ΑΥΞΗΣΗ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ D

(ΥΠΕΡΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΑΙΜΙΑ D) ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗΣ ΠΥΡΕΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (ADTIK)

Το σύνδρομο αυτό για πρώτη φορά αναφέρεται το έτος 1984 από τον γιατρό Jos van der Meer.

Σπάνιο σύνδρομο με σύνολο 300 περιπτώσεων σε παγκόσμια κλίμακα.

Το σύνδρομο οφείλεται σε σπάνια γενετική διαταραχή και χαρακτηρίζεται από :

1. Υποτροπές πυρετικών επεισοδίων
2. Διόγκωση των λεμφαδένων
3. Κοιλιακά άλγη
4. Αύξηση πολυκλονικής της ανοσοσφαιρίνης D.

Υπάρχουν 2 μορφές της νόσου, η κλασσική μορφή του συνδρόμου που οφείλεται σε χρωμοσωματική ανωμαλία του 12 χρωμοσώματος και οι άλλες μορφές της νόσου στις οποίες δεν υπάρχει γενετική βάση

Και οι δύο μορφές της νόσου εκδηλώνονται με τα ίδια κλινικά συμπτώματα.

ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ

Το υπεύθυνο γονίδιο για την νόσο εδράζεται στο 12 χρωμόσωμα (12q24) και είναι υπεύθυνο για την παραγωγή του ενζύμου MEVALONATE KINASE (MK).

Μεταλλάξεις του χρωμοσώματος αυτού συμβαίνουν σε ποσοστό 75% στις κλασσικές μορφές της νόσου.

Όταν συμβαίνει η μετάλλαξη αυτή έχει σαν αποτέλεσμα μείωση λειτουργική ικανότητα του ενζύμου που μειώνεται στο 5% - 10% του φυσιολογικού.

Η ΜΕΒΑΛΟΝΙΚΗ ΟΞΥΟΥΡΙΑ που προκαλείται από ολοκληρωτική έλλειψη (όχι μερική) του ενζύμου ΜΕΒΑΛΟΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ είναι κατάσταση σοβαρή και πολλές φορές θανατηφόρα.

ΠΑΘΟΛΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Το ένζυμο mevalonate kinase λαμβάνει μέρος στο μονοπάτι της ισοπρεποϊτίνης (isoprenoid) που είναι βασικό μεταβολικό μονοπάτι για τον κυτταρικό μεταβολισμό και το οποίο μετέχει στη βιοσύνθεση της χοληστερόλης.

Έλλειψη του ενζύμου, προκαλεί αύξηση του mevalonic acid (οξέως) και interlenkin (οξυουριά μεβαλονική) τα οποία αποβάλλουν από τα ούρα.

Τα συμπτώματα της νόσου εκδηλώνονται από τους πρώτους 6 μήνες  ζωής των παιδιών σαν – ρίγη – πυρετός διάρκειας 3 – 7 ημερών με σύνοδα ευρήματα (βλέπε παρακάτω κλινικά και εργαστηριακά).

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

ΠΥΡΕΤΟΣ, διαρκεί 3 – 7 ημέρες και συνοδεύεται από ρίγη.
ΕΡΥΘΗΜΑ ΚΗΛΙΔΟΒΛΑΤΙΔΩΔΕΣ (urticaria – μοιάζει με ιλαράς*)
ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ
ΕΠΩΔΥΝΕΣ ΔΙΟΓΚΩΣΕΙΣ ΤΡΑΧΗΛΙΚΩΝ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ
ΚΟΙΛΙΑΚΑ ΑΛΓΗ (Εμετοί – διάρροιες)
ΑΛΓΗ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ

* Παρατηρείται στο 80% των ασθενών και υποχωρεί μετά από το εμπύρετο επεισόδιο – φυσαλλίδες – οζίδια – ιλαροειδές εξάνθημα – κνίδωσης εξάνθημα όπως και αλλοιώσεις δερματικές τύπου Henoch-Shönlein Πορφύρας – ποσφυρικές αλλοιώσεις δέρματος – οζώδες ερύθημα όπως και άφθες στην περιοχή γεννητικών οργάνων (50%) έχουν παρατηρηθεί κατά την πυρετική έξαρση του συνδρόμου.

Οι εξάρσεις και οι υποτροπές της νόσου διαρκούν 7 – 10 ημέρες, χρονική περίοδο μεγαλύτερη από εκείνη του Οικογενούς Μεσογειακού Πυρετού.

Υποτροπιάζουν κάθε 1 – 2 μήνες.

Τα ευρήματα τα οποία χαρακτηρίζουν τα υποτροπιάζοντα οξέα επεισόδια της νόσου, είναι :

ΠΥΡΕΤΟΣ	Πάνω από 40οC (προηγούνται ρίγη – κακουχία).
ΕΞΑΝΘΗΜΑΤΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ	Εμφάνιση στο 80% των ασθενών (ποικίλες εμφανίσεις αυτού (βλέπε παραπάνω).
ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ	Χωρίς ειδικές εντοπίσεις ή κλινικά γνωρίσματα.
ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΤΡΑΧΗΛΙΚΩΝ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ	Επώδυνοι – αμφιτερόπλευρη κατανομή.
ΚΟΙΛΙΑΚΑ ΑΛΓΗ	Οξεία εμφάνιση, διάρροια, εμετοί. Περιτονίτιδας συμπτώματα.
ΠΟΝΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ	Αρθραλγίες, αρθρίτιδα. Περισσότερο κοινοί στα νεαρά άτομα. Προσβολή μεγάλων αρθρώσεων. Προσβολή συμμετρική, πολυαρθρική, όχι καταστρεπτική για τις αρθρώσεις. Οι πόνοι αυτοί συνοδεύουν τα κοιλιακά άλγη και υποχωρούν σταδιακά.
ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΗΠΑΤΟΣ - ΣΠΛΗΝΑΣ	Εμφανίζεται στο 50% των ασθενών.

Οι κρίσεις του συνδρόμου ενεργοποιούνται από :

Εμβολιασμό ποσοστό πάνω από το 50% των επεισοδίων προκαλούνται μετά από εμβολιασμό.
Λοιμώξεις.
Φυσικό, Σωματικό Stress.
Τραυματισμοί, Χειρουργικές επεμβάσεις.

Η νόσος όπως και οι εξάρσεις της ελαττώνονται παρεχόμενης της ηλικίας, με λιγότερα συμπτώματα.

Μεταξύ των επεισοδίων ο ασθενής είναι φυσιολογικός.

Σπάνια η νόσος επιπλέκεται από αμυλοείδωση (ποσοστό εμφάνισης λιγότερο του 3%).

Προσδόκιμο επιβίωσης είναι φυσιολογικό αλλά η νεφρική ανεπάρκεια της αμυλοείδωσης ή λοίμωξης είναι πιθανή.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Εκτός από τα εμπύρετα επεισόδια που χαρακτηρίζουν τη νόσο ισχύουν ορισμένα άλλα κλινικά κριτήρια, όπως :

• Έναρξη, εμφάνιση νόσου πριν από την ηλικία των 5 ετών.
• Τα «επεισόδια» της νόσου να διαρκούν λιγότερο από 14 μέρες.
• Οι αυξημένες τιμές IgD χαρακτηρίζουν τη νόσο αλλά δεν βρίσκονται σε όλους τους ασθενείς (ειδικότερα στα παιδιά κάτω των 3 ετών).
• Η αύξηση της IgD δεν σημειώνεται κατά τους παροξισμούς αλλά και στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα (ακόμα και ένα μήνα μετά από την κρίση).
• Η αύξηση της IgD εμφανίζεται και σε άλλα αντιφλεγμονώδη νοσήματα όπως ο Οικογενής Μεσογειακός Πυρετός και το Σύνδρομο TRAPS (Tumor Necrosis Factor Receptor Periodic Syndrome).

Εργαστηριακές εξετάσεις εκτός από την αυξημένη τιμή της IgD βρίσκεται και αύξηση IgA – αύξηση mevalonic οξέος στα ούρα, ενώ αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων – ΤΚΕ – C αντιδρώσης πρωτεΐνη (CRP) – αμυλοειδές Α στον ορο (SAA).

Ειδικοί μέθοδοι προσδιορίζουν την βιολογική δραστικότητα του ενζύμου mevalonate kinase στα λευκά αιμοσφαίρια ή καλλιέργεια ινοβλαστών, όπως και την ανάλυση DNA των ασθενών.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

1. ΚΟΛΧΙΚΙΝΗ : Δεν δρα σε όλες τις περιπτώσεις.
2. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDS).
3. Στατίνες οι οποίες παρεμβάλλονται στον βιολογικό κύκλο της ρεντουκτάσης με στόχο μειωμένη παραγωγή mevalonic οξέος.
4. Συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών. Χορήγηση (1mg/Kg) στην έναρξη της νόσου επιδρά ευνοϊκά στην εξέλιξη και βαρύτητα αυτής.
5. Επίσης έχουν χορηγηθεί η Dapsone – Cyclosporin – Thalidomide όπως και ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνες.
6. Αναφέρεται επίσης για τη θεραπεία της νόσου η χορήγηση φαρμάκων με Βιολογική δράση όπως Anakinra (ανταγωνιστής υποδοχέων ιντερλευκίνης – 1) etanercept (αναστολέας του Tumor Necrosis Factor = Παράγοντας Νέκρωσης Όγκου) αλλά τα τελικά θεραπευτικά αποτελέσματα τους χρήζουν περαιτέρω μελέτης.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. : - Merck Man 18th ed.

- DermNet NZ

- Wikipedia