ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ

Με την παράταση του μέσου όρου ηλικίας και ζωής, απαραίτητες θεωρούνται ωρισμένες γνώσεις που περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο – ειδικότητα Γεροντολογία.

Η Γεροντολογία είναι η ειδικότητα της Ιατρικής που εξετάζει το γήρας, περιλαμβανομένων των βιολογικών, κοινωνικών υπαρξιακών, ψυχολογικών αλλαγών που συνοδεύουν τις μεγάλες ηλικίες.

Οι φυσιολογικές βιολογικές λειτουργίες αυξάνονται φυσιολογικά πριν την ηλικία των 30 ετών και ακολουθούν καθοδική πορεία μετά.

Η καθοδική αυτή πορεία μπορεί να αποβεί καθοριστική κατά την διάρκεια κρισίμων καταστάσεων (φλεγμονών – χρόνιων ασθενειών) αλλά δεν έχει καμμία επίπτωση στην καθημερινότητα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η φυσική κατάπτωση που συμβαίνει σε μεγάλες ηλικίες εξαρτάται άμεσα 1) από τον τρόπο ζωής 2) εργασία, κοινωνική συμπεριφορά 3) περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Τα παραπάνω ερεθίσματα δρουν “ανασταλτικά”: στην εξέλιξη και εμφάνιση “κακών γηρατειών”.

Χαρακτηριστικά η αεροβική άσκηση (ποδύλατο – κολύμπι- γρήγορο βάδισμα) ενισχύει τη μυϊκή ισχύ, τον μεταβολισμό, τη λειτουργία πνευμόνων – καρδίας.

Δημογραφικά στοιχεία.  Προέλευση ΗΠΑ

Το 1900 πληθυσμός > 65 αποτελούσε 4% του συνολικού πληθυσμού. Τώρα υπολογίζεται πάνω από (> 13%) δηλαδή 37.000.000.

Το 2026 που ένα μικρό γεννήθηκε το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο πιθανόν να φτάσει την ηλικία του γενικού πληθυσμού (περίπου 80.000.000) θα είναι πάνω > 65 ετών.

Για τους άνδρες το προσδόκιμο επιβίωσης είναι 16 χρόνια στην ηλικία των 65 ετών και 9 χρόνια στην ηλικία των 75.

Γενικά οι γυναίκες ζουν 5 χρόνια περισσότερα από τους άνδρες και τούτο αποδίδεται σε γενετικούς, βιολογικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Οι διαφορές αυτές δεν έχουν μεταβληθεί παρ’ όλο που έχουν αλλάζει αρκετοί παράγοντες διαβίωσης (αυξημένο stress – κάπνισμα).

Γενικά η εποχή μας χαρακτηρίζεται όχι μόνο από παράταση του χρόνου ζωής αλλά και βελτίωση της φυσικής καταστάσεως και υγείας.

Έτσι σήμερα ένα άτομα > 65 χρόνων είναι σε καλύτερη φυσική – πνευματική κατάσταση από τους προγόνους του.

Η κλινική ιατρική εκτίμηση του ηλικιωμένου ατόμου κρύβει ορισμένες “παγίδες”.

Συνήθως το ηλικιωμένο άτομο εμφανίζει 5 - 6 νοσήματα.

Η βλάβη ενός συστήματος μπορεί να επηρεάσει το άλλο καταλυτικά και αυτό βέβαια γιατί τα διάφορα συστήματα του οργανισμού δεν είναι “στεγανά” π.χ. στο “πνευμονικό οίδημα” δεν πάσχουν οι πνεύμονες αλλά οφείλεται σε κάμψη της αριστερής καρδίας.

Έτσι η εμφάνιση α) κινητικών προβλημάτων β) ίλιγγου, ζάλης γ) απώλειας όρεξης δ) συγκοπτικών επεισοδίων χρήζουν στα ηλικιωμένα άτομα μεγάλης ιατρικής προσοχής και διερεύνησης, διότι αποτελούν συνήθως εκδηλώσεις από πολλά όργανα – συστήματα.

Οι πιο κοινές και άμεσα θεραπεύσιμες ασθένειες της μεγάλης ηλικίας είναι 1) έλλειψη, ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 2) σιδηροπενική αναιμία 3) υποθυρεο-ειδισμός 4) καρδιακή ανεπάρκεια 5) αιμορραγίες από Γ.Ε.Σ. 6) παθήσεις κάτω άκρων – διαταραχές κινητικότητας 7) παθήσεις στοματικής κοιλότητας – οδόντων, τεχνιτών οδοντοστοιχιών 8) ανεπάρκεια οράσεως ακoής 9) Dementia 10) κατάθλιψη.

ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤOΝ 2 ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ.
α) για τον έλεγχο της καθορισμένης δοσολογίας και λήψεως αυτών β) για πιθανή παράλειψη της δόσης ή “ανάμειξη” των φαρμάκων.

Η παρουσία πολλαπλών νόσων δυσκολεύουν την τελική ή τελικές διαγνώσεις ενώ τα κοινωνικο-χρηματικο-οικονομικά προβλήματα, όπως η “φυσιολογική” απομόνωση των ηλικιωμένων δυσκολεύουν την επικοινωνία γιατρού-ασθενούς.

Γενικά η ιατρική φροντίδα και παρακολούθηση του ηλικιωμένου ατόμου – ασθενούς χρειάζεται ιδιαίτερη διαγνωστική – ανθρώπινη – υπομονετική προσέγγιση.

Πολλές φορές παθολογικά νοσήματα, εκδηλώνονται με συμπτώματα ψυχικής νόσου.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ο απόλυτος κλινοστατισμός του ηλικιωμένου ατόμου δρα καταστροφικά.

Έτσι τα άτομα αυτά χάνουν 5% - 6% της μυϊκής μάζας – δύναμης του σώματός τους κάθε μέρα (σαρκοπενία) και η απόλυτη καθήλωση στο κρεβάτι οδηγεί μοιραία στο θάνατο.

Έτσι ιδανική αντιμετώπιση των ατόμων μεγάλης ηλικίας και του συνόλου των προβλημάτων τους (κοινωνικών – ιατρικών), είναι η συνεργασία ομάδων (γιατροί – νοσοκόμες – φαρμακοποιοί – διαιτολόγοι – κοινωνικοί λειτοργοί).

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΥΝ ΣΥΧΝΑ ΟΙ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ	ΝΟΣΗΜΑΤΑ
ΣΧΕΔΟΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ	Τυχαία υποθερμία Υδροκέφαλος Ακράτεια ούρων.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΝ ΣΥΧΝΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ	Βασικοκαρκίνωμα Χρόνια λεμφογενής λευχαιμία Εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα Dementia Διαβητικό υπερωσμωτικό μη κετονικό κώμα Πτώσεις Έρπης ζωστήρ Κάταγμα μηρού – αυχένος μηριαίου Μονοκλονικές γαμμοπάθειες Οστεοπόρωση Νόσος Parkison Ρευματική πολυμυαλγία Έλκη εκ πιέσεως Ca προστάτου Α.Ε.Ε. Κροταφική αρτηρίτης

ΟΙ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ (ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ) ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ

Προσβολή οργάνου - συστήματος	Φυσιολογικές αλλαγές	Κλινικές εκδηλώσεις
Σύσταση του σώματος	↓ Μυϊκή μάζα ↓ Σκελετική μάζα ↓ Συνολικό H2O σώματος ↑ Επί της εκατό λιπώδης ιστός. (έως ηλικίας 60 ετών ↓ μέχρι θανάτου). ↓ Παραγωγή κρεατινίτης	Αλλαγές στον μεταβολισμό των φαρμάκων ↓ Μυϊκή δύναμη ↓ “Τάση” προς εύκολη αφυδάτωση
ΚΥΤΤΑΡΑ	Βλάβες DNA και ↓ DNA αποκατάστασης ↓ Οξειδωτική ικανότητα επιτάχυνση γηρασμού κυττάρων ↑ Ίνωση Άθροιση λιποφουσκίνης	↑ Κίνδυνοι αναπτύξεως καρκίνου
Κ.Ν.Σ. (Κεντρικό νευρικό σύστημα)	↓ Αριθμού υποδοχέων DOPAMINE ↑ α. Αδρενεργικών Απαντήσεων ↑ Μουσκαρινικών παρασυμπαθητικών υποδοχέων	ΤΑΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (π.χ. αύξηση μυϊκού τόνου) ↓ περιστροφική κινητικότητα χεριών
ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (αυτιά)	Απώλεια ακοής κυρίως των υψηλών τόνων	↓ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ – ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. Merck Man 18th ed.