Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (Φ.Α.Μ.)

01 Ιουνίου 2009 | Αναπνευστικό

Η Φ.Α.Μ. είναι κοινή λοίμωξη. Εμφανίζεται συνήθως στο τέλος του χειμώνα και αρχή της άνοιξης. Η μετάδοση της νόσου στην ιογενή αλλά και στρεπτοκοκκική μορφή της γίνεται κυρίως με επαφή χεριών, ρινικές εκκρίσεις και λιγότερο με στοματική επαφή. Χρόνος επώασης συνήθως είναι 24-72 ώρες. Τα αίτια φαίνονται στους πίνακες 1 και 2.

Παθογόνα	Συμπτώματα - νόσοι
Group A Streptococci (S-pyogenes)	Αμυγδαλίτιδα - οστρακιά
Group A και G Streptococci	Αμυγδαλίτιδα - εξάνθημα
Neisseria gonorrhoaeae	Αμυγδαλίτιδα
Corynebacterium diptheriae	Διφθερίτιδα
Azeanobacterium haemolyticum	Οστρακοειδές εξάνθημα
Yersinia enterocolitica	Εντεροκολίτιδα
Yersinia pestis	Πανώλη
Francisella tularencis	Τουλαραιμία
Μικτά αναερόβια	Κινάγχη Vincent

Ιοί που προκαλούν φαρυγγοαμυγδαλίτιδα

Παθογόνα αίτια	Συμπτώματα - Νόσοι
Rhinovirus	Κοινό κρυολόγημα
Coronavirus	Κοινό κρυολόγημα
Adenovirus	Οξεία νόσος αναπνευστικού
HSV 1 και 2	Ουλοστοματίτιδα
Parainfluenza virus	Κοινό κρυολόγημα
Coxsackie virus	Ερπητική κυνάγχη (Herpangina)
Ebstein Bare virus	Λοιμώδη μονοπυρήνωση
C.M.V.	C.M.V. μονοπυρήνωση
H.I.V.	H.I.V. πρωτολοίμωξη
Influenza A και B	Γρίππη

Διαγνωστικά κριτήρια μεταξύ της Φ.Α.Μ.Σ. από κοινά αίτια και της Φ.Α.Μ.Σ. από στρεπτόκοκκο στηρίζονται στα κριτήρια Centor (πιν. 3). Παρουσία 3 ή 4 κριτηρίων σε ενήλικες έχει προγνωστική αξία (40-60%) Θετική. Αντίθετα η απουσία 3 ή 4 κριτηρίων σε ενήλικες έχει αρνητική προγνωστική αξία (80%). Πρόσφατα τροποποιήθηκε η βαθμολογία τους βλ. πιν. 4.

Πίνακας 3. Κριτήρια Centor

Κλασικά κριτήρια	Τροποποιημένη βαθμολόγηση	Βαθμοί
Εξίδρωμα στις αμυγδαλές	Διόγκωση ή εξίδρωμα αμυγδαλών	1
Ευαίσθητοι, διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες	Ευαίσθητοι διογκωμένοι λεμφαδένες	1
Απουσία βήχα (και ρινίτιδας)	Απουσία βήχα	1
Πυρετός	Θερμοκρασία < 33⁰C	1
Ηλικία	3-14 ετών	1
	15-45 ετών	0
	>45 ετών	-1

Πίνακας 4. Προτεινόμενη αντιμετώπιση φαρυγγοαμυγδαλίτιδας

(με βάση την τροποποιημένη βαθμολόγηση Centor)

Βαθμολογία	Κίνδυνος για λοίμωξη από S. pyogenes	Αντιμετώπιση
≤ 0	1-2,5%	Όχι αντιβιοτικά, όχι έλεγχος
1	5-10%	Έλεγχος 
2	11-17%	Strept. Test → Θεραπεία
3	28-35%	Strept. Test → Θεραπεία
≥ 4	51-53%	Θεραπεία

Σημείωση H ASTO δεν πρέπει να γίνεται σαν σύσταση ρουτίνας. Είναι χρήσιμη μόνο σαν έλασσον κριτήριο του ρευματικού πυρετού και των φορέων της φαρυγγοαμυγδαλίτιδας από στρεπτόκοκκο. Ευρεθείσα υψηλή τιμή μπορεί να οφείλεται σε προηγηθείσα λοίμωξη. Επομένως η αξιολόγηση του αντιστρεπτολυσικού Ο τίτλου πρέπει να αξιολογείται σε αρκετά δείγματα. Δείγματα δεν πρέπει να παίρνονται περισσότερο συχνά από 2 εβδομάδες και κάθε 2 μήνες. Το ASO αυξάνεται στο 75-80% των λοιμώξεων εκ στρεπτοκόκκου. Για εκτίμηση δύσκολων περιπτώσεων πρέπει να γίνονται και άλλα tests όπως:

Antihyaluronidase
Antideoxyribonuclease B
Antinicotinamide ademine dinucleotidase ή antistreptokinase

Η χορήγηση πενικιλλίνης που χορηγείται τις πρώτες 5 ημέρες για συμπτωματολογία πιθανής στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας μπροεί να μειώσει το ύψος της ASO απάντησης και να επιβραδύνει αυτήν.

Κίνδυνος εμφάνισης ρευματικού πυρετού χωρίς θεραπεία	5/10.000
Κίνδυνος εμφάνισης ρευματικού πυρετού μετά από θεραπεία	1,5/10.000
Κίνδυνος εμφάνισης περιαμυγδαλικού αποστήματος χωρίς θεραπεία	25/1.000
Κίνδυνος εμφάνισης περιαμυγδαλικού πυρετού υπό θεραπεία	4/1.000
Κίνδυνος εμφάνισης αφυλακτικής αντίδρασης μετά χορήγηση πενικιλλίνης	1/10.000

Συνιστώμενα αντιμικροβιακά φάρμακα – δόσεις για την αντιμετώπιση της δεξιά φαρυγγοαμυγδαλίτιδας Πενικιλλίνη V 1.500.000 IUx3 x 10 ημέρες Μακρολίδη, δόση αναλόγως σκευάσματος για 3-10 ημέρες. (Δεδομένα στον ελληνικό χώρο δείχνουν ότι 21-24% των στελεχών GABHS που απομονώνονται από τον φάρυγγα των ασθενών είναι ανθεκτικά στην ερυθρομυκίνη και όλες τις μακρολίδες).

Θεραπεία ασθενών με πολλά υποτροπιάζοντα επεισόδια φαρυγγοαμυγδαλίτιδας

Κλινδαμυκίνη 300x2 για 10 ημέρες
Αμοσιλλίνη – κλαβουνικο οξύ 625x2 για 10 ημέρες.

Ref.: Κατευθυντήριες οδηγίες για διάγνωση και εμπειρική θεραπεία των λοιμώξεων, Αθήνα 2007 (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.)

Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (Φ.Α.Μ.)

Ιοί που προκαλούν φαρυγγοαμυγδαλίτιδα

Πίνακας 3. Κριτήρια Centor

Πίνακας 4. Προτεινόμενη αντιμετώπιση φαρυγγοαμυγδαλίτιδας

Ερωτήματα Αναγνωστών