
Οστεολυτικές αλλοιώσεις : 2%.
-
Υπερασβεστιαιμία : 4%.
-
Μονοκλωνική λεμφοκυττάρωση στο αίμα.
-
Πρωτεϊνουρία B-Jones ( > 1g/24ωρο : 3%).
-
Κρυοσφαιριναιμία.
-
Νόσος ψυχροσυγκολλητινών.
-
Περιφερική νευροπάθεια.
-
Αμυλοείδωση.
Διάμεση επιβίωση : 5 έτη.
Παθογενετικοί μηχανισμοί Μ. Waldenstrőm
ΝΟΣΟΙ ΒΑΡΕΙΩΝ ΑΛΥΣΕΩΝ (HCD)
-
Λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα Β-σειράς.
-
HCD πρωτεΐνες : Τμήματα βαρειών αλύσεων Fc.
-
α-HCD : η πιο συχνή (μερικές εκατοντάδες περιπτώσεων).
-
γ-HCD : περίπου 100 περιπτώσεις.
-
μ-HCD : 30 περιπτώσεις.
-
Χαμηλά επίπεδα μονοκλωνικής ανοσοσφαιρίνης.
-
Δεν διαγιγνώσκονται με τη συνήθη τεχνική ηλεκτροφόρησης
(20% της γ-HCD, 50% της α-HCD, 75% της μ-HCD).
ΝΟΣΟΣ ΕΞ ΕΝΑΠΟΘΕΣΕΩΣ ΕΛΑΦΡΩΝ ΑΛΥΣΕΩΝ
(συνήθως κ-αλύσεις)
-
Νόσος που αναγνωρίσθηκε τελευταία.
-
Εικόνα νεφροσκλήρυνσης (Σ. Kinmlstiel-Wilson).
-
Κοκκιώδεις εναποθέσεις κ-αλύσεων στα σπειράματα, νεφρ. Σωληνάρια, αγγεία και διάμεσο ιστό (IF).
-
Εικόνα νεφρικής ανεπάρκειας και νεφρωσικού συνδρόμου.
-
Διάγνωση : Ιστολογία - Ανοσοϊστοχημειά.
-
Μονοκλωνικές ελαφρές αλύσεις μπορεί να λείπουν από το αίμα και τα ούρα.
-
Συστηματική προσβολή (ήπαρ, καρδιά, γαστρεντερικό δέρμα κ.λ.π.).
ΑΜΥΛΟΕΙΔΩΣΗ
|
Α/Α |
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ |
ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ - ΠΡΩΤΕΙΝΗ |
|
1 |
Πρωτοπαθής Μυέλωμα |
AL (BJP) AL (BJP) |
|
2 |
Δευτεροπαθής |
AA |
|
3 |
Οικογενής : αυτοσωματικός υπολοιπόμενος χαρακτήρας |
AA |
|
4 |
Οικογενής : αυτοσωματικός επικρατών χαρακτήρας |
Προαλβουμίνη Απολιποπρωτεΐνη (Α-1) |
|
5 |
Γεροντική (καρδιακή) |
Προαλβουμίνη |
|
6 |
Σχετιζόμενη με αιμοκάθαρση |
β2 Μ |
|
7 |
Κεντρικού Νευρικού Συστήματος : - Νοσος ALZHEIMER - Σύνδρομο Down - Κληρονομική (Ολλανδία) - Κληρονομική (Ισλανδία) |
β-πρωτεΐνη (Α-4) β-πρωτεΐνη (Α-4) β-πρωτεΐνη (Α-4) Cystatin - C |
|
8 |
Σχετιζόμενη με ενδοκρινικούς όγκους : - Μυελοειδές Ca θυρεοειδούς - Όγκος νησιδίων παγκρέατος |
Προκαλσιτονίνη Πολυπεπτίδιο νησιδίων |
|
9 |
Δερματική : - Με συστηματική Αμυλοείδωση - Εντοπισμένη |
AL / AA Κερατίνη |
Αμυλοειδές
Πρωτεϊνικά ινίδια δυσδιάλυτα που εναποτίθενται στους ιστούς και ανθίστανται στην πρωτεόλυση και στην φαγοκυττάρωση (β-pleated).
Χρωματίζονται με το ερυθρό του Κογκό.
Μορφές Αμυλοείδωσης
|
1. 2. 3. 4. 5. |
Πρωτοπαθής (αμυλοειδές ελαφρών αλύσεων - αλύσεις-λ΄) Δευτεροπαθής (αμυλοειδής Α) Κληρονομική συστηματική Εντοπισμένη Γήρατος |
Ιδιοπαθής Π. Μυελώματος Χρόνιες λοιμώξεις Φλεγμονώδεις νόσοι |
Κλινικά συμπτώματα αμυλοειδώσεως
-
Μακρογλωσσία
-
Καρδιομυοπάθεια
-
Νεφρωσικό σύνδρομο
-
Εκχυμώσεις
-
Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνος
-
Αρθρίτιδα
-
Περιφερική νευροπάθεια
-
Διήθηση αυτόνομου νευρικού συστήματος
Διάγνωση
|
Χρώση με ερυθρό του Κογκό |
