RHESUS ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΗ

Rh immune globulin (RhIg)

Η RhIg χορηγείται ΙΜ ή IV με σκοπό την πρόληψη δημιουργίας αντισωμάτων από την μητέρα προς τον παράγοντα Rhesus των παιδιών. Το σκεύασμα περιέχει υψηλούς τίτλους αντισωμάτων anti-Rh που ουδετεροποιούν τα Rh θετικά ερυθρά αιμοσφαίρια του εμβρύου.

Η δημιουργία των αντισωμάτων αυτών θα είχε σαν αποτέλεσμα αιμορραγίες (νεογνού και μητέρας).

Η ενδομυϊκή συνηθισμένη δόση της RhIg είναι 300μg και χορηγείται σε μητέρα με Rhesus παράγοντα αρνητικό αμέσως μετά τον τοκετό διάστημα 72 ωρών (νεκρό ή ζωντανό έμβρυο) εκτός αν το παιδί είναι Rho (D) και Do αρνητικό ή ο ορός στις μητέρες περιέχει αντισώματα (RhoD).

Αν η εμβρυομητρική αιμορραγία είναι > 30mL μεγαλύτερη δόση RhIg απαιτείται.

Ο εργαστηριακός έλεγχος της αιμορραγίας γίνεται με ειδικές τεχνικές όπως (screeming rosette test : Εξέταση Ροζέττας – Σχηματισμοί ροζέττας ερυθροκυττάρων* και αν το αποτέλεσμα είναι θετικό συμπληρώνεται από ποσοτικού τύπου test (π.χ. Kleihaner – Betke : acid elusion και κυτταρομετρία ροής.

*Screeming rosette test : Εξέταση Ροζέττας – Σχηματισμοί ροζέττας ερυθροκυττάρων
Η ροζέττα ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι φαινόμενο που εμφανίζεται στο μικροσκόπιο και χαρακτηρίζεται από συνάθροιση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, γύρω από ένα κεντρικό κύτταρο (μονοκύτταρο). Η όλη διάταξη μοιάζει με λουλούδι όπου τα ερυθρά αιμοσφαίρια αποτελούν τα πέταλα και το μονοπύρηνο τον πυρήνα.

Ο σχηματισμός της ροζέττας είναι αποτέλεσμα ανοσολογικής αντίδρασης μεταξύ ενός επιτόπου (epitope : τμήμα μορίου του αντιγόνου που λειτουργεί σαν αντιγονικός καθοριστής, επιτρέποντας την σύνθεση με ειδικά αντισώματα).

Η εξέταση ροζέττας εφαρμόζεται στο αίμα μετά τον τοκετό γυναικών για να εκτιμηθεί ο όγκος (μέγεθος) αιμορραγίας στην περίπτωση ύπαρξης Rh- μητρός και Rh+ παιδιού, και προσδιορίζει νεογνού D+ ερυθρών.

Επίσης με την μέθοδο αυτή εκτιμάται η ποσότητα της Rho ανοσοσφαιρίνης που πρέπει να χορηγηθεί. Σημειώνεται ότι η εξέταση δεν δίνει αποτέλεσμα όταν υπάρχουν D+ ερυθρά νεογνού.

Η εξέταση πρέπει να γίνεται στις Rh- μητέρες μετά από τον τοκετό νεογνού Rh+.

Επίσης παράλληλα γίνεται η εκτέλεση ης δοκιμασίας Kleihaner Betke.

Kleihaner – Betke : αντίδραση η οποία χρησιμεύει για την εκτίμηση : α) ης ποσότητας της εμβρυϊκής αιμοσφαιρίνης που μεταφέρεται από νεογνό στην κυκλοφορία της μητέρας του, β) την ποσότητα δοσολογίας Rho (D) ανοσοσφαιρίνης ώστε να εμποδιστεί ο σχηματισμός Rh αντισωμάτων στη μήτρα και να προληφθεί έτσι αντίδραση από τυχόν Rh+ έμβρυο. Γίνεται συνήθως όταν υπάρχει Rh- μητέρα. Δόση φιαλιδίου Rh/g περιέχει1500 IV (300μg) IgG anti-D. Τα 300μg αυτά προκαλούν ανοσοποίηση περίπου 30ml D-θετικού συνολικού αίματος.

RhIg συνήθως χορηγείται ΙΜ, πλην της περίπτωσης της ασθενούς με νοσήματα θρομβασθένειας – πηκτικότητας.

Γενικά για τον εμβολιασμό (στην ενεργητική ανοσοποίηση) της εγκύου γυναίκας ισχύουν τα παρακάτω :
1. Γυναίκες που είναι οροαρνητικές για ερυθρά πρέπει να εμβολιαστούν κατά τον τοκετό.
2. Γυναίκες που δεν έχουν εμβολιαστεί.

Η χρήση της Rho (D) πριν από τον τοκετό και κατά την κύηση είναι αναγκαία στην περίπτωση που ο πατέρας του εμβρύου είναι θετικός και η μητέρα είναι αρνητική τότε υπάρχει 50% πιθανότητα εμφάνισης D θετικού.

Η χορήγηση RhIg γίνεται στις 28 εβδομάδες της κύησης και αυτό διότι στην χρονική αυτή περίοδο ποσοστό 92% των εγκύων γυναικών εμφανίζουν αντίσωμα κατά anti-Rho.

Επίσης η RhIg χορηγείται κατά την κύηση όταν συμβάντα, γεγονότα (αυτοκινητικά δυστυχήματα – τραύματα κοιλίας – πτώσεις) μπορεί να προκαλέσουν μητροβρεφρικές αιμορραγίες.

Η χορήγηση γίνεται και μετά από αυτόματη ή θεραπευτική έκτρωση.

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΝΤΙ-RhIg

Μετά τον τοκετό λαμβάνεται δείγμα αίματος από τον ομφαλό του εμβρύου ειδικά από μητέρες που έχουν D – αρνητικό και εξετάζονται για Rhesus.

Αν το νεογνό είναι Rhesus αρνητικό δεν γίνεται κανένας χειρισμός. Αν το νεογνό είναι Rhesus θετικό η μητέρα Rh- χορηγείται το φάρμακο.

ΔΙΑΛΥΜΑ IgG anti-D (anti-Rh)
Solution of IgG anti-D (anti-Rh)

Περιέχει το διάλυμα αυτό αντισώματα που καταπιέζουν το ανοσολογικό σύστημα της μητέρας ώστε να αποφευχθεί η καταστροφή των Rh θετικών ερυθρών αιμοσφαιρίων αίματος.

Ο κίνδυνος μίας αρνητικής Rh- μητέρας να αναπτύξει αντισώματα από Rh+ νεογνό έχει μειωθεί από 16% λιγότερο του 1% με την κατάλληλη χρήση RhIg.

Η σύνθεση της Rho (D) ανοσοσφαιρίνης είναι IgG αντισώματα που διαπερνούν τον πλακούντα.

Σπάνια αυτό μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη στο νεογνό ασθενώς θετικού test αντισφαιρίνης (coombs αντίδραση θετική) που προκαλείται από ευαισθητοποίηση των κυττάρων του νεογνού, από μητέρες οι οποίες έχουν λάβει πολλές δόσεις Rho άνοσου globulin (σφαιρίνης). Τα παραπάνω δεν χρειάζονται θεραπεία διότι έχουν καλοήθη πορεία.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. : - Merck Man 18th ed.
Taber’s λεξικό
Cur. Med. The Depat 2014