Η δερμοειδής κύστη αποτελεί κυστικό τεράτωμα* και περιέχει κατάλοιπα ιστών, άωρα κύτταρα, υπολείμματα οργάνων (αίμα, νύχια, δόντια, θυρεοειδή ιστό, χόνδρο).
Σχηματίζονται συνήθως στο πρόσωπο, μέσα στο κρανίο, σπονδυλική στήλη, κόλπους προσώπου.
*Τεράτωμα : συγγενής όγκος που περιέχει ενδοδερμικά στοιχεία και μία ή περισσότερες από τις τρεις βλαστικές στοιβάδες.
Οι δερμοειδείς κύστεις είναι καλοήθεις πάντα. Συνήθως οι κύστεις αυτές είναι μονήρεις που μεγεθύνονται πολύ σιγά σε διάστημα ετών. Οι πιο χαρακτηριστικές δερμοειδής κύστεις, είναι :
1. Δερμοειδείς κύστεις ωοθηκών.
2. Περικογχικές δερμοειδείς κύστεις.
3. Σπονδυλικής στήλης δερμοειδείς κύστεις.
ΚΥΣΤΕΙΣ ΔΕΡΜΟΕΙΔΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ (ΚΔ)
Οι φυσιολογικές ωοθήκες αναπτύσουν σχηματισμούς που μοιάζουν με κύστεις, τα θυλάκια, κάθε μήνα (κατά την εμμηνορρυσία).
Όταν το ωάριο απελευθερώνεται από τον θύλακα κατά την διάρκεια της ωορρηξίας τα θυλάκια συρρικνώνονται.
Πολλές φορές υγρό αθροίζεται μέσα σα θυλάκια αυτά σχηματίζοντας απλές (με περιεχόμενο υγρό) κύστεις κάθε θυλάκιο > 2εκ. καλείται κύστη ωοθήκης.
Οι λειτουργικές αυτές κύστεις διαλύονται αυτόματα.
Αντίθετα οι δερμοειδής κύστεις των ωοθηκών δεν είναι λειτουργικές.
Εμφανίζουν ποικίλα μεγέθη (πολύ μικρές μέχρι μεγάλες – μέγεθος μπιζελιού έως πορτοκαλιού) προέρχονται από τα αρχέγονα πολυδύναμα γεννητικά κύτταρα χωρίς να επηρεάζεται το μέγεθος τους χρονικά (σχήμα 1).
Σχήμα 1
Οι κύστεις ωοθηκών εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες των γυναικών (βέβαια περισσότερες εμφανίζονται κατά την παραγωγική φάση).
Οι επιπλοκές των δερμοειδών κύστεων είναι :
α) Συστροφή
β) Ρήξη
γ) Λοίμωξη.
Γενικά οι δερμοειδείς κύστεις που εμφανίζονται σε μεγάλο μέγεθος αφαιρούνται χειρουργικά (κλασσική τομή – λαπαροσκοπικά).
ΠΕΡΙΟΦΘΑΛΜΙΚΕΣ ΔΕΡΜΟΕΙΔΕΙΣ ΚΥΣΤΕΙΣ
Εμφανίζονται συνήθως σε νεαρά άτομα συνήθως στα πλάγια τόξα του φρυδιού.
Οι κύστεις αυτές επιμολύνονται και αν δεν αφαιρεθούν ολοκληρωτικά επανεμφανίζονται.
Αν η δερμοειδή κύστη εμφανιστεί στη ….. γραμμή η πιθανότητα εγκεφαλοκήλης* υπάρχει και παρακολουθείται.
*Εγκεφαλοκήλη : Πρόπτωση του εγκεφάλου μέσω ενός τμήματος του κρανίου.
ΔΕΡΜΟΕΙΔΕΙΣ ΚΥΣΤΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (Σ.Σ.)
Οι δερμοειδείς κύστεις της Σ.Σ. αποτελούν εμβρυολογικά «λάθη» κατά τον σχηματισμό της Σ.Σ.
Σπάνιες (ποσοστό λιγότερο 1%) – 180 συνολικές περιπτώσεις δερμοειδών κύστεων έχουν αναφερθεί στη διεθνή βιβλιογραφία. Δερμοειδείς κύστεις επίσης εμφανίζονται στην οσφυοϊερά περιοχή Σ.Σ. και στην θωρακική μοίρα Σ.Σ. και τις πρώτες δεκαετίες της ζωής προβάλλουν εξωμυελικά και συνοδεύονται με δισχιδή ράχη.
Πολλές θεωρίες έχουν ειπωθεί για την δημιουργία των δερμοειδών κύστεων της Σ.Σ. που είναι συγγενείς ή επίκτητες.
Έτσι :
Οι επίκτητες δερμοειδείς κύστεις Σ.Σ. οφείλονται σε εμφύτευση επιδερμικού ιστού στον υποσκληρίδιο χώρο (π.χ. κατά την οσφυονωτιαία παρακέντηση ή κατά την χειρουργική συρραφή) (επίκτητη Ιατρογενείς δερμοειδείς κύστεις) δυσραφικής* ανωμαλίας διάπλασης).
*Δυσραφία – Δυσραφισμός : Αδυναμία σύγκλεισης ραφής τμημάτων που φυσιολογικά συντήκονται π.χ. αδυναμία σύντηξης τμημάτων ραχιαίας μέσης γραμμής (δέρματα, σπόνδυλοι, μηνιγγινωτιαίος μυελός).
Οι συγγενείς δερμοειδείς κύστεις Σ.Σ., θεωρείται ότι προέρχονται από κύτταρα τα οποία δεν μπόρεσαν να διαφοροποιηθούν με φυσιολογικό ρυθμό. Οι μέχρι τώρα απόψεις πρεσβεύουν ότι ο εγκλεισμός κυττάρων του δέρματος που προέρχονται από το εκτόδερμα κατά την εμβρυϊκή εξέλιξη αποτελούν τον πυρήνα της Κ.Δ.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Χειρουργική (ολοκληρωτική) αφαίρεση των δερμοειδών κύστεων όπου και να βρίσκονται αυτές και όχι μαρσιποποίηση*.
*Μαρσιποποίηση : Τεχνική η οποία χρησιμοποιείται για δερμοειδείς κύστεις με περιεχόμενο τρίχες (Κ.Δ. που βρίσκονται στην ιερο-κοκκυγική περιοχή) δεν πρέπει να εφαρμόζονται για τις δερμοειδείς κύστεις γιατί υπάρχει κίνδυνος κακοήθειας.
*Μαρσιποποίηση : Η χειρουργική δημιουργία υπέγερσης των ορίων όγκου προς αφαίρεση ή αποστήματος και η συρραφή αυτών ώστε να δημιουργηθεί σάκκος.
Συζήτηση και εκτίμηση γίνεται όταν υπάρχουν δερμοειδής κύστεις και γυναίκα μένει έγκυος.
Τότε η αφαίρεση (Λαπαροσκοπικά – με λαπαροτομή) των δερμοειδών κύστεων γίνεται όταν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αυτές μεγενθύνονται > 6cm στη διάμετρό τους.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Με υπερηχογράφημα (βλέπε Σχήμα 2) – με C.T.S. (αξονική τομογραφία) ενώ για τις κύστεις της ωοθήκης, συνιστάται παρακολούθηση αν είναι απλές κύστεις μικρού μεγέθους ή αιμορραγικές κύστεις (που εμφανίζονται στην ενδομητρίωση).
Σχήμα 2
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
Ref. : - Βικιπαιδεια
- Merck Man 18th ed.
