Υποθερμία (Υ.Θ.)

1.ΗΚΓ

2.Σάκχαρο αίματος

3.Αέρια αίματος

4.Έλεγχος ηλεκτρολυτών

5.Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας

6.Έλεγχος λοιμώξεων

Αίτια

Η Υ.Π. μπορεί να είναι πρωτοπαθής (παρατεταμένη παραμονή – έκθεση σε ψυχρό περιβάλλον ή δευτεροπαθής (βλάβες θερμορυθμιστικού μηχανισμού). Πρωτοπαθής Υ.Θ. και δευτεροπαθής μπορεί να συνυπάρχουν. Προδιαθεσικοί επικίνδυνοι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση Υ.Θ. είναι:

1.Κακή θρέψη, υποσιτισμός

2.Υπολειτουργία θυρεοειδή

3.Ανεπάρκεια επινεφριδίων1 (ορμονικές διαταραχές)

4.Ανεπάρκεια υποφύσεως (ορμονικές διαταραχές)

5.Σακχαρώδης διαβήτης

6.Νεφρική ανεπάρκεια (αύξηση ουρίας – ουραμία)

7.Καθιστική ζωή (όχι κίνηση)

8.Ανεπαρκής οικιακή θέρμανση

9.Ανεπαρκής - ακατάλληλη ένδυση σε σχέση με χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι απώλεια θερμότητας από το ανθρώπινο σώμα επιταχύνεται όταν μαζί με με τη χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος φυσάει αέρας με μεγάλη ταχύτητα (ταχύτητα ανέμου) όπου ο άνεμος ενισχύει την ταχύτερη πρόκληση υποθερμίας (wind chill factor)

10.μπάνιο σε κρύο νερό – υγρά ρούχα – παρατεταμένη επαφή σε κρύο έδαφος, τσιμέντο.

Τυχαία υποθερμία μπορεί να συμβεί σε νοσοκομειακό, νοσηλευόμενο άρρωστο σε:

1.Παρατεταμένο μετεγχειρητικό στάδιο

2.Χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων διατηρημένων στο ψυγείο προϊόντων αίματος (χωρίς να θερμανθούν) προηγουμένως

3.Σε πολύ γρήγορη χορήγηση ενδοφλεβίων υγρών

4.Σε παρατεταμένη παραμονή γυμνού αρρώστου κατά τη διάρκεια χειρουργικών χειρισμών ή καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης

Στη φυσιολογική του κατάσταση το ανθρώπινο σώμα δημιουργεί τη θερμότητα που χρειάζεται από την μυϊκή άσκηση που κάνει. Διατηρείται στο ανθρώπινο σώμα αυτή η θερμότητα που παράγεται με την σύσπαση των αγγείων. Σε επανειλημμένες ή επαναλαμβανόμενες εκθέσεις σε χαμηλές θερμοκρασίες οι φυσιολογικοί αυτοί μηχανισμοί «παραλύουν» με αποτέλεσμα την «υποθερμία».

Η υποθερμία έχει μεγάλη επίδραση στις φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, όπως:

1.Αναπνευστική λειτουργία

2.Κατανάλωση οξυγόνου

3.Αγωγιμότητα περιφερικών νεύρων

4.Κινήσεις γαστρεντερικού σωλήνα

5.Αγωγιμότητα μυοκαρδίου (προκαλεί μείωση)

6.Φυσιολογικό μηχανισμό πήξεως του αίματος

Κλινική εικόνα Υ.Θ.

Εξαρτάται από το βαθμό της υποθερμίας, την προηγούμενη φυσιολογική κατάσταση του ατόμου, την παρουσία άλλων νοσημάτων, π.χ. σακχαρώδη διαβήτη.

Όταν η θερμοκρασία του σώματος είναι 32-350C το άτομο εμφανίζει:

α) Ταχυκαρδία

β) Υπέρταση

γ) Ρίγος

δ) Μειωμένη συνείδηση, κρίση, απάθεια

α) Βραδυκαρδία

β) Μυδρίαση

γ) Επιβράδυνση αντανακλαστικών

δ) Διανοητική σύγχυση

ε) Λήθαργο

ζ) Αλλοιώσεις στο ΗΚΓ

Σε θερμοκρασίες σώματος κάτω των 280C το δέρμα είναι μελανό και παρουσιάζεται άπνοια, ασυστολία, κοιλιακή μαρμαρυγή, διαταραχή ηλεκτρολυτών, νεφρική ανεπάρκεια.

Θεραπεία

Υποστήριξη καρδιακής και αναπνευστικής λειτουργίας, πρόνοια να μη χαθεί άλλη θερμότητα (απομάκρυνση του αιτίου, τμηματική επαναθέρμανση του σώματος).

Κακά προγνωστικά σημεία θεωρούνται:

1.Χαμηλό pΗ  6,6

2.Κάλιο > 4,0 meq/L

Γενικώς όταν το άτομο που εμφάνισε υποθερμία δεν έχει υποκείμενο νόσημα (σακχαρώδη διαβήτη, θυρεοειδοπάθεια) εύκολα επιβιώνει και επανέρχεται.

Yποθερμία χεριών – ποδιών

Τα άκρα (χέρια – πόδια) δεν πρέπει να τρίβονται ή να μαζεύονται.

α) Τοπικό μασάζ κατά την επαναθέρμανση

β) Η επαναθέρμανση πρέπει να γίνεται το γρηγορότερο δυνατό.

Υπάρχει ο γενικός κανόνας που εκφράζεται σαν «Διατήρηση ζεστού σκέλους – Να μην είναι υγρό το σκέλος – Να κινείται έστω και παθητικά το σκέλος».

Σαν κανόνας:

α) ζευγάρια κάλτσες – εσώρρουχα

β) γάντια

γ) ζεστά υποδήματα

δ) παραπάνω φορεσιές ρούχων

πρέπει πάντα να υπάρχουν όταν γίνονται επισκέψεις ή εκδρομές σε χιονοδρομικά κέντρα ή χώρες με χαμηλές θερμοκρασίες (Καναδάς – Αλάσκα).

Χιονίστρες

Φλεγμονώδεις παθήσεις της επιδερμίδας που προξενούνται από έκθεση σε ψυχρό περιβάλλον. Οι βλάβες εμφανισιακά έχουν χρώμα κόκκινο, ερυθροκυανό, είναι επώδυνες και προκαλούν κνησμό τοπικά επιτείνοντας τα ενοχλήματα με έκθεση σε θερμότητα. Η θεραπεία είναι η απομόνωση της περιοχής που πάσχει (συνήθως χέρια – αυτιά) από το αίτιο που προκαλεί την υποθερμία (χρήση γαντιών, καλτσών, σκούφου κεφαλής) σε πρώτη φάση και αν έχει δημιουργηθεί βλάβη μόνιμα χειρουργική αφαίρεση. Πρέπει να αποφεύγονται το τρίψιμο ή το μασάζ, επίσης η τοποθέτηση πάνω στις δερματικές βλάβες ψυχρού ή θερμού επιθέματος. Επίσης η πάσχουσα περιοχή καλό είναι να προφυλάσσεται από τραυματισμό, δευτεροπαθή λοίμωξη (επιμόλυνση).